Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur
|
Redaktənin izahı yoxdur
|
||
Sətir 6:
|Doğum tarixi = {{Doğum tarixi|1887|8|12}}
|Doğum yeri = [[Vyana]]
|Vəfatı = {{vəfat tarixi və yaşı|1961|1|4|1887|8|12}}
|Vəfat yeri = [[Vyana]]
|Vətəndaşlıq =
Sətir 22:
}}
'''Ervin Rudolf Yozef Aleksandr Şrödinger''' (
== Bioqrafiya ==
Ervin Şrödinger
== Elmi fəaliyyət ==
Universiteti bitirdikdən sonra, Şrödinger Eksnerin assistenti işləyir. [[1910]]-cu ildən etibarən Şrödingerin dielektriklər, maqnetizmin kinetik nəzəriyyəsi, atmosfer elektrikliyi, (Qaytinger mükafatına layiq görülmüşdür) anormal elektrik dispersiyası nəzəriyyəsi, interferensiya hadisələri, Debay effekti nəzəriyyəsi və s. dair ilk nəşrləri işıq üzü görməyə başlayır.
Birinci Dünya Müharibəsinə bir neçə həftə qalmış Şrödingeri ordu sıralarına çağırırlar. Cəbhə xəttində həlak olan F. Qazenorldan fərqli olaraq Şrödingerin bəxti gətirir. Onu artileriya zabiti qismində nisbətən sakit Cənub-Qərb cəbhəsinə (Triest rayonu) göndərirlər. Burda ona hətta fizika kurslarında qalmaq və Eynşteynin nisbiliyin ümumi
Müharibədən sonra 1919-cu ilin payızında Şrödinger M. Vindən Yen universitetində elektron və kvant nəzəriyyəsindən mühazirələr oxumaq təklifini alır. [[1920]]-[[
Şrödingerə dünya şöhrəti gətirən isə onun [[1926]]-cı il kvant nəzəriyyəsinə dair işləri olmuşdur. Maks Born sonralar „Onun nəzəri fizikada dalğa mexanikasına dair ilk altı işindən daha mühüm nə ola bilər?" demişdir. L. de Broylun elektron dalğaları nəzəriyyəsini daha da təkmilləşdirən Şrödinger elektronların diskret vəziyyətini xüsusi rəqslər kim göstərmişdir. Beləliklə kvant məsələləri yeni bir istiqamət alaraq xüsusi qiymətlə və xüsusi funsksiyalar axtarışına yönəlir. Mikroobyektlərin vəziyyətini təsvir edən funksiya anlayışını daxil etməklə Şrödinger materiyanın məşhur „dalğa tənliyini" – Şrödinger tənliyini alır. Bu tənlik atom fizikasında Nyuton qnunlarının klassik mexanikada, Maksvel tənliklərinin klassik elekrodinamakida oynadığı rol qədər fundamental rol oynamşdır. Zamanın momentərindən birində funskiyanı bilməklə və Şrödinger tənliyini həll etməklə zamanın digər momentlri üçün də bu funkiyanı almaq mümkündür. Funkiyanın özü yalnız mikrohissəciklərin vəziyyətinin ehtimal paylanmasının təsvir edir. Dalğa mexanikasını yaratdıqdan az sonra Şrödinger bu mexanikanın Heyzenberq- Born-Yordan kvant mexanikasına ekvivalentliyini göstərmişdir. Bununla belə kvant nəzəriyyəsinin interpretasiyası kimi prinsipial məsələdə Şrödingerin mövqeyi köhnəlmiş klassik anlayışları rədd edən Kopehnagen məktəbindən ayrılır. Sonralar Heyzenberq Şrödingerlə faktiki olaraq yeni fizikanən əsasını qoyacaq müzakirələrini özünün „Hissə və tam" əsərində xatırlayır. Bu müzakirələr [[Nils Bor]] və [[Verner Heyzenberq]] tərəfindən müəyyən edilmiş kvant nəzəriyyəsi və onun fundamental prinsiplərinin daha dərindən dərk ediımsinə böyük töhvə vermişdir. Şrödinger kvant nəzəriyyiyəsinin natamamlığını başa düşür və sonralar Kopenhagen interpretasiyasının mahiyyətini "[[Şrödingerin pişiyi]]" kimi tanınan paradoksal forması ilə ifadə edir.
|