Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
|
|
k using AWB
|
||
|
Sətir 26:
Əslində iki təkərli velosipedi alman [[Karl Drays]] [[1817]]-ci ildə [[Mahaym]] şәhərində düzəldir. Sürücü təkərlər arasında oturaraq qurğunu irəliyə itələyir. Bu daha çox '''özü diyirlənən maşın''' idi. [[Karl Drays]] sonra [[1843]]-cü ildə dörd təkərli ayaq barabanı ilə hərəkət etdirilən arabanı düzəldir.
Mülahizələrə görə velosipedin ixtirası 1816-cı ildə vulkan püskürməsi nəticəsində atların qırılması və bununla başqa nәqliyyat vasitələrinin inkişafına ehiyac yaranması ilə stimullaşdırılmışdır.
[[Karl Drays]] düzəldiyi yeriyən maşın qabaq təkəri vasitəsilə idarə oluna bilirdi. Bu hərəkət zamanı ayaqların yerdən tam üzülməsinə və tarazlıq yaradılmasına imkan yaradırdı. Bununla çoxtəkərli arabalardan ikitəkərliyə keçmək və hiroskop effektindən istifadə edərək tarazlığın yaradılması mümkün olmuşdur. Ancaq bu nəqliyyat vasitəsilə hərkət etmək istəyənlər gərək öncə balanslaşdırmanı öyrənməli idilər.
Bundan bir az sonra [[İngiltərə]]də metaldan hazırlanmış ilk velosiped hazırlanır. 1819-cu ildə [[İpsviş]]də ilk velsopied yarışı keçirilir. [[Almaniya]]da belə yarış 1829-cu ildə keçirilir.
Sətir 37:
[[Şəkil:Pedallı velosiped1.jpg|thumb|150px|Pedallı velosiped]]
[[Şəkil:Velosiped.jpg|thumb|100px|Hündür velosiped]]
XIX (19-cu) əsrin ortalarında diyircəkli ayyaqabıların geniiş yayılması balanslaşma qorxusunu aradan götürmüşdür. Kimin ilk dəfə olaraq ayaqlarını yerdən götürüb [[pedal]]a qoyaraq hərkət etməsi mübahisəlidir, bu 1864-cü ildə [[Pierre Mişo]] və ya [[Pierre Lallement]] olması məlum deyil. İlk dəfə olaraq pedallı velosipedin [[Filip Mority Fişer]] tərəfindən hazırlanıb tətbiqi 1853-cü ildə tarixə yazılıb. Ötürmə qabaq təkərdə sərt bərkidilmiş qolla-pedalla aparılırdı. Burada gedilən yol pedalın bir dövründə təkərin bir dəfə fırlanmasına uyğun idi.
==Zəncir ötürməsi==
Velosipeddə pedalda və oxda oturdulmuş dişli çarxların zəncir ötürməsi ilə birləşdirilməsi hündür velosipedlərin düzəldilməsinə gətirib çıxarır. Yalnız 1878-ci ildə arxa oxla pedalın zəncirlə birləşdirilməsi geniş tətbiq oluna bilir. Bunun sayəsində velosipedin konstruksiyasını yüngül hazırlamaq, idarəni asanlaşdırmaq və əlavə oturacağın yerləşdirilməsi mümkün olur.
==Hündür velosipedlər==
Sətir 46:
Ötürmə prinsipi o dövrə qədər naməlum idi. 1867-ci ildə [[Paris]]də keçirilən sərgidə [[Mişo]] {{lang-fr| '''Michaux'''}} və başqa mühəndislərin nümayiş etdirdikləri konstruksiyadan sonra bu velosipedlərə maraq artır. 1868-ci ildə Mişo velosipedinin təmiri ilə məşğul olan [[ingilis]] [[Ceyms Serli]] {{lang-en|'''James Starley'''}} '''Ariel''' adlı yeni velosiped [[konstruksiya]]sı layihələndirir və onu 1871-ci ildə nümayiş etdirir. Bu velosiped ilk dəfə olaraq rezin üzlüklü təkərlərə malik idi. Onun qabaq təkərinin diametri 125 sm, arxa təkərininki isə 35 sm idi. Yenilik həm də ondan ibarət idiki, ilk dəfə olaraq təkərlər məftil çubuqlardan hazırlanmışdır. Hündür velosipedlərin hazırlanması üçün əsas şərt 1869-cu ildə [[Eugene Meyer]] tərəfindən metal çubuqlardan ibarət təkərlərin ixtirası olmuşdur.
Hündür velosipedlərin idarəsi tərpənmə və dayanma zamanı yüksək diqqət tələb edirdi. Oturacaq təxminən 1,25 m hündürlükdə olduğundan dönmə zamanı onun aşma ehtimalı vardır. Buna baxmayaraq bu velosipedlərdə yarışlar keçirilir və ilk dəfə olaraq 40
==Sonrakı təkmilləşmələr==
| |||