Stravinski Rusiyanın Orenienbaum şəhərində nadan olmuş və Sankt Peterbuqda böyümüşdür. Uşaqlıq illər pzünün dediyi kimi, ağır keçiişdir:”Rastıma heç vaxt meni doğrudan sevən birisi gələmişdir”. Bəstəkarın atası Fyodr Stravinmki Sankt-Peterburqun Marinki teatrında bas mügənni kimi çalışırdı. Gənc Stravinki tezliklə piano dərslərinə başlayıtr və bir qəədr sonra musiqi nəzəriyyəsini ötrənmıəyə və əsər yazmağa da cəhd göst\rir 1890-cı ildə Stravisnki Marinksi teatrının sıhnlsibndə Çaykovskinin Yatmış gözəl baletini seyr edir. Bu tamaşa Straviknini məftn edir. On dörd yaşında o Mendelssonun G minorda Paiano Konsertini öyrənir və növbəti il Aleksandr Glazunovun simli kvartetlırindın birnin pinao qisaltmasını öyrənir.

Msiqiyə olan hədsiz həvəsinə baxmayaraq valideynləri onu hüquqşünas gprmık arzsu ilə yaşayırdılar. Stravinski bu səbəbdən 1901-ci ildə Sakt-Peterburq universitetinin hüqq fakülətsinə daxil olur. Hüquq elminı heç bir həvəsi olmayan Stravinksi dörd illik təhsili müddətində əllidən də az dərsdə iştirak edir. 1902-ci ildə atasıı öılümündən sonra o artıq musiqi təhsili üzəridə daha çox vaxt s\rf etməyə başlayır. 1905-ci ilin yazında Qanlı Bazar günü hadisısi səbəbidən Stravikski son imthanları vermək imkaında məhrum olur və 1906-cı ildə yalnız yarım-dərəcələi diplom ala bilir. Bndan sora o diqqətini tamamilə musiqiyə yönəldir. O dövrün aparıvı rus bıstəkarı Nikolay Rimski-Korsakovn məsləhəti ilə Straviknski Sakt-Peterburq konservatoriyasına daxil olamaq fikrində daşıır və əvəzidə rimski-Korsakovda həfdtədə iki dəfə olmaqla fırdi dərslər götürmıyə başlayır. Sonralar bu bıstıkar Strvikini ikiici atasıa çevrilir.

Elə həmin il Stravinski dayısı qızı KaterinaNossekaya işanlaırş Cütlük 1906-cı ili 23 yanvarıda evləir vı ilk övladları Fyodr və Lyudmilla müvafiq olaraq 1907 vı 1908-ci illərdə düayya gəlirlər.

1909-cu ildə bəstəkarın Feu d`artifice (Fişənglər) əsəri Sank-Peterbuqrda səhnəyə qoyulur. Əsərin premyerasında iştirak edən Paris Rus Belletinin direktoru Sergey Daygilev Stavinski yaradıcılığına heyran qalır və bəstəkara bir orkestr və sonra bütpv bir balle sifarişi verir . Stravisnki 1910-cu ildə Fayerberd əsərinin premyaresıa üçün Parisə gedir. Bir qədər sonra bəstəkarın ailəsi də ona qoşulur və Stravinskilər bir müddərt Qəırbdə qalmağa qərar verirlər. Daha sonra bəstəkar İsveçrəyə gedri və 1920-ci ilə qədər burada qalır. Bu dövrdə Stravismi Rus Balleti üçün daha üç əsər – Petruşka (1911), Le Sacre du printemps (Bahar mərasimi)(1913) və Pulcinnella yazır.

Stravismkilər İsveşrədə olduqları bu dövrdə 1910-cu ildə ikini oğulları Solima və 1913-cü ildə ikinci Mariya Milena adlı ikini qız övladıarı dünyaya gəlri. Bu son hamiləlik dövründə Katerina vərəm xəstəlıiyinə yoluxur və müalic üçün İsveçrə sanatoriyalarından birinə yerləşdirlir. 1914-cü ildə Les noces əsərinə dair tədqiqat materiallrı üçün qısa müddətəd ana vətəninı dönən Straviski İ Dünya üharibəsi başlaaışdan əvvəl Rusiyanı tərk edir və növbəti 50 il ərsində Rusiyada görünmür.

Stravinski 1920-ci ildə Fransaya köçür. Bu dövrdə o piano istehsalı ilə məşğul olan Pleyel şirkətindı işləyir. Bu şirkəıtdə Stravinski öz pian musiqisinin vallarını hazırlayır. O şəxəsn pzü 50 belə val hazırlayır. Bu vallarda o dinləyicilərə musiqisinin daha yadın anlaçılması imkanı verir. Bu əsərlərin əksəriyyətnin standard reperturların tərkib hissələr lmağına baxmayaraq, o zamanlar əksər orkestrlər Stravinski musiqisini ifa etməkdən yayınırdılar. Bu da onun musiqisinin orkesta üçün olduqca mürrəkəəb olması idi.

Paris yaxınlığında bi müddıt qaldqdan sonra Stravinksi ailəsi ilə birgə Fransanın cınubuna köçür və 1934-cö ilə qədər burada yaşayır. 1934-cü ildə o yenidın Parisı qayldlr və Fayburq St. Onor küçəsində yaşayır. Sonralar o bu ünvanı Avropada ən son və ən kədərli ünvanı kimi xatırlayır. Belə ki, burada yoldaşının vərəm xəstəliyi qızları Ludmilaya və özünə keçir. Lyudmilla 1938-ci ildə, Katerina isə nöpvbəti il vəfat edirlər. Stravinski özü xəstəxanada müalicı olunduöu müddətdə anası da dünyadan köçür.

Stravisnkinin o vaxtlar Birləşmiş Ştatlarla artıq əlaqəs var idi və o Çikaqo Simfonik Orkestri üçün C minorda Sifonya yazırdl. Eyni zamanda o 1939-40-cı illər dərs ili üçün Harvardda mühazirı verməyə də razılaşmışdır. İkini dünya müharibəsinin başlaası ilə Stravisnki Ştatlara yollanır,əvvələv Hollivudda, daha sonra (1969) Nyu-Yorka köçür.

Amerika Straviski 1939-cu ildən ölümünə qədər Amerikada yaşayır və 1945-ci ildə ABŞ vətəndaşçlığını alır. Straviksi fransız yaşam tərzinı uyöunlaşmışdı vı 58 yaşında Amerika gəlişi qarşəsənda tamam başqa perspektivlər qoyurdu. Bir müddət bəstəkar əlaqə dai rəsini yalnız rusiyalı emiqranbt dost və tanəışları ilə məhdudlaşdırır, lakin telzikıd başa düçür bu cür yaşam ona Amerikada nun hem intekleltual hem de professional həyatına maneə tərədəcək. O tezlilə Los-Angelsin mədəni həyatı ilə maraqlanmaöa başlayır. Xüsusən müharibə illər buraya Otto Klemperer, Tomas Mann, Franz Verfel, Corc Balanşin və Artur Rubenşteyn kimi yazıçı, musiqiçi, bəstəkar, və dirijirları çəkib gətirmişdir. Oanold Şönberq və Corc Gerşin iləyaına münaiətlər saxayır laki onalar o dərəcədədə yaax olmular. Bernard Holand öz xatirələrindəı Stravikskinin xüsusən Britaniyalı yazıçılara yxın münasibətlət gpxtəsiri ,nalırı özünün Beverli Hilzdəki evinı dəvət edərdı. Bunlar arasında V. H. Auden, Kristofer İşervurd, Dilan Tomas və xüsusilə də Aldouz Huksley kimi yazıçılar var idi. Sonuncu ilə Stravinki fransız dilində danışçmaq üçün görışrədi. Stravinski tezliklə Los-Angelsdə məskunlaşır və arabid Los Angels Filarmoniyası ilə məşhur Hollivud Baulda konsertlə verir. V.H. Audenlə birgə opera yazmaq qərarına gəldikdə, ingillis dilli dünya ilə daha yaxında tanış olmaq ehtiyacı onun dirijor və musiqişünas Robert Kraftla tanışlıöı ilə üst-üstə düşür. Kraft b\stəkarla onun pülmünə qədər yaşayır, onun təcümısçisi, səlnaməşçisi, dirijpru assistenti, və saysı hesabsız musiqi və sosila məsələlərinin həllindəı etibarlı qulluqçusu kimi mçalışır,

1962-ci ildə Stravinski St. Peterburqa ( o vaxtlar Leninqrad) qayıtmaq və burada konsertlə vemrık təlkifini qəbul edir. Səfəri zamanı o Sovetlər Birliyinin lideri nikita Kruşovla iki saata yaxın söhbət edir və Kruşov bəstəkarı vətənindı qalmaöa inandərmaöa çalışır. Təkifə baxmayaraq, Stravisnki Qərbəd emiqrabt kimi yaşamağıa üstünlük verir. Ömrünün son illərinbdı, Stravinski Nyu-Yorkda Essek Evində yaşayır.

Stravisnki 1971-ci ildə 88 yaşında Nyu=Yorka vəfat edir və San Mişel ada-qəbistanlığında dəfn olunur. Bəstəkarın qəbri uzun müddət əməkdaşlıq etdiyi Daygilevin məzarı yanındadılr. Stravinskinin həm həyatı,Ş həm də yaradıcılığı XX əsrin əksər hissəsini tutur. Bu əsərdə müasir musiqi üslubları meydana çıxır ki, burada da Stravisnkinin birbaşa əməyi danılmazıd.r Bəstəkar həm öz dəvrünün əhm də əzündən sonra gəgln bəstəkarla nəslinin yetşməsində böyül tsirə malik lmu.dur. Onun hollivudun Məşhurlar Xiyabanında 6340 Hollivud Bulvarında ulduzu var.

Stravinski ömrü boyu incəsənət, ədəbiyyat və həyatı öyərnəmkəd tükınmız maraq göstırmiş və bu istıyi onun bir neçə P\us əməkdaçlığında tızahür edir. O təkcə Parisdə Sergey Daygilevin Ballet Russesinə əsərlər yazmamış, eyni zamanda Pavlo Pikasso (Pulçinella), Jan Kokte və Jorj Balanşinlə də mədaçlıq etmişdir.

Stravinski və Pikkaso 1920-ci ildə Pulçinella operası çırçivəsindı əməkdaçlıq etmiş və rıssam imkanda istifad edərək Stravisnkinin prtretini yaratmışdır.

Boyca nisb;t;n alçaq və heç də yaraçıqlı olmayan Stravinski ıksık şıkillərin nümayiş etdirdiyi kiin fotogenik omuşdur. Katerina ilə evliliyinin 33 il sürmısiunə baxmayaraq, həyatının əls məhəbbəti ikini həyat yoldaşı Vera de Bosse olmuşdur (1888-1982). Artıq onu tanıyanlar arasıdna əsl Don Juan kimi tanınan Stravinski (bir vaxtlar Koko Çanel kimi yüksək təbəqəyə məxsus qadılnla da eşq macəraslnın oloduğu söylənilirdi) eyni zamanda ailəsinə də bağlı olmuş, vaxtının və gəlirinin bpyük əksəriyyətini oğöul və qızlarına sərf etmişdir. Oöullarında biri Solima Stravisnii də bəstəkar olmuş, alkin atasıa ilə müqayisədə az tanınmışdır.

Stravisnki 1920-ci illrədə Vera ilə tanış olanda qadın Sergey Sudeykina dlı rəssam və səhnə dizayneri ilə ailəli idi. Amma Vera tezlikllı stravinski ilə eşq macəralarına başlayır və bu Veranın ərini tırk etmısiu ilə nəticələnir. O vaxtdan Katerinanın vəfatlına qədər (1939) Stravinsmi ikili hıyat tızri sürür. Katerina tezlilə baş verənlərdən xəbər tutu, amma hadisıni qaçılmız olduöunu qəbul edir. Katerinanın vıfatından sonra Stravisnki və Vera 1940-cı ilin 9 mart tarixində Bedfiordda (Massaçusets, ABŞ) evləniurlər.

Stravisnmi bu vaxtlar hamilərinin ona gpstərdiyi maddi dəstəkdən də lazımı dərəcədə yaralanlır. 1920-ci illərədə Leopold Stikovski Stravisnmkiyə mütamadi dəsətk gpstərirdi. Bıstıkar eyni zamanda ona edilən sifarişlərdən də nzərəçarpacaq glir əldə edirdi.

Stravisnki ədəbiyyata sonsuz maraq gpstərrir vı daimı yenililkıər axtarışıda idi. Əəsrlərindən istinad etdiyi mətn və ədəbi mənbələr ilk əvvəl rus filkloru ilə baöğlı idi. Daha sonra o klassik ədiblər və latın liturgiyasıan qədər genişləınir. Bəstəkar daha onsr a müasir franslz (Andre Gide Fersefon) vı ingilis ıdiblrinə (Eliyot və orta əsrlər ingili ədəbəiyyatı) də müracət edir.

Yaradıcılığı

Stravisnki yaradıcılığını üç dövrə bölmək olar:

Millətçilik

Bu dövr (bəzi ilkin kiçik həcmli əsərləri istinsa olmaqla) Feu d'artifice əsəri ilə başlamış və Daygilev üçün yazılmış üç balletlə öz zirvəsinə çatmışdır. Bu üç əsərin bəzi oxşar cəhətləri vardır: olar olduqca böyük orkestra üşün nəzərdə tutulub, hər üçü rus folklor mövzü və umotovləri ndəsn istifadı olunur və Rimksi-Korsakovun bəddi yaradıclığndan təsirlənmişdir. Rimksi-Korsakov yaradıcılığında bir neçə tendesiyalardan bəhrələnmiş və üçüncü hissəsində açıq-aşkar pandiatonizm elementlərini nümayiş etdirən L'oiseau de feu baletindən politonnallıqdan geniş istifadə olunmuş Petruşka və poliritmlər və dissonanslarla zəngin Le Sacre du printemps baletinə kimi bu üç balet mühüm üslubi inkişaf xətti ilə səciyyələnir.

L'oiseau de feu baleti özünün zəngin bədii orkestr quruluşu ilə fərləqnir. Xalq yaradıcılığı mifologiyası əsasında yazışmlş ilk balet olan Petrushka da qeyri-adiliyi ilə fərləqnir. Üçüncü baleti olan Bahar mərasimi baletində bəstəkar bütün əsər boyu qızğın motivlərə yol açan Rus ateizminin qəddarlığını musiq dili ilə əks etdirir. Stravinski yaradıcılığının orijinallığı bir daha özünü biruzə verir : klassik musiqinin ən mışhur keçidlərindən birini çevrilmiş öz diapazonunn lap üstündə faqot üzərində ifa olunan giriş melodiyası.

Le sacre du printemps əsərinin klassik musiqinin ən gözəl əsərlərindən biri olmasına baxmayaraq bəstəkar avtobioqraffiyasıdna bu əsəri həyatının skandalı adlandırır. Əsərin tamaşası zamanı diləyicilərin yumruq davasda çxnas və əsərin ikinci prədəsində zala polisin müdaxiləsinə ehtiyac yarandğ haqqnda da xəbərlər övcuddur. Lakin hadisənin əsl miqyas mübahisəidir və həqiqiliyi şuhbhə doğurur.

Stravisnki sonrlralar « Mərasiminin» premyeras haqqnda bunlar söyləyir : «Tamaşaya gəldikdə, elə ilk notlarndan istehzal gülüş doğöuran birinci prelüdann elə erkən taktlarndan auditopruyan tərk etdiyim səbəbindən mən heç cürə qiymət verə bilmirəm. Mən hiddətlənmişdirm. Ayrı-ayrı hücumlar tezliklə ümumi hal almağa daha sonra əkshücumlara və nəticədə qorxunc iğtişaşa çevrildi. Mən bütün tamaşa boyu mən Nijinskinin oturduğu tərəfədə idim. O stulun üstünü çxb özlərinə məxsus bur tərzdə « Onalt, on yeddi, on səkkiz » deyə qşqrd. Zavall rəqqaslar təbbi ki, audotorumdak sra və öz ayaq səsəri səsəbindən heç nə eşidə bilmirdilər. Mən qəzəb içində boğulan və hər an səhnəyə atlamğa və qalmaq salmağa hazrlaşan Nijinskin palatlardan tutmal oldum. Daygilev səs-küyə son qoymaq ümüdi ilə eektriklərə işçqlar yandmağa və söndürmk əmrlərini verməyə davam edirdi. Həmin tamaşa haqqdan xatrladqlarm bundan ibarətdir. » Bu dvrə aid digər əsələriə Le Rossignol (Bülbüllər), Renard (1916), Historie du soldat (Bir əsgərin hekayəti) (1918) və Les Noces (Toy) aiddir.

Neoklassik dövr

Stravisnki yaradclğnn bu dövrü təxminən 1920-ci ildən başayb 1950-ci ilə qədər davam edir.Nəfəsli alətlər üçün yazlmş Pulçinella (1920) və Oktet (1923) əsərləri Motsart və Bax və digər klassik dövr bəstəkarlarnn əsələrini yenidn nəzər salnmasna doğöru atkmş ilk addmlar idi. Stravinski « Neo-klassik » üslubunda əvvəlki baletlərində iri miqyasda istifad etdiyi orekstrdən imtina edir və diqqətini daha çox nəfəsləi alətlərə, painoya, xor və kamera musiqinə yönəldir.

Oedipus Rex (1927), Apollon musagete (1928-ci ildə Rus baleti üçün yazmçdr) və Dumbarton Oaks Conserto (1937-38) kiji əsərləində də bəstəkar on səkkizinic sər musiqi üslublarnn yenidən işləniləməsinə davam edir.

Bu dörv yaradclğn üç simfoniya Symphonie des Psaumes (Zəburlarn simfoniaysı) (1930), C-də Simfoniya (1940) və Üç hissəlii simfoniya (1945).Apollon, Fersefon (1933) və Orfeus (1947) əsərləri bəstəkarn klassik musiqiyə dpnüçü ilə yanaş, eyni zanda onun Yunan mifologiyas timsalnda qədim Klassik dünyan da öyrədnyini nümayiş etdiridi.

Stravisnki neoklassik dövrə aid Vilyam Hoqartın qravyuraları əsasənda V.H. Audenin libretossuna yazılmış son əsəri olan “Pozğunlarn artmı” (The Rake`s Progress) operasını 1951-ci ildə tamamlayır. Əsər 1953-cü il Metropolitan Operasında premyerasıdna sonra demık olar ki, gpzlənilən uğuru əldə edə bilmir. Əsər sonralar 1957-ci ildə bəstəkarln özünün də içtiraı ilə Santa FE operasının ilk mvsümünüdə nümayiş etdirirlir və bu bəstəkarın şirkətlə uzuznüddətli əməkdaçlığnın əsasını qoyur. Əəsrin musiqisi aydın, lakin qeyri-adıdır. Əsərdə klassik musiqinin tonal harmoniyasından istifad edilməıkıılı bərabər gpləzniməzm dissonaslara genişç yer verilir. Burada Stravisnki pznə məxsus rimdən çəxmaları ilə də sezilir və bəstəkar Monteverdi, Glak və Motsartın opera və leytmotivlərinə müracət edir. Əsər 1997-ci ildə Metrplitan Operası təərfindən bir daha ifa olunmuşdur.

Serial

Stravisnki 1950-ci illərin əvvələrindən etibarən Arnold Şonberg tərəfindən işlənilmiş on-iki tonlu dodekafoniya tenxikaından istifadə etməyə başlayır. Bunda Robert Kraftın da mühüm rolu olmuçdur.

Onun on-iki tonsuz serial texnikası ilə ilk işi Cantata (1952), Septet (1953) və Şekspirdn üç mahnı (1953) adlı kiçikq-miyaslı vokal və kamera musiqilri olmuşçdur. Tamamilı bu üslubda işlədiyi ilk işi Dilan Tomasın xatirəsinə (1954) səəridir. Agon (1954-57) onun on-iki ton seriyalarına daxil olan ilk əsəridir. Canticum Sacrum (1955) əsəri isə Stravisnkinin tamamilə ton sırası əsasında yazlmış parçası olan ilk əsəridir. Bəstəkar dodekafoniya texnikasıdan özünün Threni (1958), Moizə, Təhkiyə və Dua (1961) və Daşqın (1962) əsərlərində də istifadə etmişdir. 1954-1957-ci illərdə yazılmış Agon baleti on iki rəqqasə üçün nəzərdə tutulmuşdur. Bu balet Stravisnkinin neo-klassik dvrdən serial üslubu dvrünə keçidini əks etdirən mühüm əsərləriədn biridir. Belə ki, əsərdə neoklassik dövrün “ağ-not” tonallığından tutmuş serial metodu elementlərini görməl olar.

Yenilikçilik Stravisnki yaradıcılığı ilə çoxsaylı kompozisiya üslubunu əhatə etmiş, orkestra quruluşunu inqilabı şəkildə dəyişmiş və faktiki olaraaq baleti musiqi forması kimi yenidən təqdim etmişdir. Stravinski müxtəlif xalqların mədəniyytələt, dil və ədəbiyyatəndan bəhrələnmişdir.

Kompozisiya Bəstəkarın motiv variasiyaları leytmotivlərin yer dəyişməsində özünə məxsus xarakter daşıyırıdı. “Bahar mərasimi” baletində istifadə etdiyi additiv motiv variyasiysı 20 əsrin ən məhsuldar musiqi innovasiyalarından biri idi. Burada vəznə sonradan edilmiş dəyişiklikdən asılı olmayaraq notlar çıxarıla və əlavə edilə bilir. Oxşar texnikaya XVİ əsr bəsətlalarıdan Kipriano de Roredə, Orlandus Lassus, Karlo Gesualdo və Govanni de Makyenin əsərlərində də rast gəlmək olar.

“Bahar mərasimi” özünün ortinatilərdən geniş istifadəsi ilə frləqnir. Məsələn, əsərin Gənc qızların rəqsi parçasında səkkizinci notda ostinato səkkiz hornla vurğulanması melodiyanın ne variyasi, nə də akkompanement üçün istifadı olunmamış ostinato musiqisində ilk belə hal idi. Əsərdə eyni zamanda bir neçə ostinatin üz-üzə gəldiyi keçidlərlərə də rast gəlinir. Əmələ gələn tekstura və harmoniyalar rəssamlıqda Kubist üslubuna ekvivalnet olan kollaj yaradırlar. Bu keçidlər bu kollajlarla bərabır öz uzunluqları ilə də diqqət çəkir. Stravinski bütün binlara bütpv bir şəkildı yanaşı və musiqi parçalarını tamamlayır.

Bu kimi texnikalar Terri Riley və Stiv Reyxin minimalis əsələrini ir neçə onillik qabaqlayırdı. İyirminci əsr Ameriak bəstəkarı Frank Zappa Stravinskin onun yaradıcılığıa bpyük təsiri olduğuuun açıq şəkiıd birldimişdir. Avanqard rok, jaz və bluzlar b\stələyən Zappa eyni zamanda orkestra əsərləri də yazmışdır. Stravinskiikin adı onun onun bir neç albimlarında hallanır. Nunlardan bəstəkarın vəfatı münasibətilə yazılmış İgorun rəqsi adlı mahnı musiqiçinin Burnt Üeeny Sandüish albomunua salınmışdır.

Ritm Stravinksi əsərlərində ritmlərdən özünəməxsus şəkildı istifadəsi ilə tanınırdı. Filip Glass Stravisnkinin ritmləri takt xətti boyu istifadə ideyası ilə musiqinin ritmik quruluşunun daha axıcı və müəyyn mıənada spontan forma almasına imkan yaradır. Glass eyni zamanda Stravisnkinin primitiv, lakin qeyri-adi ritmik üslubunu da tərifləyir. Endryu J. Braunanun firkincə isə Stravinki ritmi musiqi sənətində ən yüksək zirvasinı daşımş yegəna bəstəkar kimi xarakterizə edir. Stravinski eyni zamanda bəzi hallarda sadə rimtik parçaları yenidən işləmişdir. Buan misal olaraq, bəstəkar “Üç Parça” əsərində kıarinet üçün üçüncü hissəsində on altəıncı notu iki əvəzinə, üç səkkizinci notla eyniləşdiriri. Bununla belə əsədə onaltıncı notların ikiliklərdə qruplaşdırəlmasına kifayət qədər rast gəkmık olur. Stravinkinin ritm və əsərlərindəki həyatsevərlik bəstəkar Aron Koplanda da böyük təsir gpstərmişdir.

Neoklassizm

Stravinskinin ilk neo-klassik əsəri 1920-ci ildə yazdığı Pulçinella baleti və qısaldılmış və nəfis işlənmiş orkestrdə ifa olunmuş Oktetidir (1923). Stravinski neoklassik üslubda ifa etmiş özündən əvvəlki bəstəkarldan (məsələn Erik Satye) geri qala bilərdi, lakin Stravinski əsərləri onalr əhəmiyytəli şəkildə kölgədə qoyudruş 1920x və 1930-cu illırdə neoklassizm dünya bəstəkarlda arasında bpyük populyarlıq qazanmıdır. Maraqslı budur ki, Stravisnki də özünün “Çəngin hərəkəti” operası ilə (1951-ci ildə tamamlnamıdır) bu cərəyana quşulmuşdur. Əsərin musiqi “dili” hələ üç onillik əvvəl neoklazzimi ağızdolusu tərifləyənlər tərəfindən həddən artıq “köhnə” olması tənqidləri ilə üzlə.mişdir.

İstinad Stravinksi XV əsrə qədər uzanan böyük bir musiqi tarixinə popurri və parodiy formalarında müraciət etmiş və özündən əvvlki bəstəkarların əsərləri əsasında musiqi parşaları bəstələmişdir. Belə əsərləindən 1920-ci il Pulçinelli baletidirş Bu əsərdə Stravinski həmin vaxtlar bir qyada olaraq Govanni Pergolsiyi ilə əlaqələndirilən musiqidən əsas mənbə kmi istifadə etmişdir. Sonralar o bu ənənəni özünün Çaykovskinin əsasən pinoa üçün əsərlərinə əsaslalan Pərinin Öpüşü baletində (1928) də daha da inkişaf etdirmişdir. Sonrakı bu kimi əsələrinə Şubertə əsaslandığı Circus Polka (1942) və Görüş Preludasıdadkı “Ad günün mübarək” əsərləridir. Xalq yaradıcılığına müraciət

Stravinksi özünün Le Sacre du Printemps əsərində folkor mövzularını ən sadə şəklə salmış və bəzi əlavə notlar və inversiya və xitisarlarla onları tanınmayacaq dərəcədə yenidən işləmişdir.Tədqiqatçılar yalnzı yaxın keçmişdə Stravinskinin “Mərasimin” də istifadə etdiyi materallrı müəyyən edə bilmişlər.

Orkestr Bir çox son romantizm dövrü bəstəkarları kimi Strvinski də nəhəng orkestra imkanlarına müracit etmişdirş Bu xüsusil\ə bəstəkarın erkən baletlərinə aiddir. Onun ilk böyük nailiyyəti hesab olunan Şanapipik səri onu Nikolay Rimski-Korsakovla bir səviyyə çatdırır və XİX əsr orkestra quruluşu ənənəsinni nəzərəçarpacaq dərəcədə dəyişir. Şanapipik əsərində Stravinski orkestranı tədqiq edir. Bahar mərasimi əsəri isə Aron Koplandın təbiricən desək XX əsrin ən qabaqcıl orkestra nailiyyəti olur. Stravinski eyni zamanda kiçik ansambalalrda musiq alətlədinin qeyri-aid kombinasiyasına da müracitə edirdiş Məsələnç “Bir əsgərin taleyi”əsərində bəstəkar 1918-ci il üşçün qeyri-adi olan klarinet, faqot, kornet, trombon, skripka, bass və zərb alətlərinin kombinaisyasında istifadə etmişdir. Stravinski ara-sıra müxtəlif belə musiqi alətlərindən istifadə etmidşir. Bəstəkar Bahar Mərasimində bahar səhərinin “oyanışı” səhnəsini canlandırmaq üçün faqot alətinin üst duapazonlarından sitfad edir.

Tənqid Erik Satie 1922-ci ild Veniti Fer jurnalına Stravinski barədə məqalə yazır. Satiye Stravinski ilə ilk dəfə 1910-cu ildə tanış olmuş, onun Stravinskiyə qarşı münasibəti hörmət üzərində qurulmuşdur. Bunu onun 1922-ci il məqaləsinə hazırladığı məktiblardan da görmək olar. Belə məktubların birində Satiye ironiya ilə belə deyir:”Mən sizə pərəstiş edirəmş Məgər siz böyük Stravinsii deyilsiz? Mən sizə balaca Erik Satyeyəm.” 1922-ci il məqaləsində Satiye bəstəkarın böğuüklüyü onun digər bəstəkarlarla müqayisə etməklə deyil, yazdığı musiqi əsasənda müəyyənləşməlidir. Eyni fikri Jan Kokte özünün Straviknskini məzəmmətlərlə dolu qeydlərinin əsk olunudğu 1918-ci il Le Coq et l'Arlequin kitabında da bilidirir:

“Bütün əlamətlər müharibənin bizə miras qoyub getidiyi dəhətli səs və qəribəliklərə qarşıdır....Bir neçə illər əvəl böpyük səs-küyə səbəb olmuş Stravinki əsərlərindən inid nə qalıb ki? Onlar demək olar ki, inid kitab rəflərini bəzəyir və bir neçə üzgün nevrasteniya xəstəti qulaq asmaq istəıməyən ə qədər elə ordada qalacaqlar”.

1935-ci ildə Amerika bəstəkarı Mark Blitşteyn Stravinkiini Yakopo Peri və C.P.E. Baxla müqayisə edərək deyiridi:”Əlbəttə Stravininin bpyüklüyünü danmaq olmaz. Amma məslə ondadır ki, o lazımı qədər bpöyük deyil”. Özünün Marksist mövqeyi ilə Blitzşetynin fikrincə Stravinki musiqini həyatın digər axınlarından ayərmaq idi ki, bu da Blitzteynin fikrincə əslində reallıqdan qaçma simptomu idi. O bu tendensiyanın bəstəkarı xüssilə dəı Apollo, Kapriççio, və Le Baiser de la fée göründüyünü bildirirdi.

Konstant Lambert isə Straviniki musiqisini “soyuqqanlı mücərrdlik” adlandıdır. Onun fikrincə “Bir əsgərin həyatı” əısərindəki melodiik fraqmentlər öz-özlüyündə tamamilə mənasızdır.

Özünün Müasi Musiqinin Fəlsəfəsi (1949) kitabında Teodor Adorno Stravinkiini akrobat, məmur, modabaz, hebefren xəstəsi, psix, infantil, faşist və pula həris kimi təsvir edir. Adornonun fikrincı Stravinkkin əsas səhvlərindən biri onun neoklassizmə müracitəi və ın ısasl onun musiqisinin “rəsm psevdomorfizmi” idi. “Stravinkinin yalnız bir fəndi onun bütün formal cıhdlərini xarakterizə ed bilər. Onun musiqisi zamanı dairıvi tabloda təsvirdir və zaman sistemini mıkan kimi təqdim etməy cəhd gpöstərir. Bu fənd tezliklə özünü doörultmur.”