[[Azərbaycan]]ın [[Xocavənd]] rayonu ərazisində [[Mustye mədəniyyəti]]nə aid ən möhtəşəm mağara-düşərgədir. Tağlar Mustye döşərgəsidüşərgəsi özünün maddi-mədəniyyət qalıqlarına, stratiqrafiyasına və yaşayışın uzunmüddətli olmasına görə keçmiş [[SSRİ]] və [[Yaxın Şərq]] abidələri içərisində mühüm yer tutur. Mağara Quruçayın sol sahilindədir. 1963-cü ildən Tağlar Mustye düşərgəsində arxeoloji qazıntı işləri aparılır. Qazıntı nəticəsində 7000-dən çox daş alətləralət, 2000-dən çox heyvan sümüklərisümüyü tapılmışdır. Tağlar düşərgəsi çöküntülərindənçöküntülərində 6 mədəni təbəqə aşkar edilib. 1-ci təbəqədən [[Orta əsrlər dövrü]], [[Tunc dövrü]] və [[Eneolit dövrü]]nə aid gil qab qırıqları tapılıb. 2-6-cı təbəqələrdən isə Mustye mədəniyyəti dövrünə aid maddi-mədəniyət nümunələri tapılıbaşkarlanıb. Daş əmək alətləri içərisində əsas yeri levallua, Mustye itiucluları və qaşov tipli alətlər tutur. Bütün [[Qafqaz]] və Yaxın Şərq abidələri içərisində Tağlar yeganə abidədir ki, burada yaşayış daimi olub. Tağlar Mustye düşərəgsinindüşərgəsinin daş məmulatının texniki və tipoloji tədqiqi zamanı [[Paleolit dövrü]] üçün yeni əmək alətləri qeydə alınıb ki, onları da Tağlar tipli alətlər adlandırıblar. Həmin alətlər zərif hazırlanıb və bir neçə işlək ağıza malikdir. Tağlar mağarası çöküntülərində çoxlu ocaq qalıqları da tapılıb. Mağarada kompleks tədqiqat işləri aparılıb, [[arxeoloq]]larla yanaşı [[paleontoloq]]lar, [[paleogeoloq]]lar, [[paleocoğrafiyaçı]]lar, [[paleobotanik]]lər də çalışıblar. Tədqiqatlar nəticəsində Tağlarda Mustye mədəniyyəti dövründə 90mln90 ilbündanmilyon il bundan əvvəldən 35mln35 milyon il əvvələ qədər yaşayışolduğuyaşayış olduğu aydınlaşıb.
== Mənbə ==
<references/>
Azərbaycan Tarixi(7 cilddə)Bakı,: Elm, 1998-, 1-ci cild