Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
|
'''I Mariya''' (d. 18 fevral 1516 – ö. 17 noyabr 1558) - İngiltərə və İrlandiyanın olan kraliçası. Hakimiyyəti boyunca protestantlara qarşı qatı siyasət yürütdü və bu səbəbd
|
Redaktənin izahı yoxdur
|
||
|
Sətir 1:
'''I Mariya''' (d. [[18 fevral]] [[1516]] – ö. [[17 noyabr]] [[1558]]) - [[İngiltərə]] və [[İrlandiya]]nın [[Tüdor sülaləsi]]ndən olan [[kraliça]]sı. Hakimiyyəti boyunca [[protestant]]lara qarşı qatı siyasət yürütdü və bu səbəbdən tarixi mənbələrdə ''Qanlı Mariya'' olaraq qeyd edildi.
== Gənclik illəri ==
I Mariya [[İngiltərə]]<nowiki/>ni [[katolik]] hakimiyyətindən çıxararaq [[Anqlikan kilsəsi|anqlikan]] bir dövlətə çevirən [[VIII Henri|VIII Henrix]]<nowiki/>in qızı olaraq [[18 fevral]] [[1516]] tarixində [[London]]<nowiki/>da dünyaya gəldi. Anası [[Araqonlu Ketrin]] oğlan uşağı olmadığı üçün gözdən düşdü və [[VIII Henri|VIII Henrix]]<nowiki/>dən ayrıldı. Atasının [[28 may]] [[1533]] tarixində [[Anna Boleyn]] ilə evlənməsinin ardından gənc Mariya qeyri-məşru övlad sayıldı və saraydan uzaqlaşdırıldı. Ölkə atasının [[Protestantlıq|protestant]] hakimiyyəti ilə idarə olunsa da, Gənc Mariya [[Roma-Katolik kilsəsi|katolik]] inancını heç vaxt itirmədi. Anasının vəfatına qədər görüşməyinə icazə verilmədi. Atası vəfatından öncə qızını yanına çağırdı və məşru övladı elan etdi. Atasının vəfatından sonra ögey qardaşı [[VI Eduard]] taxta çıxdı.
== Səltənəti illəri ==
[[VI Eduard]] ölkəni yalnız 6 il idarə edə bildi və ağciyər çatışmazlığından vəfat etdi. Taxta Mariya keçməli idi. Ancaq [[VI Eduard]] vəfatından öncə uzaq qohumu sayılan Jane Grey`i vəliəhd elan etmişdi və bu səbəbdən taxta Jane Grey keçdi. Buna baxmayaraq xalqın dəstəyini alan Mariya 9 gün sonra hakimiyyəti ələ aldı və Jane Grey`lə yaxınları həbs olundu.
=== Protestant üsyanı ===
I Mariyanın bacısı [[I Elizabet|Elizabet]] ilk üsyanını bir neçə ay sonra başlatdı. Üsyana iki qrup rəhbərlik edirdi: bir qrup üsyançı Jane Grey`i, digər qrup isə [[I Elizabet|Elizabeti]] dəstəkləyirdi. Ancaq üsyan yatırıldı və rəhbərləri ələ keçirildi. Robert Dudley və [[I Elizabet|Elizabet]] də qalaya həbs olundu ancaq Kraliça Mariya bir il sonra bacısını bağışladı. Jane Grey və əri isə dərhal edam edildi.
=== Evliliyi ===
Kraliça Mariya 37 yaşında ikən həm ölkəsini gücləndirmək, həm də krallığa bir varis vermək üçün evlənməyə qərar verdi. Bir çox təkliflər olsa da, I Mariya ər olaraq özünə gələcək [[İspaniya|ispan]] kralı [[II Filipp (İspaniya kralı)|II Filipp]]<nowiki/>i seçdi. [[Protestantlıq|Protestant]] üsyanı yatırıldıqdan sonra cütlük evləndi. Beləliklə, [[İngiltərə]]<nowiki/>nin [[katolik]]<nowiki/>ləşməsi problemi həll oldu. Bir neçə ay sonra Kraliça Mariya hamilə qaldı ancaq bu hamiləlik 11 ay davam etdi və sonunda uşaq ölü dünyaya gəldi. İkinci dəfə də eyni nəticələnən hamiləlik [[II Filipp (İspaniya kralı)|II Filipp]]<nowiki/>lə kraliçanın münasibətlərini korladı.
== Vəfatı ==
Kraliça Mariya səltənətinin beşinci ilində ağır xəstələndi. Ərinin onu tərk edərək [[İspaniya]]<nowiki/>ya qayıtması və ögey bacısı [[I Elizabet|Elizabet]]<nowiki/>lə aralarında gizli münasibətin olması xəbərləri bu xəstəliyi daha da gücləndirdi. Beləliklə, [[17 noyabr]] [[1558]] tarixində vəfat etdi. Bəzi qaynaqlara görə, ölüm səbəbi [[xərçəng xəstəliyi]] olmuşdur. Vəfatının ardından taxta ögey bacısı və güclü [[Protestantlıq|protestant]] olan [[I Elizabet]] keçdi.
== Mənbə ==
* [http://www.royal.gov.uk/HistoryoftheMonarchy/KingsandQueensofEngland/TheTudors/MaryI.aspx "The Tudors: Mary I"]. The Royal Household
* Eakins, Lara E. [http://tudorhistory.org/mary/ "Mary I Queen of England"]. Tudor History Web Ring.
| |||