Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 25:
}}
 
'''Macarlar''' — [[Ural]] xalqları[[xalq]]ları fin-uqor qrupunun uqor qoluna mənsub olan [[xalq]], [[Macarıstan]] Respublikasının əsas əhalisidir.
 
Macarlar özlərini madyar adlandırırlar. [[Ural]] dilləri fin-uqor qrupunun uqor qoluna mənsub olan macar dilində danışırlar. Antropoloji cəhətdən yekcins olmayan macarlar əsasən ağ ([[Avropa]]) irqinin [[Orta Avropa]] tipinə aiddirlər. Dini dünyagörüşlərinə görə xristiandırlar[[xristian]]dırlar ([[katolik]]). Şərqdən[[Şərq]]dən apardıqları qədim dini görüşlərinin, həmçinin şamançılığın[[şaman]]çılığın izlərini hələ də saxlamaqdadırlar. Macarların dini görüşlərində, qədim türklərdə[[türk]]lərdə olduğu kimi, Ⅶbaşı"Başı göy qübbəsinə çatanDünyaçatan Dünya ağacına inam" çox güclüdür. [[1989]]-cu il məlumatına görə sayları 14,5 milyon nəfərdir. Macarıstanın[[Macarıstan]]ın əhalisinin 99.4 %-ini təşkil edirlər.<ref name="hun"></ref>. Macarlar [[Macarıstan]] Respublikasından başqa Rumıniyanın[[Rumıniya]]nın tarixi [[Transilvaniya]] bölgəsində, Çexiyada[[Çexiya]]da, Slovakiyada[[Slovakiya]]da, [[ABŞ]]-da, Ukraynanın[[Ukrayna]]nın Zakarpatye vilayətində, [[Kanada]] da, həmçinin [[Almaniya]], [[Avstriya]], [[Argentina]], [[Braziliya]] və digər ölkələrdə yaşayırlar.
 
Macarlar indiyə qədər tam öyrənilməmiş mürəkkəb etnik tarixə malikdirlər. Macarların soykökündə qədim [[türk]] və uqor-fin tayfaları[[tayfa]]ları iştirak etmişlər. Bizim eramızdan əvvəlki dövrlərdə müasir [[Macarıstan]] ərazisində qədim illiriyalılar və frakiyalılar yaşayırdılar. E.ə. IV əsrdə bu əraziyə kelt tayfaları[[tayfa]]ları köç etmişlər. Antik dövrün sonunda bu ərazilər [[Roma İmperiyası|Roma İmperiyasının]] əsarəti altında idi və elə bu dövrdə buraya [[İran]] köçəri tayfaları[[tayfa]]ları olan – sarmatların[[sarmatlar]]ın köçü baş vermişdi. "Xalqların böyük köçü" zamanı, yəni IV - VI əsrlərdə [[Macarıstan]] ərazisində - Pannoniyada müxtəlif [[türk]] tayfaları[[tayfa]]ları - [[hunlar]], [[avarlar]], [[xəzərlər]], [[peçeneqlər]], [[qıpçaqlar]] və digər tayfalar[[tayfa]]lar məskən salmışdılar. VI əsrdən sonra isə bu ərazilərə slavyan tayfaları da köç etməyə başlamışdır. ]]895]]-[[896]]-cı illərdə Karpat dağlarını aşan madyar tayfaları Orta Dunay hövzəsində məskunlaşmışlar. Burada daha əvvəl məskunlaşmış qədim [[türk]] tayfaları[[tayfa]]ları onlarla qohum olan və çoxluq təşkil edən madyarlarla tez bir zamanda qaynayıb-qarışmışlar. Nəticədə ölkə hun-uqor yurdu - yəni Hunqariya adlandırılmağa başladı.
 
XII əsrdən başlayaraq burada valaxlar, almanlar, vallonlar, fransızlar, italyanlar, peçeneqlər, oğuzlar, volqa bolqarları, alanlar (yaslar) və qaraçılar da məskən salmışlar. Bu millətlərin çox böyük bir hissəsi macarlarla qarışdığından, macar millətinin çoxlu sayda etnoqrafik qruplara vardır. XVI əsrin birinci yarısında Macarıstanın[[Macarıstan]]ın [[cənub]][[şərq]] hissələri [[Osmanlı İmperiyası]] tərəfindən işğal olunmuşdu, ölkənin [[qərb]] hissəsini isə [[Avstriya]] Habsburqları işğal etmişdilər. XVII əsrin sonlarında türklər[[türk]]lər buradan çıxarılır və ölkənin bütün hissəsi Avstriya [[Habsburqlar|Habsbuqları]] tərəfindən işğal olunur. Uzunmüddətli Osmanlı və [[Avstriya]] əsarəti macarların mədəniyyətinə və dilinə öz təsirini göstərmişdir.
 
Macarların tərkibində bir neçə öz mədəniyyətlərinin bəzi xüsusiyyətlərini indiyədək saxlamış etnoqrafik qrup mövcuddur. Budapeştin şərqində və cənub-şərqində Yasşaq, Kişkunşaq və Nadkunşaq kimi tarixi ərazilərdə kuman və yaslar kimi etnoqrafik qruplar yaşayırlar. Kumanlar – monqolların əsarətindən canlarını qurtararaq XIII əsrdə Macarıstana[[Macarıstan]]a pənah gətirmişlər. Onlarla birlikdə Macarıstana[[Macarıstan]]a osetinlərə yaxın millət olan yaslar da köçüb gəlmişlər.
 
Digər etnoqrafik qrup isə hayduklardırlar. Bu ad altında Habsburqlarla müharibə aparmaq üçün feodallar tərəfindən toplanmış müxtəli əhali qrupları nəzərdə tutulur. Həyat tərzlərinə görə hayduklar rus kazaklarını xatırladırdılar.

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023