Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 6:
Britaniya ilk olaraq İrana ağır zərbə vura biləcək iqtisadi addımlar atdı. Britaniya İranda olan iş adamlarını geri çağırdı, eyni zamanda Kiprə qoşunlarını göndərdi. Britaniyanın bu hərəkətinə SSR də cavab olaraq İranın sərhəddinə qoşunlarını gətirdi. O zamankı Amerika prezidenti Truman müharibə olmasını və İranı itirməyini istəmədiyi üçün Britaniyanın tələblərinə qarşılıq vermədi .
Britaniyanın İrandan iş adamlarının çıxartması İranı xeyli pis vəziyyətə saldı. Bu sırada Britaniya beynəlxalq aləmdəki söz sahibliyindən istifadə edərək İrana qarşı neft embarqosu qoyulmasına nail oldu. İran iqtisadi böhranla üz üzə qalmışdı. Bu arada İranda xalqın reaksiyası da yaxşı deyildi. Anglo-İran Neft Şirkətinin müdürünün evini yandırdılar.Mussadıq da geri çəkilməyərək ölkədəki bütün ingilisləri ölkədən uzaqlaşdırdı.
1952-ci ildə Amerikada keçirilən prezident seçkilərində Eisenhower qalib gəldi. O zamankı Britaniyanın Baş Naziri Churchill yeni seçilmiş ABŞ prezidenti Eisenhower anlaşdılar və Ayaks Əməliyyatını hazırlamağa başladılar. Əməliyyatın başına keçmiş Amerika prezidenti olmuş Theodore Roosveletin nəvəsi, C.İ.A-ın Yaxın Şərq və Asiya üzrə sədri olan Kermit Roosvelt gətirildi.
Əməliyyatın ilk addımında Baş Nazir Mussadıqa qarşı pul ilə alınmış yerli cinayətkar şəbəkələr, jurnalistlər, və din adamlarından istifadə olunmalı idi. İkinci addımda isə Kermit şahı razı salmalı idi. Lakin Məhəmməd Rza şah Pəhləvi uşaqlıqdan qorxaq və qərarsız biri idi. Sonda şah razı salındı. Şahın işi çox asand idi. Qarşısına çıxan Mussadıqı vəzifəsindən azad olunması barədə fərman imzalamalı idi. Şaha fərmanı imzalatmaq və Baş Nazir Mussadıq və General Riyahini həbs etmək üçün bir nəfər lazım idi. Sonda həmin adam tapıldı bu Polkovnik Nasiri idi.
15 Avqust Nasiri fərmanı imzalatdırdıqdan sonra General Riyahini həbs etdirmək üçün generalın evinə getdi lakin general evində yox idi. Kermit televizorda Mussadıqın və General Riyahinin həbs xəbərini eşitmək üçün xəbərləri izləyirdi. Lakin aparıcının canlı yayın zamanı Mussadıqa söz verməsi Kermit həyəcanlandırdı. Mussadıq canlı yayım zamanı çıxış edərək Şah və onun xarici ortaqlarının Mussadıqa qarşı hazırladıqları planın üstünü açdı.
Kermit şok olmuşdu lakin bu işdən imtina edilməyəcəkdi. Şahın ölkədən qaçmağına baxmayaraq o ölkədə qalmışdı. Mussadıqın yerinə gətiriləcəyi planlanan General Zahidi ilə görüşərək yeni planlar qurmağı düşünürdü. Əllərində Mussadıqın vəzifəsindən azad olunması barədə 2 fərman var idi. Həmin fərmanlar tezliklə yayılmağa başladıldı. Kermitin nəzarətində olan qəzet və jurnallardan istifadə edərək həmin fərmanı daha da geniş səviyyədə yaymağa başladıldı.
Artıq Mussadıqın sonu yaxınlaşmışdı. Küçələrə çıxan xalq, pul ilə alınan cinayətkar qruplar və bir qrup şah tərəfdarı olan generallar. Artıq hər şey hazır idi. Ölkədə xaos yaranmışdı, hadisələr getdikcə daha da böyüdü və heç bir müdaxilə etməyərək geri çəkilən Mussadıq 19 avqust 1952-ci ildə Baş Nazirlik vəzifəsindən uzaqlaşdırıldı.

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023