Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k →Tarixi
|
Redaktənin izahı yoxdur
|
||
Sətir 2:
== Tarixi ==
[[1891]]-ci il [[9 mart|martın 9]]-da [[Nasirəddin şah Qacar]] bütün İranda tütün almaq, satmaq və emal etmək üçün ingilislərə [[konsessiya]] verilməsi barədə müqavilə imzalayır və bunun müqabilində [[şirkət]] əldə edəcəyi qazancdan ildə İran hökumətinə cüzi bir məbləği — 15 min [[funt sterlinq]]i ödəməyi öhdəsinə götürürdü. İranın bir çox mühüm şəhərlərində şirkətə məxsus idarələr təşkil
[[Təbriz]]in ardınca [[Şiraz]], [[İsfahan]] və [[Məşhəd]]də şirkətə qarşı kəskin çıxışlar baş verdi. [[Tehran]]ın özündə inhisarın ləğv edilməsi tələbi ilə əhali [[1892]]-ci il [[4 yanvar|yanvarın 4]]-də şah sarayına hücum etdi. Bütün bunlar şahı məcbur etdi ki, [[1892]]-ci il [[5 yanvar|yanvarın 5]]-də [[Talbot]]la bağlanmış müqavilənin ləğv olunduğunu rəsmən elan etsin. İrana gəlmiş ingilis məmurları ölkəni tərk etməyə məcbur oldular. [[İran]]da ilk antiimperialist çıxış olan bu hərəkatda Cənubi Azərbaycanın ticarət burjuaziyası, sənətkarlar, ruhanilər, digər təbəqələrin nümayəndələri nəinki iştirak edirdilər, ama aparıcı rol oynayırdılar. Xarici kapitalın və yerli irtica qüvvələrinin ağalığına qarşı çevrilmiş "Tənbəki üsyanı" İranda və [[Cənubi Azərbaycan]]da milli-azadlıq hərəkatının ilk və çox təsirli mərhələsini təşkil etmiş və xalqın siyasi, milli şüurunun oyanmasına və formalaşmasına güclü təkan vermişdi.
|