Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
|
k düzenleme, typos fixed: məhs → məhz (6) using AWB
|
||
Sətir 1:
[[Şəkil:Copyright.svg|thumb|100px|Müəlliflik hüququnun rəmzi]]
{{İntellektual mülkiyyət hüququ}}
'''Müəllif hüququ''' (''copyright'' – ingiliscə hərfi mənası köçürmə hüququ deməkdir) – [[insan]]ların [[elm]], [[ədəbiyyat]] və [[incəsənət]] [[sahə]]lərində əldə etdikləri yaradıcılıq nəticələrinin istifadəsinin hüquqi münasibətlərini tənzimləyən qaydadır. [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] və başqa ingilis dilli dövlətlərlə [[Azərbaycan]]da mövcud olan müvafiq hüquqlar arasında müəyyən qədər fərqlər mövcuddur. Azərbaycanda müəlliflik hüququ yaradıcılıq işlərini qoruduğu halda, adı şəkilən ölkələrdə işlədilən "Copyright" ifadəsi daha çox iqtisadi maraq kəsb edir.
Subyektiv olaraq müəlliflik hüququ dedikdə müəllifin öz əsərini yaradığı zaman yaranan hüquq nəzərdə tutulur. Müəlliflik hüququ mülki və qeyri-mülki olaraq iki hissəyə bölünür.
Sətir 7:
== Müəlliflik hüquqlarının pozulması ==
Müəllif hüquqlarının pozulması müəllif hüququ təsdiqlənmiş hər hansı bir mülkiyyətdən hüquq
sahibinin icazəsi olmadan müəllif hüququ təsdiqlənmiş mülkiyyətin və ya işin təkrar istehsal, dəyişiklik edilmə kimi xüsusi haqlarını pozmaqla istifadəsini nəzərdə tutur.
Elektronik və audiovizual
Bu anlayışın istifadəsinin hüquqi bazasının yaranma tarixi elə həmin dövrlərə dayanır və günümüzə qədər daimi olaraq istifadə olunmaqdadır.Bir çox tənqidçilər bu tərz fəaliyyətlərin "piratlıq"adlandırılmasının aşağılayıcı oldugunu və haqsız olaraq onun bir çox daha ağır və pis əməllərlə bir tutulmasına qarşı olsalar da məhkəmələrdə müəllif hüquqlarının pozulması və "piratlıq"bir birini əvəz edə biləcək terminlər kimi işlədilir.
=== Nümunələr ===
Müəllif hüquqlu
Bir çox hallarda müəllif hüququ sahibləri qayda pozuntularına cavab olaraq satılan DVD-lərin üzərində xəbərdarlıq qeydlərindən istifadə etsələr də, bu bir çox hallarda alıcının qanuni haqlarına uyğun gəlmir. Belə ki ki,ABŞ-da alınan bir DVD-nin dəyişdirilməsi, satılması və ya başqasına verilməsi qanuni sayılır.
Sətir 20:
Kanada və bəzi Avropa ölkələrində isə surəti çıxarılmış audio faylların paylaşılması qanuni sayılır.
Bootleg rəsmi olaraq sənətçinin özü və ya onun bağlı olduğu şirkət tərəfindən hələ tanıdılmamış audio visual
Mətnlərin icazəsiz istifadəsi də müəllif hüquqlarının pozulması hesab olunur. İnternetdə müxtəlif mətnlərin müəllifin icazəsi olmadan bir internet saytından digərinə köçürülməsi olduqca geniş yayılmışdır. Roberta Beach Jacobson Copyrights and Wrongs (Müəllif hüquqları və xətalar) məqaləsində yazıçıların işlərinin saytlar tərəfindən uyğunsuz istifadəsini tənqid etmişdir. Maraqlısı budur ki, məqalə yüzlərlə müxtəlif saytlara köçürüldüyündən onların bir çoxu bu iş üzərində müəlliflik hüququna iddialıdır və ya məqaləni oxunması üçün müəyyən haqq tələb edirlər.
Sətir 28:
=== Müəllif hüquqlarının pozulmasına qarşı dünya ölkələrinin əməkdaşlığı ===
Serverlərin imkan verdiyi İnternet zəminli müəllif hüquqları pozuntuları bu barədə daha aşağı sərtlikdə qaydaları olan ölkələr üçün daha geniş yayılmış bir təcrübədir. BPİ (Britanya Audio Visual
*[[Rusiya]] höküməti www.allofmp3.com saytının bağlanılması ilə bağlı [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın tələbilə razılaşmışdır.
Sətir 37:
==== Britaniya qanunları ====
[[2002]]-ci ildə Copyright and Trade Marks(Müəllif hüquqları və Əmtəə Nişanları) olaraq dəyişdirilən The Copyright,Designs and Patents(Müəllif hüquqları,Lahiyələr və Patentlər)(1988) qanunu hal-hazırda müəllif hüquqlarını müdafiə edən başlıca qanundur. Müəllif hüquqlu
2006-cı ildə Milli İstehlakçı Şurasının apardığı tədqiqata əsasən Britaniya yeniyetmələrinin yarıdan çoxu musiqi faylların qeyri-qanuni yükləməklə müəllif hüquqlarını pozur və onların 59%-i şəxsi istifadə üçün faylların yüklənməsini qeyri-qanuni hesab etmir. Bununla bele MP3 faylların yüklənməsi hal hazırda ölkədə qeyri-qanunidir. 2008-ci ilin yanvarında hökümət müəllif hüquqları qanununa şəxsi istifadə üçün surət çıxarmanı qanuniləşdirən dəyişiklik etməyi təklif etdi.
|