|
== Səbəbləri ==
[[Ürək]], [[insan]]larda dincəlmə ânındaanında dəqiqədə [[60]]-[[80]]dəfə bütün bədəndə [[qan]] ötürən güçlü bir nasosdur.Bütün bədənin [[qan]] ehtiyacını qarşılayan zaman özünün də qidalanması üçün qan istifadəsı lazımdır. Ürəyin Özünü qidalandıran [[damar]]ların (''koroner arterlər'') dolaşım problemlərində ''koroner çatışmazlıq'' meydana gəlir. Koroner çatışmazlıq vəziyətləri koroner damarlardakı darlıqların tipinə, dərəcəsinə ve yerinə görə dəyişir. Bəzilari [[angina]] səviyəsindəsəviyyəsində qalan zaman diğerleridigərləri ürək tutmasına çevrilə bilər.
Ümumilikdə fikikifiziki fəaliyyətlər sırasında omeydanameydana gələn və dincəlməklə keçən sinə ağrıları (anjina) ilk xəbərdarlıqlardır. Eforlu EKG ə ürək damarlarının funksionallığı dəyərləndirilə bilər. Anjinasız da ürək tutmaları sıx meydana çıxır. Koroner damarlar Ürək damarları ânîani olaraq tutlularsa, '''ürək tutması''' meydana çıxar.
* Ürəyi veyavə ya beyni qidalandırannqidalandıran damarlar; kolesterol (qan yağları), diğərdigər yağlar, [[kalsium]] ve qandaki bəzıbəzi maddələrin birləşərək yaratdığlarıyaratdıqları təbəqələrə görə darala bilər. Ürək tutnmasıtutlması, bu daralmaların zamanla tam bir tutulmaya çevrilməsi ilə meydana çıxa bilər.
Eyni zamanda,koroner damarların xaricində başqa damarlarda yarana biləcək plaklardaki qırılmalar nəticəsi qana qarışan parçalarda pıxtı yaradaraq [[ürək]] damarlarını tuta bilər
== Əlamətləri ==
BəzıBəzi əlamətləri aşkara çıxarmaq və diqqət etdikdə həyat xilas edici proses ola bilər. Bunlardan əsaslar;
* Döş qəfəsində nöqtə şəklində yeri müəyyən edilə bilməyən yaygın ağrı, sıxışma, ağırlık, narahatlıq, [[adrenalin]] deşarjı və ölüm hissi buna ön sinə ağrısı (Angina pectoris) deyilir.
* Çənəyə, boyuna, sol çiyinə, [[qol]]a yayılan (tək ya da bir neçə bölgədə) sinə ağrısı
* Döyüntü
* Baş giccələnməsi, urəkürək getmə halları,ürək bulanması, soyuq tərləməylətərləməklə bərabər döş qəfəsi şikayətləri
* Təngənəfəslik
== Müalicəsi ==
Müalicədə əvvəlcə tutulmuş [[damar]]a əvvəlcə balon anjiyoplasti edilərək [[damar]] genişləndirilməsi və stent taxılması lazımdır. Amma bəzən bu tıxaclar çox möhkəm ola bilər. Bu zaman by pass əməliyyatı edilərək [[damar]]da [[qan]] axışı normala düşürdülür. Daha sonra, tutulmuşdamardakı ərpin qırılması nəticəsi yaranan pıhtı koroner damardakı tutulma sadəcə pıhtı əridici və [[qan]] sulandırıcı dərmanlarla müalicə edilə bilər. Amma hər zaman bu müalicə nəticə vermiyə bilər. Bu zaman xəstə ölür. Daha iləri zamanda bir daha tıxalı damarda görə pıhtı yaranmaması üçün xəstə həyat boyu [[qan]] sulandırıcı istifadə etmək məcburiyyətindədir. Çünkü damarda yaranan ərpləri aparmaq mümkün deyil.Sadəcətıxanıqlıq Sadəcə tıxanıqlıq stent və anjiyoplasti yoluyla genişləndirilə bilər və dərmanlarla tutulmanın artması saxlanıla bilər
[[Ürək]] tutması keçirdənkeçirən hər bir xəstəyə mütləq epinefrin adrenalin və diğərdigər sempatomimetiklər verilməməlidir. Əks təqdirdə ürəyə yüklənən iş daha da artacağı üçün vəziyəti daha da pisə yönəldir.
== Qorunma Yolları ==
Əvvəlcə damar tutulmasının qarşısını almaq üçün doğru şəkildə qidalanmalı , təzyiqi nəzarət altında saxlamalı , duz və yağ rasionunu azaltmalı və şəkərdən normasında istifadə olunmalıdır. Əgər damarda tutulma yaranıbsa, tutulmanın böyüməsinin qarşısını almaq üçün müxtəlif dərmanlar verilməli və qansulandırıcılar istifadə edilməlidir.
== Xarici Keçidlər ==
|