|
'''Qaralama məqalələr''' — mövzunu tam əhatə etməyən, yalnız bir və ya bir-neçə cümlədən ibarət olan məqalələrdir. Bu cür məqalələrə istifadəçilər tərəfindən mövzu ilə bağlı "qaralama" şablonları qoyulur.
Pul — müasir dövrdə hamının maddi, sosial və mədəni maraqlarını əhatə edən məhsul. Pul vasitəsilə insanlar, xalqlar, ölkələr arasında iqtisadi və mədəni münasibətlər həyata keçirilir.
Qaralama şablonlarına misal olaraq:
Pul vasitəsilə həyata keçirilən mübadiləyə əmtəə tədavülü deyilir. Qızıl tədavülü Birinci dünya müharibəsinədək mövcud olmuşdur. Həqiqi pulların əvəzediciləri aşağıdakılar daxildir:
:<nowiki>{{qaralama}}</nowiki>
Metal dəyər nişanələri, sürtülmüş qızıl sikkə, bilon sikkə, yəni ucuz metaldan hazırlanmış xırda sikkələr;
:<nowiki>{{musiqi-qaralama}}</nowiki>
Kağız dəyər nişanələri (əsginaslar), bir qayda olaraq kağızdan hazırlanmışdır. Burada kağız və kredit pullar fərqləndirilir.
:<nowiki>{{idman-qaralama}}</nowiki>
Pullar iki formada ola bilər:
Məqaləyə hər hansı "qaralama" şablonu qoyulduqda həmin məqalə avtomatik olaraq [[:Kateqoriya:Vikipediya:Qaralama halında olan məqalələr]] kateqoriyasına daxil edilir. Bu kateqoriyaya daxil olan istifadəçi istədiyi yarımçıq məqaləni təkmilləşdirə bilər. Redaktə olunmuş məqalədən "qaralama" şablonu çıxarılır.
nəğd
nəğdsiz
Mündəricat [gizlə]
1 Tarixi
2 Pul vahidləri
3 Maraqlı faktlar
4 Pul nəzəriyyələri
5 Pulun funksiyaları
6 İstinadlar
7 Həmçinin bax
Tarixi[redaktə | əsas redaktə]
Tarixi mənbələr göstərir ki, pul insan cəmiyyətinin yaranması ilə bir vaxtda meydana gəlməyib. Milyon ildən artıq tarixi olan bəşər cəmiyyətində pul təxminən 6-8 min ildir ki, fəaliyyətə başlayıb. Bunu da xatırlamaq lazımdır ki, pulu da, məhsulların çevrilib əmtəə olmasını da heç kim ixtira etməyib. O, əmtəə mübadiləsinin tarixi inkişaf prosesində təbii və qanunauyğun hadisə kimi, bir iqtisadi vasitə kimi meydana çıxmışdır. İbtidai icma quruluşunun son mərhələlərində, onun tədricən dağıldığı dövrdə ayrı-ayrı icmalar, tayfalar arasında məhsulun məhsula dəyişdirilməsi, yəni mübadilə edilməsi baş vermişdir. Bu o zaman mümkün olmuşdur ki, ayrı-ayrı icmalar öz tələbatından artıq qalan qida məhsullarını başqa icmalarda olan digər məhsullarla dəyişdirmək yolu ilə mübadiləyə daxil olmuşlar. Bu, icmalar, tayfalararasında təsadüfi hallarda, bəsit formalarda mübadilə münasibətləri idi. Məsələn, bir icmada hasil edilən ov əti o icma üzvlərinin tələbatında artıq qaldıqda, onlar bunu qəbilələrdə artıq olan meyvə və s. ərzaq malları ilə mübadilə edə bilmişlər. Əlbəttə, eyni əmək məhsulunu, məsələn, balığı-balığa dəyişdirmək mənasızdır. Mübadilə isə bir cür faydalı məhsulu başqa bir faydalı əmək məhsuluna müəyyən miqdar nisbətində dəyişdirilməsi deməkdir.
Qaralama şablonu əsasən məqalənin aşağısında, kateqoriyalardan əvvəl qoyulur.
İlk pul maldarlıqla məşğul olan tayfalarda meydana gəlmişdir. Məhz buna görə də hesab edirlər ki, latın sözü olan "pekuniya"-pul "pekus"-mal-qara sözündən yaranmışdır. Bu zaman pul kimi, əvvəlcə mis, tunc, qurğuşun və s. daha sonralar isə gümüş xüsusən də qızıldan istifadə edilməyə başlanıldı. Digər metallardan fərqli olaraq qızıl gümüş öz təbiətinə görə yekcinsdir və karroziyaya uğrayıb xarab olmur.
* [[:Kateqoriya:Vikipediya:Qaralama halında olan məqalələr|Redaktə olunmalı məqalələr]]
Əsginaslar ilk dəfə Çində hazırlanmışdır.
[[Kateqoriya:Vikipediya]]
[[Kateqoriya:Vikipediya:Qaralama halında olan məqalələr| ]]
Bir ABŞ senti
Pul vahidləri[redaktə | əsas redaktə]
Azərbaycan manatı — AZN, Azərbaycanın rəsmi valyutası.
Türkiyə lirəsi — TRY , Türkiyənin rəsmi valyutası.
Rusiya rublu — RUR , Rusiya Federasiyasının rəsmi valyutası.
ABŞ dolları — USD ($ kimi təsvir edilir), ABŞ-ın rəsmi valyutası.
Avro — EUR (€ kimi təsvir edilir), Avropa Birliyininın rəsmi valyutası.
Yaponiya yeni — JPY (Yaponiyada 円), dünyada ¥ kimi təsvir edilir), Yaponiyanın rəsmi valyutası.
'''Maraqlı faktlar[redaktə | əsas redaktə]'''''''''Qalın mətn''''''
Dünyada ən ağır pul İsveçrədədir. XVIII əsrdə buraxılan bu mis pulun kütləsi 20 kiloqramdır.
100 dollardan ibarət 1 milyon dollar pulun kütləsi 10 kiloqram, 1 sentlərdən ibarət bu həcmdə pulun kütləsi isə 246 tondur
Dünyada ilk kredit kartı 1951-ci ildə "Amerikan-ekspress" şirkəti tərəfindən buraxılıb.
Kaliforniya ştatı müstəqil dövlət olsaydı, dünyanın iqtisadi inkişafına görə ilk beşliyində yer alardı.
XIX əsrin əvvəllərində Alyaskada dəri pullardan istifadə olunub.
Dünyada ən qəribə ad qazanmış qəpik XVI əsrdə Macarıstanda buraxılıb - "qazetta".
Dünyada qədim Afina sikkəsinə ödənilən məbləğ rekord sayılır - 314 min dollar.
10 milyon dollara görə hər 14 adamdan biri istənilən şəxsi öldürməyə hazırdır.
SSRİ-də 1, 2, 3 və 5 qəpiklər müvafiq olaraq 1, 2, 3 və 5 qram çəkisində idilər.
Pul nəzəriyyələri[redaktə | əsas redaktə]
Pul vasitəsilə həyata keçirilən mübadiləyə əmtəə tədavülü deyilir.
Isvec-Swedish Krana
Isvecre-Swiss Franc
Sonda bir soz yazmaq isteyirem "Pul el cirkidir" sozu menim ucun dogru deyil.Ve basliqdaki Redaktə Vikipediya:Qaralama məqalələr sozunu deyise bilmediyim ucun Excuse me.Bilen varsa desin please.
|