|
ATZ 100 hektarlıq ərazini əhatə edən yeni liman daxilində yerləşir. Yeni Liman Azərbaycanda Şimalla Cənubu, Şərqlə Qərbi birləşdirən əsas dəmiryolu kəsişməsində tikildiyindən, ATZ-da dəmiryoluna çıxış olacaq. Multimodal tranzit logistika qovşağı kimi xidmət göstərən yeni liman və ATZ regionda geniş spektrli əlavə dəyər xidmətləri təmin etməklə Mərkəzi Avrasiyanın konsolidasiya və paylama xidmətləri göstərən əsas mərkəzinə çevriləcək. Başqa sözlə desək, Ələtdə inşa ediləcək ATZ təchizat zəncirində bir nöqtə kimi çıxış etmək əvəzinə, Cənubi Qafqaz, Mərkəzi Asiya, İran, cənubi Rusiya və Türkiyənin çoxşaxəli bazarlarına xidmət göstərməklə konsolidasiya, konsentrasiya və paylama xidmətləri üzrə regionun əsas mərkəzinə çevrilir . Bundan əlavə, Xəzər dənizi regionunun ən böyük logistika zonası olmağa çalışan ATZ regionda əsas çoxşaxəli paylama qovşağı kimi çıxış edərək öz sakinlərinə və beynəlxalq müştərilərə hərtərəfli logistika xidmətləri təklif edir. Əksər istehsalçıların, hal-hazırda, öz məhsullarına son toxunuşu (məsələn istehlakçı bazarına yaxın ərazidə yerləşən ATZ kimi paylama mərkəzlərində) etməyə üstünlük verdiyini nəzərə alaraq ATZ-də əlavə dəyər logistika xidmətlərinin təmin edilməsi daha cəlbedici faktor kimi çıxış edir. Bu zona Ələtdə yerləşən Bakı Limanı və Azərbaycan üçün qeyri-neft ticarətini canlandırmaqla yanaşı limanı idxal/ixrac, tranzit daşıma və logistika kimi üç əsas xidmətlər sahəsində regionun logistika liderinə çevirəcək.
== Ələtdə Yeni Liman ==
[[File:The new Port of Baku at Alat2.jpg|thumb|Ələtdə Yeni Liman]]
[[File:The new Port of Baku at Alat4.jpg|thumb|Ələtdə Yeni Liman]]
'''Əlverişli mövqe'''
Ələtdə yerləşən yeni liman ölkəni qərblə (Türkiyə və Aİ), cənubla (İran və Hindistan) və şimalla (Rusiya) birləşdirən nəqliyyat qovşağıdır. Azərbaycanın rayonlarına yaxın ərazidə yerləşməsi əlverişli qovşaq kimi bu limanın regionlar ilə əlaqə qurmaq imkanını artırır və beləliklə daşınan yüklərin həcmi artır. Bundan əlavə, yeni limanın yerləşdiyi ərazi ölkənin daxili rayonlarını birləşdirən mövcud avtomobil və dəmiryolları ilə kəsişir.
Azərbaycan daxilindən keçən üç beynəlxalq dəmiryolu xətti məhz Ələtdə kəsişir:
• Bakıdan Rusiyaya keçərək şimal-qərbə doğru uzanan dəmiryolu xətti
• Gürcüstan, Qara dəniz sahilləri və Türkiyədənkeçərək qərbə doğru uzanan dəmiryolu xətti.
• Cənuba və İran sərhədinə doğru uzanan dəmiryolu xətti.
'''Birinci faza'''
Yeni liman 10.000 tonluq tutuma malik 150-160 metrlik bərə və Xəzər dənizində xidmət göstərən digər növ gəmilərə xidmət göstərmək imkanına malikdir. Yük dövriyyəsi artan zaman yerləşdiyi məkan limana müxtəlif yük seqmentləri (dəmiryolu bərələri, ümumi yük, konteyner və blok)üçün bütün növ qurğuların geniş modullarını təklif etməyə imkan yaradır.
Ələtdə liman kompleksinin tikintisinin birinci fazası bərə terminalı, ümumi yük körpüsü, Ro-Ro körpüsü, xidmət körpüsü, dəmiryolu xətləri, müxtəlif inzibati binalar, gömrük məntəqəsi, açıq saxlama sahəsi, anbarlar, konteyner meydançası, körpülərə dəmir və avtomobil yol yanaşmaları, Ro-Ro rampası, sərnişin xidmət binası, ağır yüklərin yerləşmə sahəsi və yük maşınlarının dayanacaq sahəsinin tikintisini əhatə edir.
Birinci faza üzrə layihə tamamlama tarixi üç mərhələyə bölünmüşdür. Birinci mərhələ- bərə (dəmiryolu) terminalının tikintisi 2014-cu ilin sentyabr ayında tamamlanmışdır; ikinci mərhələ-Ro-Ro körpüsünin tikintisi 2016-cı ildə, qalan işlərin isə 2017-ci ildə tamamlanması planlaşdırılır. Birinci faza üzrə ümumi işlərin 60%-i tamamlanmışdır.
Körpülərin uzunluğu aşağıdakı kimidir:
* Ümumi yük körpüsü – 650 m (4 körpü)
* Ro-Ro körpüsü – 300 m (1 körpü)
* Xidmət körpüsü – 450 m (çoxlu sayda körpü)
Körpülərin dibdərinləşdirmə işləri Xəzər dənizi səviyyəsindən -7 m -ə kimi aparılmışdır.
Azərbaycan və Avropa və ya Mərkəzi Asiya (Çin və Asiyanın digər ölkələrinə) arasında olan birbaşa tranzit dəmiryolu yükaşırmaları Bərə (dəmiryolu) Terminalı ilə həyata keçirilir. Hal-hazırda, konteynerlər çatdırılacaq ünvana dəmiryolu platforması ilə nəql edildiyi halda (boşaltmadan və konteyner gəmisinə yükləmədən) bu konteynerlər birbaşa olaraq dəmiryolu platformasına yönləndirilir və bu zaman yeni limanın Bərə Terminalından istifadə edilir. Konteynerlər dəmiryolu platformasında boşaldıldığı və daha sonra müəyyən edilmiş konteyner gəmisinə yükləndiyi halda,bu gəmilər Bakının mərkəzində yerləşən köhnə limana yanaşırlar. Birinci fazanın tamamlanması ilə müxtəlif tipli bütün əməliyyatlar yeni Ələt Limanından həyata keçiriləcək.
Birinci fazanın tamamlanması ilə Yeni Ələt Limanın ümumi yükaşırma imkanı artaraq 10-11.5 milyon tona qədər yük və 40,000–50,000 TEU-ya qədər konteyner olacaq.
'''İkinci və Üçüncü Faza'''
Yeni Liman ərazisinin genişləndirilməsi potensial yük artımı və müxtəlif biznes sahələrinin inkişaf sürəti ilə əlaqədardır. Başqa sözlə desək, ikinci və üçüncü mərhələ üzrə tikinti işlərinə başlanılması barədə qərarın verilməsi mövcud yük həcmlərindən asılıdır. Ümumilikdə, bu növbəti mərhələlər genişləndirmə işlərinə özəl şirkətin investisiya qoyduğu, tikdiyi və istismar etdiyi İÖƏ (ictimai-özəl əməkdaşlıq) (və ya Tik-İşlət-Ötür) əməkdaşlıq modelinə uyğundur.
Üç mərhələ üçün proqnozlar aşağıdakı kimidir:
Birinci mərhələ: 10–11.5 milyon ton yük + 40,000–50,000 TEU konteyner;
İkinci mərhələ: 17 milyon ton yük + 150,000 TEU konteyner;
Üçüncü mərhələ: 21–25 milyon ton yük + 1 milyon TEU-ya qədər konteyner.
'''Müasir sistemlər'''
Yeni Limanda resursların intellektual planlaşdırılması, terminal əməliyyat sistemlərinə nəzarət və monitorinq keçiriləcəkdir. Bu, limanın yükaşırma qabiliyyətini davamlı olaraq yüksək səviyyəyə gətirilməsi və saxlanılması üçün resurslardan səmərəli istifadə edilməsinə imkan yaradacaq və nəticədə yüklərin sürətlə göndərilməsi baş tutacaq.
Liman istənilən perimetrin pozulmasının qarşısını alan ən son nəzarət və müdaxilə müəyyən etmə texnologiyası ilə təchiz edilmişdir. Yüksək səviyyəli mühafizə və dəqiqlik ilə əldə olunan işçi heyətin və resursların sərhəd və perimetrinin mühafizəsinə imkan yaratmaq məqsədilə giriş nəzarət sistemlərindən də istifadə ediləcək.
'''TIR Yük maşınları mərkəzi'''
Bu qurğu Yeni Ələt Limanında yük maşını istifadəçilərinin ixtiyarında olacaq. Bu qurğu yük maşınlarının heyəti üçün nəzərdə tutulmuş ofislərdən, otel ilə birgə istirahət ərazisindən, yük maşınlarına xidmət göstərmək üçün yuyulma və yanacaq doldurma məntəqəsindən, o cümlədən yük maşını heyətinin ehtiyaclarını təmin etmək və öz vəzifələrini təhlükəsiz və səmərəli şəkildə icra etmələri üçün yük maşını sürücülərinin yüksək səviyyədə istirahət etdiyindən əmin olmaq üçün digər köməkçi qurğulardan ibarət olacaq.
'''Gömrük xidməti məntəqəsi'''
Bu yeni gömrük xidməti məntəqəsi gəmilərin lövbər sahəsində yüklərin yüklənməsi və boşaldılması prosesində növbənin azaldılması üçün sürətləndirilmiş prosedura və ən son yoxlama texnologiyası ilə birgə planlaşdırılmışdır.
= Yaşıl Liman =
|