Babil: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Mən
k tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Baskervill tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.
Sətir 24:
|Commons kateqoriyası = Babylon
}}
'''Babil''' (Akkad dilindəki "Allahın ayağıqapısı" mənasını verən "''bab-İllu''" sözlərindən) - [[E.ə. II minillik|E.ə. III minilliy]]in əvvələrində [[Mesopotamiya]]da mövcud olmuş şəhər-dövlət. Qədim dünyanın ən böyük şəhərlərindən biri. Babil şəhər dövləti e.ə. XIX əsrdə [[Babilistan]] dövlətinə çevrildi. Babilin qalıqları [[Dəclə]] və [[Fərat]] çaylarının qovuşması yaxınlığında, indiki [[Bağdad]] şəhərindən 85 km cənubdakı Əl-Hillə şəhərinin yerində tapılmışdır.
 
== Tarixi ==
Babil çarlığı Mesopotamiyada yerləşən, öz hakimiyyətə altında böyük əraziləri birləşdirən güclü bir dövlət olmuşdur. Onun tarixi üç dövrə bölünür:
# Qədim (e.ə. XIXIX-XIXVI);
# Orta (e.ə. XVI-XIXII);
# Yeni (e.ə. VII-VVI).
 
=== Qədim dövr ===
Şumer-Akkad dövlətinin dağılmasından sonra başlamışdır. [[Akkad]] və [[Assuriya|Assur]]ə kimi, Babil dövlətin tarixi eyni adlı şəhərlə bağlı olmuşdur. Sami dillərində '''Bab-İl''' sözləri "Tanri qapısı" deməkdir<ref>André-Salvini, B. Les premières mentions historiques et la légende des origines. // Babylone 2008, p. 28-29.</ref>. İlk Babil dövlətinin yaradıcısı '''Sumuabum''' olmuşdur. Dövlət çarlar və ona tabe olan məmurlar tərəfindən idarə olunurdu. Babilin baş tanrısı və himayəçisi [[Marduk|Mərduk]] adlı tanrı idi. O insanların və heyvanların yaradıcısı hesab olunurdu.
 
Babil şəhəri çox əlverişli yerdə yerləşirdı: orada ticarət, karvan yolları kəsişirdi. Eyni zamanda [[Dəclə]] və [[Fərat]] çaylarının bir-birinə yaxınlaşmasına görə bu yerlərdə suvarma və gəmiçiyin inkişafı üçün geniş imkanlar yaranmışdır.
Sətir 41:
Babil cəmiyyətinnin ictimai quruluşu, başqa qədim cəmiyyətlərdə olduğu kimi [[quldarlıq]] olmuşdur. Kölə əməyindən geniş istifadə olunurdu və qul ticarəti aparılırdı. Kölələr təbəqəsi hərbi dustaqlar və borclarını verə bilməyən adamlardan ibarət olmuşdur.
 
Çar Hammurapi həm də tarixdə ilk dəfə olaraq ''qanunlar məcmuəsi'' dərc etmişdir. Bu qanunlar ictimai həyatın bütün sahələrini əhatə edirdi. Orada cinayət hesab olunan əməllər və onların müqabilində tətbiq olunan cəzalar əks olunmuşdur. Bu məcmuə gələcəkdə [[Hammurapi qanunları|"Çar Hammurapinin qanunları"]] adlandırılmışdır və daş, tunc sütunlar üzərində həkk olunmuşdur. Bü cür sütunlar bütün ölkə şəhərlərində qurulmuşdur və əhali çar Hammurapinin qanunları bilirdi. Sütunlardan biri Susa şəhərində tapılmışdır və başqa dillərə tərcümə olunmuşdur. <ref>İngilis dilinə tərcüməsi. [http://eawc.evansville.edu/anthology/hammurabi.htm Hammurabi's Code of Laws Translated by L. W. King]; Rus dilinə tərcüməsi [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/hammurap.htm Законы Хаммурапи] // Хрестоматия по истории древнего Востока. М., 1980, с.152-177. Перевод Якобсона.</ref>
[[Şəkil:Code-de-Hammurabi-1.jpg|thumbnail|Üzərində çar Hammurapinin qanunları həkk olunmuş sütun.]]
Hammurapidən sonra ölkə tədricən zəyifləməyə başlamışdır. Daha sonra daxili çəkişmələr və xarici qüvvələrlə savaşlar başlamışdır. Cənubda elamlılar Şümer şəhərlərini, şimalda [[Mitanni]] dövləti ticarət yollarını ələ keçirərək, Babilə ağır zərbələr endirmişdirlər. Eyni zamanda ''kassi'' tayfaları da ölkəyə basqınlar edirdilər. Onların başçısı ''Qandaş'' 1742-ci ildə Babilə qarşı uğurlu yürüşlər təşkil edə bilmişdi. Sonda ''hittilər'' e.ə. 1595 ildə Babilə qarşı yürüş edərək, şəhəri ələ keçirdilər, şəhərin baş tanrısı Mərdukun heykəllərini özləri ilə apardılar. Bununla da qədim Babil tarixi sona çatmışdır.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Babil"

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023