Coğrafiya elmləri sisteminə həmçinin [[kartoqrafiya]] daxildir. Bu elm texniki elmdir, lakin o, coğrafiyanın inkişafına səbəb olmuş, hətta bəzən onu qabaqlamışdır. Onun əsas məqsədi təbiət obyektlərinin, hadisələrinin və cəmiyyətin məkanca yerləşməsini, uyğunlaşmasını, qarşılıqlı əlaqəsini, dəyişməsini əks və tədqiq etməkdən ibarətdir. <ref>Л.П.Шубаjев. Yмуми Jершyнаслыг. Бакы. 1986. с.7.</ref>

[[Mesopotamiya]] ilkin coğrafi təsəvvürlərin və biliklərin yarandığı ərazilərdən biridir. [[Dəclə]] və [[Fərat]] çayları arasında məskunlaşan, şumerlər adlanan xalqlar tarix boyu bir neçə dövlət qurmuşdur. Şumerlərin e.ə XXV əsrə aid gil lövhələr uzərində olan yazıları dövrümüzə qədər gəlib çatmışdır. Bu lövhələrdə balıq pulcuqlarına oxşar simvollarla [[Livan]] dağları, mərkəzdə paralel xətlərlə şumerlər üçün mühüm cəhət təyini obyekti olan Fərat çayının orta axarı, [[Zaqros dağları]] çəkilir. Dört cəhətin olması fikri şumerlərə məxsusdur.<ref>http://lah.ru/konspekt/gipoteza/242nbogi.htm</ref> Qədim Babilistana aid olunan ([[E.ə V əsr]]), hazırda Britaniya muzeyində saxlanılan xəritələrin birində şəhərlərin təsvirindən görünür ki, Dünya dairəvi və yastı formadadır. Fərat çayı dağlardan başlayaraq ölkədən keçir və okeana tökülür. Xəritənin mərkəzində [[Babilistan]], həmçinin kənarda [[Assuriya]] və [[Urartu]] dövlətlərinin adları yazılmış.

[[E.ə VII əsr]]in sonunda firon [[Nexo]] Misir-[[Finikiya]] donanmasında [[Qırmızı dəniz]] boyu cənuba üzərək üç il ərzində [[Afrika]]nın ətrafında dolanaraq geri qayıtmışlar. Bu səyahət barədə qədim yunan alimi [[Herodot]] da məlumat vermişdir.<ref name="">Coğrafiya ensiklopediyası. I kitab. Bakı: 2012, s.7.</ref>

B.e.ə. VIII-V əsrlərdə yunanalar Aralıq dənizinin bütün sahillərinə yayıldılar. Milet şəhərindən olan dənizçilər Nil çayının mənsəbində olarkən onun yunan hərfi deltaya (Δ) oxşadığını nəzərə alaraq bu ərazini '''Delta''' adlandırdılar.<ref name="">Coğrafiya ensiklopediyası.I kitab.Bakı 2012.s.15</ref> Yunanalar Qara dənizinin şimal sahillərində və dənizin Qafqaz dağları ilə olan sahillərində 50-dən çox məntəqənin əsasını qoymuşdular.

Yerin kürə şəklində olması əvvəlcə b.e.ə. VI əsrdə [[Pifaqor]], sonra Eleyadan olan [[Parmenid]] (b.e.ə. V-IV əsrlər) tərəfindən irəli sürülmüşdür. Bu fikirlər faktlarla təsdiq edilmirdi. Pifaqorun fikrinə görə kürə ideal formadır. Ona görə ilahi qüvvə bütün göy cisimlərinə belə ideal forma vermişdir.<ref name="">Coğrafiya ensiklopediyası.I kitab.Bakı 2012.s.15.</ref>

Yerin kürə şəklində olmasını Stargirdən olan məhşurməşhur filosof [[Aristotel]] və Knidadan olan astronom [[Evdoks]] (b.e.ə. IV əsr) sübut etmişdir. Şimaldan cənuba gedərkən ulduzların biri görünür, digəri üfüqdən gözdən itir. Bunu Yer səthinin əyri olması ilə izah etmək olar. Gəmilər açıq okeanda uzaqlaşdıqca üfüqdə əvvəlcə onların gövdələri, sonra isə tədricən dor ağacları gözdən itir. Aristotel ona diqqət yetirmişdir ki, [[Ay]] tutulan zaman Yerin kölgəsi onun üzərində dairəvi görünür, dağlara qalxdıqca üfüqdə görünən ərazilər genişlənir.<ref>http://florish.ru/dokazatelstvo</ref> Coğrafiya terminini ilk dəfə [[Eratosfen]] ([[e.ə. 276]]-194-cu illər) işlətmişdir. Eratosfeni çox vaxt "Coğrafiyanın atası" adlandırırlar. Alim özünün "Coğrafi qeydlər" kitabında Yerin təsvirini vermiş və məlum olan ərazilərin xəritəsini tərtib etmişdir. O Yerin kürə şəklində olması ideyasını qəbul edərək Misirin İsgəndəriyyə şəhərində ölçmə işləri aparmışdır. Eratosfen Yerin radiusunun 6310 &nbsp;km, 1°-lik meredian qövsünün 110 &nbsp;km olduğunu təyin etmişdir. Enliklərin dərəcələrlə hesablanmasını ilk dəfə Hipparx (b.e.ə 160-125) aparmışdır. O, ilk dəfə meridianı 180 dərcəyə bölmüş, xəritədə dərəcə şəbəkəsi çəkmiş, Yerin məskunlaşma hissəsində 12 iqlim, yəni enlik zonası ayırmışdır.

Antik coğrafiyanın ən mühüm ideyalarından biri Dünya okeanının vahidliyi haqqındadır. Bu fikiri ilk dəfə Aristotel söyləmiş, sonra Eratosfen tərəfindən inkişaf etdirilmişdir. O, deyirdi ki, "əgər Atlantik okeanının geniş suları mane olmasa,eyni paralel üzrə İberiyadan (Priney yarımadası) Hindistana üzüb keçmək olar". Bu dövürdə Cənubda olan torpaq sahələri Terra Australis İncognita (Naməlum Cənub Torpaqları) adlanmış və 1,5 min ilə yaxın sirr olaraq qalmışdır.<ref name="">Coğrafiya ensiklopediyası. I kitab. Bakı: 2012, s.18.</ref>

Strabon varlı və məhşurməşhur ailədən idi,yaxşı təhsil almışdı.Kiçik Asiyada yerləşən Amasiyadan olan Strabonun "Coğrafiya" əsəri 17 kitabdan ibarətdir."Coğrafiya" ilə yanaşı "Tarixi qeydlər" kimi fundamental əsərlər yaratmışdır.İkinci əsər dövrümüzə gəlib çatmamışdır.Kitabda Strabon o dövrdə məlum olan bütün ölkələr,onların tarixi,əhalisi,təsərrüfatı haqqında digər mənbələrdə olmayan məlumatlar verir.

Avropa ölkələrindən fərqli olaraq ərəb ölkələrində, Yaxın Şərqin və Orta Asiyanın digər ölkələrində antik Yunan və Roma coğrafiyasının irsi hifz edilib saxlanılır, onun ən yaxşı nümunələri ərəb dilinə tərcümə edilirdi.Ərəb [[Xilafət]]inin yaranması ərəblərin Ərəbistan yarımadasından bütün Yaxın və Orta Şərq ölkələrinə,Mərkəzi Asiyaya,Şimali Afrika və Cənubi Avropaya yayılmasına imkan vermişdir.VIII-IX əsrlərdə Ərəb Xilafətində elm və mədəniyyət yüksək inkişaf səviyyəsinə çatmışdır.IX əsrdə İbn Xordadbəy(820-912)ərəbcə "Yollar və məmləkətlər haqqında kitab" əsərinin yazmışdır.Əsərin əsas məzmununu Bağdaddan şimala, Mərkəzi Asiyaya qədər və cənubdan-Hindistana qədər yolların təsviri təşkil dir.X əsrin məhşurməşhur səyyahı İbn Fadlan Volqa boyunda yaşayan bulqarlar və peçneqler,Qara dənizin şimalında yaşayan xalqlar haqqında zəngin məlumatlar verilmişdir.

Xərəzim şəhərində anadan olmuş [[Əbu-Reyhan Biruni]](973-1048) "Astronomiya və ulduzlar haqqında Məsud Cədvəli" kitabında coğrafi koordinatların təyin edilməsi üsullarını izah etmiş,600-dən çox yaşayış məntəqəsinin enlik və uzunluq koordinatını vermişdir.Əl-Biruninin "Hindistan","İranın icmalı" əsərləri böyük maraq və əhəmiyyət kəsb edir.Əl-Biruni diametri 5 m olan qlobus hazırlamış,1°-lik qövsün uzunluğunu(111,6 &nbsp;km),Yerin meridian çevrəsinin uzunluğunu hesablamış(41500 &nbsp;km),onun Günəş ətrafında fırlanmasını söyləmişdir.O, Yerin fırlanma oxunun 29°34’ olduğunu müəyyən etmişdir.Nəsrəddin Tusi(1201-1274)1259-cu ildə İranın Marağa şəhərində rəsədxana qurmuşdur.N.Tusi "Zic-Elxani" əsərində yaşadığı dövrdə məlum olan 256 şəhərin coğrafi kordinatlarını göstərmişdir.Orta əsrlərdə yaşamış coğrafiyaçı alimlər arasında [[Əbdülrrəşid Bakuvi]]nin də adını çəkmək olar.Bakuvi Yeri 7 iqlim qurşağına bölmüşdür.O,Azərbaycan və onun şəhərləri haqqında da məlumat vermişdir.Bakuvi Azərbaycanı 4-cü və 5-ci iqlim qurşaqlarına aid edir.XVI əsrdə məşhur türk dənizçisi [[Piri Rəis]] Atlantik okeanının Afrika sahillərində üzmüş,1513-ci ildə Atlantik okeanın dəqiq topoqrafik xəritəsini tərtib etmişdir.

[[FileŞəkil:Viajes de colon en.svg|Xristofor Kolumbun dörd səyahəti|350px|thumbnail|right]]

Qədim Azərbaycanın təbiəti, sərvətləri, xalqları, ümumiyyətlə, coğrafiyası haqqında Herodotun, Strabonun, Plininin, [[Plutarx]]ın, Ptolomeyin əsərlərində geniş məlumatlar vardır. XIV əsrin axırı – XV əsrin birinci yarısında yaşamış Azərbaycan coğrafiyaçısı və tarixçisi [[Əbdürrəşid Bakuvi]]nin coğrafiyaya dair fikirləri maraq doğurur. O, 1404-cü ildə yazdığı “Abidələrin xülasəsi və qüdrətli hökmdarın möcüzələri” adlı əsərində Bakının neft quyuları haqqında zəngin məlumat verir. Bakuvi Yer kürəsini yeddi iqlimə bölmüş, hər iqlimdə yerləşən ölkələr, şəhərlər, dənizlər, adalar haqqında məlumat vermişdir. Bakuvi Azərbaycanı 4-cü və 5-ci iqlimə daxil edir.

[[Abbasqulu ağa Bakıxanov]] (1794-1846) coğrafiya sahəsində də xidmətləri vardır. O, səyahət etdiyi ölkələrin geniş coğrafi ölkələrin geniş coğrafi təsvirini vermiş, “Qəribə kəşflər” əsərini Amerika qitəsinin kəşf olunmasına - ümumiyyətlə, Amerikanın coğrafi təsvirinə həsr etmişdir.

Görkəmli maarifçi, təbiətşünas alım [[Həsənbəy Zərdabi]]nin (1842-1907) Azərbaycanda coğrafi fikrin inkişaf etdirilməsində böyük rolu olmuşdur.

[[Qafur Rəşad Mirzəzadə]] (1884-1943) Azərbaycanın görkəmli coğrafiyaçıdır. O, Azərbaycanda coğrafiya tədrisi metodikasının əsasını qoymuş, Azərbaycanda ilk dəfə Azərbaycan dilində coğrafiya dərsliyi yazmışdır. Onun “Qafqaz coğrafiyası”, “Ümumi coğrafiya”, “Azərbaycan coğrafiyası”, “Coğrafiya terminləri lüğəti”, “Ümumi fiziki coğrafiya” adlı əsərləri respublıkamızda coğrafiya elminin inkişafı üçün qiymətli töhfələrdir.

| [[FileŞəkil:Línea de Wallace.jpg|96px]] || [[FileŞəkil:Cyclone Catarina from the ISS on March 26 2004.JPG|96px]] || [[FileŞəkil:Delicate Arch LaSalle.jpg|96px]] || [[FileŞəkil:Meander.svg|96px]]

| [[FileŞəkil:Khajuraho-landscape.jpg|96px]] || [[FileŞəkil:World11.jpg|96px]] || [[FileŞəkil:Soil profile.jpg|96px]] || [[FileŞəkil:Pangea animation 03.gif|96px]]

| [[FileŞəkil:British Empire 1897.jpg|96px]] || [[FileŞəkil:US-hoosier-family.jpg|96px]] || [[FileŞəkil:Christaller model 1.jpg|96px]] ||[[FileŞəkil:UN General Assembly.jpg|96px]]

| [[FileŞəkil:Pyramide Comores.PNG|96px]] || [[FileŞəkil:RERParisVision2025.png|96px]] || [[FileŞəkil:Pula Augustus Tempel.JPG|96px]] || [[FileŞəkil:New-York-Jan2005.jpg|96px]]

| [[FileŞəkil:Meridian convergence and spehrical excess.png|96px]] || [[Şəkil:Topographic map example.png|96px]]