Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
|
Redaktənin izahı yoxdur
|
Redaktənin izahı yoxdur
|
||
|
Sətir 20:
}}
'''Yevlax'''
== Tarixi ==
Ötən əsrin 80-ci illərində stansiya kimi salınan və uzun müddət əhali tərəfindən "Vağzal" kimi tanınan Yevlax XIX əsrin əvvəllərinə aid rəsmi sənədlərdə və mənbələrdə Yelizavetpol quberniyasının Yevlax kəndi, 1920-ci ildən isə Cavanşir qəzasının Yevlax kəndi adlanmışdır.
Azərbaycan SSR MİR-nin qərarı ilə 1935-ci ilin 20 fevral tarixdə Yevlax rayonu təşkil edilmişdir.
1939-cu ilin fevralın 1-də Azərbaycan SSR Ali Sovetinin qərarına əsasən Yevlaxda Şəhər Soveti yaradılmaqla, Yevlaxa şəhər adı verilmişdir.
1962-ci ildekabrın 26-da çağırılmış Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X sessiyasının qərarı ilə Yevlax rayonu ləğv edilərək ərazisi Ağdaş, Bərdə və Qasım-İsmaylov rayonlarına veilmiş, Yevlax Respublika tabeli sənaye şəhərinə çevrilmişdir. Azərbaycan SR Ali Soveti Rəyasət heyətinin 6 yanvar 1965-ci il taixli fərmanı ilə Yevlax şəhəri respublika tabeliyində olan şəhərlər sırasına daxil edilmiş və Yevlax şəhərində sənaye müəssisələrinin tikintisinə başlanmışdır.
Azərbaycan KP MK-nin 1969-cu il iyul plenumundan sonra Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin qayğısı sayəsində Yevlaxda 70-ci illərdən başlayaraq bir-birinin ardınca yeni, iri sənaye obyektləri tikilmiş və Yevlax tədricən sənaye şəhərinə çevrilmişdir.
Ötən əsrin 70-80-ci illərində Yevlaxda Pambıq təmizləmə, Tütün fermentləmə, 2 Dəmir beton məmulatları, Traktor təmiri, Pivə və spirsiz içkilər zavodu, "Qarabağ" istehsalat, Taxıl məhsulları, sənaye kombinatları, onlarca iri nəqliyyat, tikinti müəssisələri, rayonlarası təchizat bazaları və s. fəaliyyət göstərmişdir.
Yevlax-Xankəndi, Yevlax-Balakən dəmiryol xətti çəkilmiş, Yevlax hava limanı, respublikadan kənarda da şöhrət qazanmış Xaldan kənd kompleks orta məktəbi, Şahmat məktəbi, Uşaq gənclər idman məktəbi, 10535 yerlik 19 orta məktəb, 840 yerlik 15 uşaq bağçası, xəstəxana, mədəni-maarif müəssisələri, çoxmərtəbəli yaşayış binaları tikilib istifadəyə verilmişdir.
1978-ci ildə istifadəyə verilən və Zaqafqaziyada ən iri sənaye müəssisəsi olan Yevlax Yunun ilkin emalı fabrikinin işə düşməsi sayəsində Yevlax şəhəri sənaye məhsullarının istehsal həcminə görə artıq respublikanın ən iri sənaye şəhərlərindən birinə çevirlmişdir.
Sətir 37 ⟶ 43:
== Coğrafi mövqeyi ==
1. Yevlax coğrafi mövqeyinə görə Azərbaycanın mərkəzində mühüm kommunikasiyaların kəsişməsində yerləşməklə qədim yaşayış məskənlərindən biridir. Rayon kimi 1935-ci ilin fevral ayından fəaliyyət göstərir. Yevlax eyni zamanda respublika tabeli şəhərdir. Yevlax rayonu Ağdaş, Bərdə, Tərtər, Goranboy, Samux, Qax, Şəki rayonları ilə həmsərhəddir.
Rayonda 1 şəhər, 1 şəhər tipli qəsəbə və 48 kənd vardır. Rayonda yerləşən şəhər, qəsəbə və iri kəndlər aşağıdakılardır:
Sətir 60 ⟶ 65:
Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət heyətinin 6 yanvar 1965-ci il tarixli fərmanı ilə Yevlax şəhəri respublika tabeliyində olan şəhərlər sırasına daxil edilmiş və Yevlax şəhərində sənaye müəssisələrinin tikintisinə başlanmışdır
=== Relyefi ===
Sətir 69 ⟶ 73:
=== İqlimi ===
== İri yaşayış məntəqələri ==
Rayonda 1 şəhər, 1 şəhər tipli qəsəbə, 52 kənd vardır. İri yaşayış məntəqələri: [[Xaldan]] və [[Aran]] qəsəbələri, [[Qoyunbinəsi]], [[Malbinəsi]], [[Tanrıqulular]], [[Havarlı]], [[Araş]], [[Yuxarı Qarxun]], [[Nemətabad]], [[Qaramanlı]], [[Salahlı]], [[Kövər]], [[Kolanlı]], [[Səmədabad]], [[Varvara]], [[Cırdaxan]] kəndləri.
== Əhalisi ==
{| class="wikitable"
|-
Sətir 106 ⟶ 107:
| Məskunlaşmış məcburi köçkünlərin sayı || 11851
|}
=== Görkəmli şəxsləri ===
Sətir 158:
== İqtisadi xarakteristikası ==
Yevlax aqrar-sənaye rayonudur. Kənd təsərrüfatı əsasən pambıqçılıq, taxılçılıq, heyvandarlıq üzrə ixtisaslaşmışdır. Sənayesi başlıca olaraq kənd təsərrüfatı məhsullarını emal edir. Rayonda pambıqtəmizləmə, tütün-fermentasiya, qarışıq yem, dəmir-beton məmulatları zavodları, istehsalat və sənaye kombinatları vardır.
== Mədəniyyət, təhsil və səhiyyə müəssisələri ==
Yevlaxda 57 ümumtəhsil məktəbində (40 orta, 9 əsas, 8 ibtidai məkitəb) 17146 uşaq oxuyur. 1 peşə məktəbində 9 qrupda 105 şagird müxtəlif peşələr öyrənir. 25 məktəbəqədər uşaq müəssisəsində 1379 uşaq tərbiyə alır. Uşaq Gənclər İdman və Şahmat məktəbləri, uşaq yaradıcılıq mərkəzi və texniki yaradıcılıq mərkəzi fəaliyyət göstərir.
Sətir 173 ⟶ 171:
Xaldan kəndinin 3-4 km –də antik dövrə təsadüf edən Alban Sərdabəsi olduğu ehtimal olunan Sərdabənin, Marzılı kəndi ərazisində VII əsrə aid edilən və XVI əsrdə Şeyx Həzrə Piri kimi tanınan Pirin, Malbinəsi kəndində Qarabağda tikilən qədim məscidlər tipinə aid olan, XVIII əsrdə inşa edilən Məscidin qalıqları mühavizə olunur.
== Yerli media ==
Yevlaxda "Kür" və "Təşəbbüs" qəzetləri nəşr olunur.
== İstinadlar ==
<references/>
== Xarici keçidlər ==
http://azerbaijan.az/_Districts/_districts_a.html
== Xarici keçidlər ==
http://www.kur-yevlax.com/?page_id=2
*http://azerbaijan.az/_Districts/_districts_a.html
*http://www.kur-yevlax.com/?page_id=2
{{Yevlax
{{Yevlax rayonunun bələdiyyələri}}
{{Azərbaycan}}
| |||