Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
|
Yeni səhifə: {{Digər məna|Arpa}} {{Takson | adı = {{latb|}} | aləmi = Bitkilər | şəkil = | şəkil məlumat = | şəkilaltı yazı...
|
Redaktənin izahı yoxdur
|
||
|
Sətir 31:
}}
'''Çəltik''' — dənli bitki. Qabığı çıxarılmamış [[düyü]]. Çəltik əhəmiyyətli dənli taxıl bitkisi olmaqla ərzaq, yem və texniki məqsədlər üçün becərilir.
Çəltik Yer kürəsində əkin sahəsinə görə bütün bitkilər arasında ikinci yeri tutur. [[Düyü]] yer kürəsi əhalisinin beşdə ikisini qidalandırır.<ref>[http://azertag.az/xeber/CHeltik_Yer_kuresinde_ekin_sahesine_gore_butun_bitkiler_arasinda_ikinci_yeri_tutur-797656 Çəltik Yer kürəsində əkin sahəsinə görə bütün bitkilər arasında ikinci yeri tutur]</ref>
Çəltik əhəmiyyətli dənli taxıl bitkisi olmaqla ərzaq, yem və texniki məqsədlər üçün becərilir. Onun dənindən sənayedə, maldarlıqda və mətbəxdə geniş istifadə olunur.
Azərbaycanda çəltik əkinçiliyinə görə üç zonaya bölünür.
*Lənkəran-Masallı zonası,
*Şəki-Zaqatala zonası,
*Quba-Xaçmaz zonası.
Çəltiyin hər hektardan orta hesabla məhsuldarlığı 35-40 sentner, aqrotexniki xidmətin yüksək aparıldığı sahələrdə 50-60 sentner və daha artıq olur.
Çəltik iki yarımnövə bölünür. Birinci yarımnövdə dən uzunluğu ilə, ikinci yarımnövdə isə qısa yumruluğu ilə fərqlənir. Respublikamızda çəltiyin “Ağ-qılçıq”, “Sarı-qılçıq”, “Uzros”, “Ağ-ənbərbü”, “Sədri”, “Krosnodar” kimi növləri rayonlaşdırılıb. Şəki-Zaqatala zonası üçün “Ağ-qılçıq”, “Sarı-qılçıq”, “Uzros” növləri daha məhsuldardır və iqlim şəraitinə uyğundur.
Çəltik istilik sevən bitkidir. Çəltiyin tam cücərmədən kollanmasının axırına qədər olan dövr 30-32 günə başa çatır. Kollanmanın sonundan çiçəklənmənin axırınadək 22-25 gün çəkir. Səpinin qurtarması ilə məhsulun yetişməsi 115-135 gündə başa çatır. Çəltik iki üsulla - toxum səpilməsi və şitillə əkilir. Relyefi düz olan, sututar ləkləri iri olan sahələrdə toxumsəpən texnikalar ilə səpinin keçirilməsi daha məqsədəuyğundur. Şəki-Zaqatala zonası üçün əl ilə səpin aparılması təcrübədə özünü doğruldub. Bu qaydada aparılan səpində toxumlar torpaqda qida sahəsinə bərabər paylanır və toxum itkisinə yol verilmir, qənaət olunur. Səpin zamanı toxumlar 1,5-2 santimetr dərinliyinə basdırılmalıdır. Çəltiyin şitil üsul ilə yetişdirilməsi əsasən Lənkəran zonasında tətbiq edilir. Çəltik şitili xüsusi şitilliklərdə (tumçarlarda) yetişdirilir.
== İstinadlar ==
| |||