Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Removing Link GA template (handled by wikidata)
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 27:
 
== Həyatı ==
 
[[Şəkil:Immanuel Kant.jpg|left|thumb|İmmanuel Kant]]
İmmanuel Kant 1724-cü il aprelin 22-də Köniqsberq şəhərində kasıb yəhərçi ailəsində doğulmuşdur. Müqəddəs İmmauelin şərəfinə ona bu ad qoyulmuşdur. Teoloq doktor Frans Albert Şulsun təkidi ilə İmmanuel "Fridrixs-Kolleqium" gimanziyasını bitirib Könniqsberq Universitetinə daxil olmuşdur. Atasının vaxtsız vəfatı ona universiteti bitirməyə imkan verməmiş və İmmanuel 10 yaşı olarkən ev müəllimliyi etməyə başlamışdır.
Sətir 41 ⟶ 40:
 
== Fəlsəfəsi, yaradıcılığı ==
 
İmmanuil Kant fəlsəfədə çevriliş etmişdir. O, [[idrakı]] öz qanunları ilə cərəyan edən fəaliyyət kimi dəyərləndirmişdir. İlk dəfə fəlsəfədə dərk edilən substansiyanın strukturunu deyil, idrakın predmet və üsulunu müəyyənləşdirən, başlıca amili dərk edilən subyektin spesifikası nəzərdən keçirilmişdir.
 
Sətir 66 ⟶ 64:
 
[[Şəkil:Kant Kaliningrad.jpg|thumb|200px|İmmanuel Kantın [[Kalininqrad]]da ([[Köniqsberq]]) ([[Rusiya]]) [[abidə]]si]]
Qanun əqlin əmridir, əmrin formulu isə [[imperativ]] adlanır. Kanta görə iki imperativ var:
* [[Şərti imperativ]] (siz filan– filan məqsədə çatmaq istəyirsinizsə, filan– filan işləri görməlisiniz)
* [[Qəti imperativ]] apriordur. Qəti imperativ müəyyən fəaliyyət tipi məqsədə münasibətsiz obyektiv olaraq zəruridir.
Sətir 74 ⟶ 71:
 
Yalnız bir qəti imperativ var ki, o da Kanta görə aşağıdakı kimidir: "Elə hərəkət et ki, sənin hərəkətinin əxlaq qaydası ümumi qanun ola bilsin". Yaxud da "Elə hərəkət et ki, sənin iradənin əxlaq qaydası eyni zamanda ümumi qanun-vericilik prinsipi qüvvəsinə malik olsun". Kant bunu belə aydınlaşdırırdı. Pul borc almaq düzgün deyil. Çünki hamı borc alarsa, pul qalmaz. Beləliklə, qəti imperativ tərəfindən oğurluq, adam öldürmək və s. mühakimə olunurdu. Bu və ya digər hərəkət yalnız o zaman əxlaqi hesab olunurdu ki, bu hamı üçün qanuna çevrilə bilsin. Kantın insanın borcu və ləyaqəti haqqındakı mühakimələri də bununla əlaqədar idi. Belə bir sual verilirdi: insan üçün qiymətli nədir? Ləyaqət, yoxsa həzz? Ləzzətdə, həzzdə keçən həyat heç bir qiymətə malik deyildir. Öz ləyaqətini qoruyan insan hər şeyi, hətta həyatını itirməyə hazırdır. Ləyaqətin mənbəyi və şərhləri nədir? Bu, insanın özünün özü üzərində yüksəlməsidir. İnsan borcunu başa düşərək yaşayır və fəaliyyət göstərir. Deməli, o, həzz xatirinə yaşamır.
 
[[Şəkil:DBP - 250 Jahre Immanuel Kant - 90 Pfennig - 1974.jpg|thumb|200px|[[AFR]] poçt markası ([[1974]]), İmmanuel Kantın doğulmasının 250-ci il dönümü münasibətilə]]
Kantın konsepsiyasının təhlilinin sonunda qeyd edə bilərəm ki, o, cəmiyyət haqqında da maraqlı fikirlər söyləmişdir. Onun "[[Əbədi sülh haqqında]]" traktatında azad dövlətlər federasiyasının yaradılması ideyası irəli sürülmüşdür. Həmin dövlətlər müharibəni qadağan edən müqavilələr bağlayırlar. Əql müharibəni mühakimə edir, onu aradan qaldırmaq isə Beynəlxalq hökumətin işidir. Ayrı– ayrı dövlətlərin vətəndaş konstitusiyaları respublikaçı olmalıdır.
 
Kant fəlsəfəsi, [[Hegel]], [[Fixte]], [[Şiller]], [[Feyerbax]] və s. [[klassik alman fəlsəfəsi]] nümayəndələrinin işlərinə güclü təsir etmişdir.
 
== Mənbə ==
 
== Xarici keçidlər ==
{{Vikisitat|İmmanuel Kant}}
*[https://www.youtube.com/watch?v=7XP83ZE50y8&feature=youtu.be Adil Əsədov “Zəka nuru” proqramı üzrə “Dahilər” seriyasından İmmanuel Kantla bağlı çıxış etmişdir 1]. [https://www.youtube.com/watch?v=OxpOyByX5_A&feature=youtu.be 2.] [https://www.youtube.com/watch?v=jIQNxuMNNAI&feature=youtu.be 3.] [https://www.youtube.com/watch?v=Uj6kONMnVxA&feature=youtu.be 4.] [https://www.youtube.com/watch?v=3n8vEipb9Uk&list=UU8zEuchTznPEfYHfKiEew1Q&index=5 5.][https://www.youtube.com/watch?v=ri-HQ4LYFXc&feature=youtu.be 6.]
* [http://www.krugosvet.ru/articles/116/1011683/1011683a1.htm Kant, Immanuel (ru)]
 
 
 
{{Vikisitat|İmmanuel Kant}}
* [http://www.krugosvet.ru/articles/116/1011683/1011683a1.htm Kant, Immanuel (ru)]
 
{{Portal|Fəlsəfə}}
Sətir 95 ⟶ 86:
[[Kateqoriya:Almaniya filosofları]]
[[Kateqoriya:Poçt markalarında şəxslər]]
 
{{Link FM|ast}}

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023