Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
|
Redaktənin izahı yoxdur
|
Redaktənin izahı yoxdur
|
||
|
Sətir 35:
Şeyxülislam Axund Ağa Cavad oğlu Əlizadə 1871-ci oktyabrın 22-də Bakının Pirşağı kəndində, ruhani ailəsində anadan olmuşdur. Atası Axund Hacı Məhəmməd Cavad dövrünün çox tanınmış din xadimlərindən və hörmətli ziyalılarında biri olmuşdur.
Ağa Əlizadə ali dini təhsil almaq üçün Bağdada göndərilir. Bağdad Universitetinin ilahiyyat fakultəsini bitirdikdən sonra Nəcəf şəhərindəki Ali Dini Universitetə oxumağa gedir.
1896-cı ildə 25 yaşında
1903-cü ildə 32 yaşında Təzəpir məscidinə axund təyin edilir.
1904-cü ildə Axund Ağa Qafqaz müsəlmanları Şiə Ruhani İdarəsinin üzvü seçilir.
1907-ci ilin yayında Ağa Əlizadə Bakıda "Səadət" Müsəlman Ruhani Cəmiyyəti yaratdı və onunsədri seçildi. Cəmiyyətin fəaliyyətində yazıçı Nəcəf bəy Vəzirov, miliyonçular İsa bəy Aşurbəyov, Zeynalabidin Tağıyev və başqa elm,mədəniyyət və din xadimləri də fəal iştirak edirdilər.
1907-ci ilin sentyabrında Bakıda "Mədrəseyi-Səadət" məktəbi açılır. Görkəmli filosof,şair, jurnalist,siyasətşi, Demokratik Cümhuriyyətin yaradıcılarında biri olan Əli bəy Hüseynzadə məktəbə direktor təyin edilir.
1918-ci il mayın 28-də [[Azərbaycanda Xalq Cümhuriyyəti]] quruldu. Elə həmin il Axund Ağa Əlizadə Bakı qəzasına seçilmiş,geniş fəaliyyəə başlamışdır.
1918-ci ildə Milli Hökümətin dini etiqadı və sosial təminat naziri Musa Rəfibəyovun əmri ilə Axund Ağa Əlizadə Məşixətə Şeyxülislam təyin edilir. O vaxt atası Hacı Cavad Əlizadə Bakı quberniya dini məclisinin sədri idi.
Şeyxülislam 1918-ci ildə Məşixət sədrlərinə nazir səviyyəsində məvacib verilməsini və Mərkəzi Aparat üzvlərinin sayının 15 nəfərə çatdırılmasını tələb edirdi.
1920-ci ilin aprelində Qırmızı Ordu Azərbaycanı işğal edir, 23 aylıq hakimiyyətdən sonra Azərbaycan Demokratik Respublikası süqut edir. Axund Ağa Əlizadə 1920-ci ilin mayın 12-nə kimi Şeyxülislam vəzifəsində çalışır.
Bolşeviklər K.Marksın "din xalq üçün tiryəkdir" ifadəsini əsas tutaraq bütün respublikada dindarları təqib edir, onları "sinfi düşmən" kimi qələmə verərək
1943-cü ildə SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyyətinin qərarı ilə fəaliyyətinə 1920-ci ildə xitam verilmiş Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsi bərpa edilir. 25 il ev tustağı olan Ağa Əlizadə İdarənin sədri seçilməsi üçün namizədliyi irəli sürüldü.
1944-cü il mayın 25-də Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsinin birinci qurultayı çağrıldı.
Sətir 60:
Yaxın Şərqdə yerləşən ali ruhanilik ocaqlarının müdavimləri ali ruhanilik rütbəsi almaqla bərabər, xüsusi bir ixtisasa da malik olurdular. Zeynalabidin də ali ruhani olmaqla bərabər təbabət elmini seçmişdi.
1896-cı ildə təhsilini başa vuran Zeynalabidin "Axund" rütbəsi ilə Bakı şəhərinə qayıdır. Qafqazın (Zaqafqaziya) şeyxülislamı Axund Əbdüssəlam Axundzadənin və [[Bakı]] qazisinin vəkaləti ilə onu "Təzə Pir" məscidinə axund təyin edirlər.
Molla Ağa Axund 1899-cu ildən 1927-ci ilə kimi müxtəlif ruhani vəzifələrinə seçki yolu ilə seçilib.
Sətir 70:
Azərbaycanda Sovet Hakimiyəti qurulduqdan sonra din xadimlərinə qarşı hücumlar başlandı. Onları zərərli düşmən ünsürləri kimi tamamilə rədd və inkar etməyə başladılar. Yuxarıdan verilən hökmlər nəticəsində ağına-bozuna baxmadan bütün din xadimlərini quruluşa zidd qüvvələr kimi hər yerdən qovur, onlara müftəxor damğası vurur, hətta sinfi düşmən kimi məhv edirdilər. Həmin dövrdə Ağa Axund da hücum və təqiblərə məruz qalırdı.
Böyük Vətən müharibəsi illərində (1941-1945) əvvəllər ləğv edilmiş [[Qafqaz]] (Zaqafqaziya) Müsəlmanları Ruhani İdarəsi, nəhəyat bu müharibənin dəhşətlərinin dinin qüvvəsi ilə unudulmasını başa düşən bir qrup rəhbərin təklifi ilə (Zaqafqaziya Müsəlmanlarının Ruhani İdarəsi) SSRİ ALİ Soveti Rəyasət Həyətinin 14 aprel 1944-ci il tarixli 17 saylı qərarı ilə) 24 ildən sonra yenidən bərpa edildi.
1944-cü il mayın 25-28 də Zaqafqaziya müsəlmanlarının 1-ci qurultayı oldu. Qurultayda Axund Ağa Əlmzadə ikinci dəfə Zaqafqaziya Müsəlmanları Ruhani İdarəsinin sədri seçildi.
| |||