{{Dövlət

|yerli_dildəki_adı = Commonwealth of Australia

|qeyd =

}}

'''Avstraliya İttifaqı''' ({{lang-en|Commonwealth of Australia}}), <small>oxunuş</small> {{IPA|[əˈstreɪljə]}}, '''Avstraliya''' ({{lang-en|Australia}}, {{lang-la|austrālis}} "Cənub") — [[Cənub yarımkürəsi]]də yerləşib Avstraliya materikini, Tasmaniya adasını, Hind və Sakit okeanlarında yerləşən bir neçə adanı əhatə edən, [[Millətlər Birliyi]]n üzvü olan bir dövlət. Sahəsinə görə dünyada altıncı ən böyük ölkə sayılır. Avstraliya İttifaqından şimalda [[Şərqi Timor]], [[İndoneziya]], [[Papua-Yeni Qvineya]], şimal-şərqdə-[[Vanuatu]], [[Yeni Kaledoniya]], [[Solomon adaları]], cənub-şəqdə [[Yeni Zelandiya]] yerləşir. 2014-cü ildə əhalisinin sayı 23,714,200 nəfər olmuşdur ki, onlarında əksəriyyəti olkənin şərqində yerləşən şəhərlərdə yaşayır. Avstraliya inkişaf etmiş ölkələr sırasına daxildir və iqtisadiyyatının böyüklüyünə görə dünyada on üçüncü yerdədir. Avstraliya hərbi xərclərin həcminə görə dünyada on dördüncü yerdədədir.

 

Ölkənin əsas təbii sərvətləri-mineral sərvətlərdir.Avstraliyanın təbii resurs potensialı ilə təminatı orta dünya göstəricisindən 20 dəfə yüksəkdir.Ölkə boksit ehtiyatlarının həcminə görə dünyada birinci yerdədir(dünya ehtiyatlarının 1/3-i və hasilatın 40 %-i),sirkoniy,uran ehtiyatlarının həcminə görə 1-ci yer(dünya ehtiyatlarının 1/3-i) və onun hasilatına görə 3-cü yerdədir(8.022 ton.2009-cu ildə.).Kömür ehtiyatlarına görə isə altıncı yerdədir.Həmçinin çoxlu sayda qızıl,almaz və marqans ehtiyatlarına malikdir.Ölkənin cənubunda və şimal-şərq,şimal-qərb sahillərinin şelf ərazisində az sayda neft və təbii qaz ehtiyatları yerləşir.

İri hıcmdə polimetal ehtiyatları(sink,qurğuşun,mis) Yeni Cənubi Uels ştatının qərbindəki səhralıq ərazidə olan Broken-Hill yatağında cəmləşib.

Uran ehtiyatları materikin müxtıəlif ərazilərində:şimalda(Arnemlend yarımadası)-Saut və İst-Alligeytor çaylarının yaxınlığında,Cənubi Avstraliya ştatında-from gölünün yaxınlığında,Kvinslənd ştatında-Meri-Katlin və ölkənin qərbində-Yillirri yatağı.

[[Şəkil:Reliefmap of Australia.png|thumb|180px|Avstraliyanın topoqrafik xəritəsi]]

Qədim Qondvana materikinin bir hissəsi olan Avstraliya platforması digər materiklərdən çox uzaqda yerləşib. Avstraliyanın şərqində çox qədim, alçaq ''Böyük Suayrıcı dağ silsiləsi'' yerləşir. Bu dağların cənub hissəsi nisbətən hündürdür. Avstraliyanın ən hündür zirvəsi ''Kostyuşko (2230 m)'' burada yerləşir. Qərbə getdikcə bu dağlar alçalaraq çökmə süxurlarla örtülü ''Mərkəzi Ovalığa'' keçir. Bu düzənliyin [[Eyr gölü]] rayonu okean səviyyəsindən ''-16 m'' aşağıdadır<ref>{{cite web|url=http://www.australianexplorer.com/interesting_facts.htm|title=Australian Facts|publisher=Australia|lang=en|}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.worldatlas.com/aatlas/infopage/highlow.htm|title=Highest and Lowest Points|publisher=Worldatlas|lang=en|}}</ref>. Bu ərazi Avstraliyanın ən alçaq nöqtəsi hesab edilir.

 

İndiki Avstraliya əhalisinin əksəriyəti XIX və XX əsrlərdə əsasən İngiltərə, Şotlandiya və İrlandiyadan əraziyə gələn gəlmələrin törəmələridirlər.

XVIII əsrin axırlarına gədər Avstraliyanın əsas əhalisi aborigenlər, Torres boğazı adalarında yaşayan yerli əhali və [[Tasmaniya]] aborigenləri idi. Bu üç etnik qrup arasında mədəni və hətta xarici fərqlər mövcuddur. Avstraliyanın məskunlaşdırılması 1788-ci ildə Avstraliyanın şərq sahilinə Böyük Britaniyadan olan ilk sürgün edilmiş insanların gəmisinin sahilə yan alması və ilk inglis yaşayış məntəqəsinin Port-Ceksonun(gələcəkdə Sidney) yaradılmasıyla başlanmışdır. İngiltərədən könüllü immiqrasiya isə yalnız 1820-ci illərdə qoyunçuluq təsərrüfatı sürətlə inkişaf etməyə başlayanda geniş vüsət aldı. Avstraliyada qızıl ehtiyatlarının kəşf olunmasından sonra İngiltərədən və digər ölkələrdən əraziyə çoxlu sayda immiqrant kütlələri axın etdi. 10 il ərzində(1851—61)-Avstraliya əhalisinin sayı təxminən 3 dəfə artdı və 1 milyon nəfəri keçdi. 1839-1900 illər arası Avstraliyada 18 min nəfərdən çox alman məskunlaşmışdır, artıq 1890-cı ildə almanlar ərazidə əhali sayına görə ikinci böyük etnik qrup hesab olunurdular. Onların arasında təzyiqdə olan [[lüteranlıq|lüteranlar]], iqtisadi və siyasi mühacirlər-məsələn,hansılarki Almaniyanı 1848-ci il inqilabından sonra tərk etmişdirlər.

 

İkinci dünya müharibəsindən sonraki dövrdə Avstraliya əhalisinin sayı 2 dəfə artdı.Buna immiqrasiya prossesinin stimullaşdırılması proqramının həyata keçirilməsi nəticəsində nail olundu. 2001-ci ildə Avstraliya əhalisinin 27,4%-i xaricdə doğulan insanlar təşkil edirdi. Onların arasında ən böyük etnik qruplar-britaniyalı, irlandlar, yeni zelandiyalı, italyanlar, yunanlar, niderlandlılar, almanlar, yuqoslaviyalılar, vyetnamlılar və çinlilər idi.

 

== Siyasət ==

Son onilliklər Avstraliyanın beynəlxalql əlaqələri [[ANZUS]] birliyi vasitəsilə [[ABŞ]] və [[Yeni Zelandiya]] ilə,cənub-şərqi asiyayla [[ASEAN]] birliyi vasitəsilə,[[Sakit okean adalarının forumu]] vasitəsilə [[Okeaniya]] ilə həyata keçirilir.

1996-2007-ci illər arası hakimiyyətdə olan Hovard Conun hökuməti öz siyasətini ənənəvi tərəfdaşları olan [[ABŞ]] və [[Böyük Britaniya]] ilə sıx əlaqələrin qurulmasına yönəltmişdir.Hökumət regional dövlətlərlə dostluq əlaqələrinin qurulmasında maraqlı idi.Məsələn,[[Çin]],[[Yaponiya]],[[İndoneziya]] və digərlərylə.Buna baxmayaraq burada [[Şərqi Timor]] problemi kimi bir çox problemlər ortaya çıxır.Avstraliya öz qonşularının daxili problemlərində öz fəaliyyətini artırır-[[Papua-Yeni-Qvineya]], [[Solomon adaları]], [[Fici]] və [[Nauru]]da olduğu kimi.

== İstinadlar ==

{{reflist|2}}

 

{{Avstraliyanın inzibati sistemi}}