}}

 

'''Burkina-Faso''' — [[Qərbi Afrika]]da dövlət. [[1984]]-cü ilin avqustuna qədər Yuxarı Volta adlanırdı. [[Şimal]]da [[Mali]], [[şərq]]də [[Niger]], [[cənub]]-[[şərq]]də [[Benin]], [[cənub]]da [[Toqo]] və [[Qana]], [[cənub]]-[[qərb]]də Kot-d-İvuar ilə həmsərhəddir. Burkina Fasonun dənizə çıxışı yoxdur. Burkina Fasonun adı tərcümədə "vicdanlı adamların vətəni" deməkdir. (moore dilində "burkina" -""vicdanlı adamlar", dyula dilində "faso" - "vətən"). Digər tərcüməyə görə Burkina Faso - "ləyaqətli adamların ölkəsi" deməkdir.

Ərazisi 273 187 kv. km, əhalisi 15,7 mln. nəfərdir.(2009). Paytaxtı - Uaqaduqu şəhəridir.

== Siyasi quruluşu ==

Dövlət başçısı - ümumi səsvermənin nəticələrinə əsasən seçilən prezidentdir. ([[1 noyabr]] - [[2014]]-cü il tarixdən bu vəzifəni müvəqqəti olaraq İsaak Zida icra edir).

 

=== Müstəmləkə dövrü ===

XIX əsrin sonlarında Burkina Fasonın fransızlar tərəfindən işğalı başlandı. [[1895]]-ci ildə Yatenqa dövlətinin ordusu darmadağın edildi, [[1897]]-ci ildə isə Fada-Qurma [[Fransa]]nın protektoratlığını tanıdı. [[1904]]-cü ildən [[1919]]-cu ilədək Yuxarı Volta fransız müstəmləkəsi olan Yuxarı [[Seneqal]] - [[Niger]] müstəmləkəsinin tərkibində, sonralar isə ayrıca müstəmləkə olmuşdur. [[1947]]-ci ildə Yuxarı Volta müstəmləkəsi bərpa olunmuşdur. [[1947]]-ci ildən [[1958]]-ci ilə kimi fransız Yuxarı Voltası [[Fransa]] dənizarxası ərazisi olmuş, sonralar isə Fransa Birliyinin tərkibində Yuxarı Volta Muxtar Pespublikası kimi təşkil olunmuşdu. [[1958]]-ci ildə Yuxarı Volta [[1959]]-[[1960]]-cı illərdə mövcud olmuş Mali Federasiyasına ([[Mali]] və [[Seneqal]]) daxil olmağı planlaşdırmaq arzusunda olsa da, qonşu [[Fil Dişi Sahili]] dövlətinin təzyiqi nəticəsində bu federasiyada iştirak etməkdən imtina etdi. [[1959]]-cu ilin dekabrında Yameoqo ölkənin prezidenti oldu. Onun ilk işi öz partiyasından başqa digər partiyaların fəaliyyətini qadağan etmək oldu.

=== Müstəqillik dövrü ===

[[5 avqust]] [[1960]]-cı ildə Yameoqo tərəfindən Yuxarı Voltanı müstəqil dövlət elan etdi və onun ilk prezidenti oldu. [[1966]]-cı ilin yanvarında başlanan ümummilli tətil nəticəsində Yameoqo hakimiyyətdən devrildi. Hakimiyyət podpolkovnik Sanqule Lamizana başda olmaqla hərbçilərin əlinə keçdi. [[1970]]-ci ildə Burkina Fasoda yeni konstitusiya qəbul edildi, siyasi partiyaların fəaliyyətinə icazə verildi, artıq briqada generalı olmuş Lamizana ümumi səsvermə nəticəsində ölkə prezidenti seçildi. Lakin [[1974]]-cü ildə növbəti prezident seçkiləri ərəfəsində hakim partiyanın rəhbərləri arasında ziddiyyətlər kəskinləşdi və [[1974]]-cü ilin fevralında Lamizana hakimiyyəti ələ keçirdi. [[1977]]-ci ildə Lamizana ölkəni mülki idarəetmə formasına qaytardı, lakin [[1980]]-cı ilin noyabrında Yuxarı Voltada pollkovnik Saye Zerbonun başçılığı ilə yenidən hərbi rejim quruldu. [[1982]]-ci ilin noyabrında Zerbo növbəti hərbi cevriliş nəticəsində hakimiyyətdən devrildi və hakimiyyətə mayor Jan Batista Uedraoqo gəldi [[1983]]-cü ildə yeni prezident öz hökumətindəki "sollarla" əlaqələri kəsməyi qərara aldı. Həyata keçirilən tədbirlərdən biri də kapitan Tomas Sankaranın solçu baxışlarının davamçılarının Nazirlər Kabinetindən qovulması oldu. 1983-cü ilin avqustunda növbəti hərbi çevriliş baş verdi və Sankara dövlət başçısı oldu. O, ölkənin adını dəyişərək Burkina Faso adlandırdı. sosial inqilabi dəyişikliklər kursunu elan etdi.