Təbabət və əczaçılıq işi üzrə orta əsr əlyazmaları (AMEA Əlyazmalar İnstitutu): Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
replaced: File: → Şəkil: using AWB
Sətir 1:
[[FileŞəkil:Skeleton of a human from Kifayeyi-Mansuri.jpg|thumb|250px|Mənsur ibn Məhəmmədin Kifayeyi-Mənsuri əsərində (1653) insan skeleti]]
'''Təbabət və əczaçılıq işi üzrə orta əsr əlyazmaları''' - [[Bakı]]dakı [[Məhəmməd Füzuli]] adına [[AMEA Əlyazmalar İnstitutu]]nda saxlanılır. Kolleksiyada təqribən 12 minə yaxın əlyazma var və bu sənəd irsinin əhəmiyyətli bir parçasıdır. Aşkar edilib ki, burada təbabət və əczaçılıqla bağlı 363 orta əsr əlyazması və 27 çap edilmiş qədim kitab vardır. Bunların 222-i [[fars dili]]ndə, 71-i türk dilində (qədim [[azəri dili]] və qədim [[türk dili]]), 70-i [[ərəb dili]]ndədir.<ref name="Biomedicine">{{cite book|first= |last= |authorlink=Farid Alakbarli, Esmira Hajiyeva. |title=Medieval Medical Manuscripts from Baku in the Memory of the World Programme of UNESCO |year=2010 |location= |publisher=Biomedicine International |url=http://www.bmijournal.org/index.php/bmi/article/view/61/56 |ref=harv}}</ref> 2005-ci ildə əlyazmalardan üçü — [[İbn Sina]]nın "Tibb elminin qanunu" əsəri (II cild), Rüstəm Curcaninin "Nizamşahın ehtiyatları" əsəri, Əbu Əl-Qasım Əl-Zəhrəvinin "Əl-Məqalə əs-Sələsun" əsəri Azərbaycanda [[YUNESCO]]-un Dünya Sənəd İrsi “Dünyanın yaddaşı” siyahısına ({{lang-en|Memory of the World}}) daxil edilib.<ref>{{cite news |title=Ancient medical manuscripts of Azerbaijan in UNESCO’s World Memory Register |author= |newspaper= |date= |url=http://www.azdelunesco.org/?options=content&id=21 |accessdate=2015-06-22 }}</ref><ref name="unesco">{{cite web
| datepublished = 2006
Sətir 7:
}}</ref>
==Ümumi informasiya==
[[AMEA Əlyazmalar İnstitutu]]nun toplusuna 222-i [[fars dili]]ndə, 71-i türk dilində (qədim [[azəri dili]] və qədim [[türk dili]]), 70-i ərəb dilində olmaqla 363 təbabət və əczaçılıqla bağlı orta əsr əlyazması daxildir.<ref name="Biomedicine"/> Buradakı ən qədim əlyazmalardan biri İbn Sinanın “Tibb elminin qanunu” əsəridir. Bu əlyazmanın nüsxəsi 1143-cü ildə [[Bağdad]]da hazırlanıb <ref name="unesco"/> və 1956-cı ildə Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının respublika fonduna verilib. Onunla birlikdə Qanunun 1259-cu ildə yenidən yazılmış ikinci əlyazması fonda təqdim edilib. Bu əlyazma daha bütövdür və Qanunun ikinci cildinin üçüncü, dördüncü və beşinci kitablarını göstərir. Bu əlyazmanı köçürən XIII əsrin məşhur həkimi Mənsur ibn İbrahim ibn Əbu Səid Xəmədandır. Bu əlyazmalar yaxşı qorunmuşdur. XIX əsrdən bəri bu əlyazmalar Azərbaycan (Şuşa) həkimi Qayıbovun ailəsində nəsildən nəsilə keçərək saxlanmışdır. <ref>{{cite book|first= |last= |authorlink= Ютландов С. Г. |title= Редкие рукописи по медицине |year= 1958 |location= Советское здравоохранение, Том 17 |publisher= Государственное издательство медицинской литературы |url= |ref=harv}}</ref> Akademiyanın fondunda həmçinin ХIII əsrin sonlarında yazılan ilk “Qanun” kitabı var və bu kitab Şiraz həkimi Qütbəddinin “Qanunu”su və “Şəfa kitabı”nın əlyazmasının şərhidir.<ref>{{cite book|first= |last= |authorlink=[[Терновский, Василий Николаевич|Терновский В. Н.]] |title= Ибн Сина (Авиценна) 980-1037 |year= |location= М.|publisher== [[Наука (издательство)|Наука]] |url= |ref=harv}}</ref>
 
Əlyazmalar institutunun kolleksiyasında olan fars dilindəki məşhur orta əsr əlyazmaları bunlardır: Hacı Zeynalabdin Attarın “İxtiyarat-i Bədii” əsəri (XVIII əsrdə köçürülüb), Mənsur bin İlyasın “Kifayət-i Mücahidə” əsəri (1653-cü ildə köçürülüb), Məhəmməd Möminin “Tuhfat əl-Möminin” əsəri (1713-cü ildə köçürülüb) və s.<ref name="unesco"/>
Sətir 80:
*[[Azərbaycanda YUNESKO-nun qeyri-maddi mədəni irs siyahısı]]
*[[Fərid Ələkbərli]]
 
[[Kateqoriya:Azərbaycandakı ümumdünya irsi]]
[[Kateqoriya:Tibb tarixi]]

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023