Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
( | töhfələr)
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Vizual redaktor Mobil redaktə Mobil veb redaktə
(müzakirə | töhfələr)
kRedaktənin izahı yoxdur
Sətir 41:
 
== Tarixi ==
[[Şəkil:Border changes in history of Poland.png|thumb|left|
 
{{legenda|#FFD1DC|Polşa 1945}}
{{legenda|#C0C0C0|Polşa 1939}}
{{legenda|#F5DEB3|Polşa 1569}}
{{legenda|#FFDF00|Polşa 1000}}]]
İlk polyak dövləti [[966]]-cı ildə yaradılmışdı. Həmin dövlətin sərhədləri təxminən bugünkü Polşa sərhədləri ilə üst-üstə düşür. Polşa [[1025]]-ci ildə krallığa çevrilmiş, [[1569]]-cu ildə isə Böyük Litva hersoqluğu ilə birləşərək Polşa-Litva birliyinin əsasını qoydu. Bu ittifaq yalnız [[1795]]-ci ildə dağılmışdı. [[1918]]-cu ildə müstəqilliyini yenidən qazanan Polşa [[İkinci dünya müharibəsi]] dövründə [[Adolf Hitler]] Almaniyası tərəfindən işğal olunmuş, müharibə bitdikidən sonra isə kommunist dövlət kimi [[SSRİ]]-nin nəzarət etdiyi Şərq Blokuna daxil olmuşdu. [[1989]]-cu ildə kommunist rejimi devrildikdən sonra Polşada "Üçüncü Respublika" quruldu. Bu gün Avropa İttifaqının ən çox əhaliyə malik 6-cı ölkəsi olan Polşa 16 voyevodaliqdan ({{lang-pl|województwo}}) ibarət liberal demokratik dövlətdir. Ölkə [[Avropa Birliyi]], [[NATO]], [[BMT]], [[İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı]], [[Dünya Ticarət Təşkilatı]]nın üzvüdür.
 
Sətir 122 ⟶ 126:
|}
</center>
 
=== Şəhərlər ===
{|align=right cellspacing=5 cellpadding=0 style="margin: 0 0 1em 1em; text-align:center; float:right;"
|[[Şəkil:Plac Zamkowy w Warszawie widziany z wieży kościoła św. Anny.JPG|center|170px]]||[[Şəkil:Rynek Glowny w Krakowie.jpg|center|170px]]||[[Şəkil:Łódź - Ulica Piotrkowska - panoramio.jpg|center|170px]]
|-
|[[Varşava]]||[[Krakov]]||[[Lodz]]
|-
|[[Şəkil:Wrocław - Rynek 2015-12-25 12-44-18.JPG|center|170px]]||[[Şəkil:Old marketplace and city hall in Poznań.jpg|center|170px]]||[[Şəkil:Gdańsk Długi Targ 005.jpg|center|170px]]
|-
|[[Vroslav]]||[[Poznan]]||[[Qdansk]]
|}
{{əsas|Polşa şəhərləri}}
{|class=standard style= "max-width 70%;"
!№
!Şəhər
!Əhali (2015)<ref>[http://www.polskawliczbach.pl/Miasta]</ref>
|-
|1.
|[[Varşava]]
|style="text-align:right"|1 724 404
|-
|2.
|[[Krakov]]
|style="text-align:right"|758 992
|-
|3.
|[[Lodz]]
|style="text-align:right"|711 332
|-
|4.
|[[Vroslav]]
|style="text-align:right"|632 067
|-
|5.
|[[Poznan]]
|style="text-align:right"|548 028
|-
|6.
|[[Qdansk]]
|style="text-align:right"|461 531
|-
|7.
|[[Şеçin]]
|style="text-align:right"|408 172
|-
|8.
|[[Bıdqоş]]
|style="text-align:right"|359 428
|-
|9.
|[[Lyublin]]
|style="text-align:right"|343 598
|-
|10.
|[[Kаtоviçе]]
|style="text-align:right"|304 362
|}
 
== Din ==
[[Şəkil:Lichen stary Poland.jpg|thumb||300px|left|Polşada kilsə - [[Licheń Stary]]]]
[[Şəkil:Podlaskie - Białystok - Białystok - Antoniuk Fabryczny 13 - Cerkiew św.Świętego Ducha - ENE - Widok - v-WBiałystok.jpgJPG|thumb|200px|Polşada kilsə - [[Belostok]]]]
Polşa Avropanın ən dindar ölkəsidir. Katolik olduğunu söyləyənlər 90%, gədəri insan nizamlı olaraq Kilsəyə getdiyini bəyan edənlər 80%ə çatmaqdadır. Dini inancı olanlar arasından 4 qrup seçə bilərik. Birinci qrupa aid 15% polşalı cox dindar olub, hər gun dini ayinlərini yerinə yetirib, böyük bir inancla dua edənlərdir. İkinci qrup- 35-55% xalq, bu insanlar Allaha inanır və dua edir amma hər vaxt kilsənin səsinə qulaq asmır. Üçüncü qrup- 20-25% Allaha inanıb, kilsəyə cox nadir gedənlərdir. Ayrıca kilsəni tənqid edirlər. Dördüncü qrup 20-30% insanlar Allaha inanıb, dua etməyən və kilsəyə getməyənlərdir. Polşa Məclisi (Seym) Başçı kürsüsünün arxasında Xaç vardır. Konstitusiyada əlaqədar hər hissədə Katolikliyə yer ayırlmışdır. Bu mənada, Katolisizm dövlətin rəsmi dini olaraq qəbul edilməkdədir də deyilə bilər. Kilsə, dövlət, siyasət və cəmiyyət həyatında lazım olduğunda istifadə etdiyi ciddi bir nüfuza malikdir. Bəzi Katolik keşiş və qruplar siyasətə açıqca girməkdə və bu günki koalisiya iqtidarının ən böyük və ən kiçik partiyalarını dəstəkləməkdədir.
 
Sətir 147 ⟶ 208:
 
== Siyasət ==
İdarə şəkli respublikadır. Respublikanın elan edilmə tarixi 11 noyabr 1918-ci ildir. Prezident [[Bronislav Komorovski]], 4 iyul 2010-cu ildə vəzifəyə gəldi. 10 Aprel 2010 da Polşa prezidenti [[Lex Kaçinski]] və onu müşayiət edən heyəti daşıyan Tu-154M tipli təyyarə həddindən artıq dumanlı havada eniş etməyə çalışarkən qəzaya uğramış və xilas olan olmayıb. Polşa baş naziri Donald Tusk, Dövlət Başçısı Lex Kaçinskini daşıyan təyyarənin Rusiyada qəzaya uğraması, "Polşanın müharibə sonrası tarixinin ən faciəli hadisəsi olduğunu" söyləmişdir. Qəzaya uğrayan təyyarədəki Polşa heyətində Kaçinski ilə həyat yoldaşı Mariadan yanı sıra Baş qərargah rəhbəri Franciszek Gagor, Mərkəzi Bank Başçısı Slawir Skrzypek, xarici işlər nazirinin müavini Andrej Kremer, Polşanın sürgündəki son Dövlət Başçısı Ryszard Kaczorowski, Milli Təhlükəsizlik şöbəsi Başçısı Aleksandr Szczyglo, Prezident Köməkçiləri Pawel Wypch ilə Mariusz Handzlik, Parlament sədrinin müavini Jerzego Szmajdzinski kimi üst səviyyəli dövlət vəzifəliləri yer alırdı.
 
1 Yanvar 1999 tarixində aparılan inzibati islahatla, daha əvvəl 49 inzibati bölgəyə ayrılmış Polşa, bu ədədi 16 inzibati bölgəyə salmışdır. Bu bölgələr Wroclaw, Bydgoszcz / toru, Łódź, Lublin, Gorzów Wielkopolski / Zielona Góra, Kraków, Varşava, Opole, Rzeszów, Białystok, Gdańsk, Katowice, Kielce, Olsztyn, Poznań və Szczecin'dir. Sözləri J. Rybicki tərəfindən yazılıb M. Oginski tərəfindən bəstələnmiş olan "Dabrowski'nin Mazurkası", "jeszcze Polska nie zginela" (Polşa Daha Ölmədi) marşı, Polşanın milli himnidir. Milli simvolu Ağ Qartalı. Milli rəngi qırmızı və ağdır. Polşanın bir şüarı "Polşa Ailə Respublikası"dır.
 
=== Polşa-Azərbaycan münasibətləri ===
[[Şəkil:Bronisław Komorowski official photo.jpg|thumb|left|[[Bronislav Komorovski]]]]
Azərbaycan və Polşa xalqları arasında yaxın və səmimi münasibətlər lap qədimdən mövcuddur. Müstəqillik qazandığımız son 20 ildə isə bu əlaqələr əsl müttəfiqlik səviyyəsinə yüksəlib. Xüsusilə də bu ölkənin Avropa Birliyinin, eyni zamanda, NATO-nun üzvü olması Qarabağ münaqişəsindən dolayısı torpaq itkiləri ilə üzləşmiş Azərbaycana öz problemlərindən qurtulmaq üçün çox faydalıdır.
Polşa ilə Azərbaycanı həmişə yaxın və dost münasibətlər birləşdirib. Oxşar talelər, əsasən də XX əsrdə bizə bir-birini daha düzgün başa düşməyə, eləcə də problemləri eyni tərzdə mənimsəməyə imkan verir. Polşa Avropa Birliyinin və NATO-nun tamhüquqlu üzvü kimi Şərq Tərəfdaşlığı proqramına daxil olan Azərbaycan üçün təcrübə mübadiləsi baxımından bir vasitəçidir. Azərbaycanın Avroatlantik strukturlarla partnyorluq prinsipləri üzərində əməkdaşlığın dərinləşdirilməsini nəzərdə tutan bütün fəaliyyətini dəstəkləməkdə və əlaqələrin daha da dərinləşdirilməsinə töhfə verir. Tələbə mübadiləsi davam edir, eləcə də Polşa tərəfi Azərbaycan vətəndaşları üçün çoxlu təqaüd proqramını həyata keçirir və sair. Bakıda Polşa Mədəniyyəti və Dili Mərkəzi fəaliyyət göstərir, eləcə də Polşa diasporunun fəaliyyəti çox aktivdir.
Sətir 177 ⟶ 237:
Şəkil:Katowice Spodek- Nowa elewacja.jpg|[[Kаtоviçе]]
Şəkil:Kraków Wisła 11.jpg|[[Visla]]
Şəkil:Długie Pobrzeże in Gdańsk (Motława).jpg|[[Qdansk]]
Şəkil:TM_Ratusz.JPG|[[Tomaszów Mazowiecki]]
Şəkil:Kosciol sw. Jakuba w Toruniu.jpg|[[Toruni]]

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023