|Tanınmış yetirmələri = 43-dən çox

|Tanınır =

|İmzası =

|İmzanın eni =

'''Lev Davidoviç Landau''' ({{lang-ru|Лев Дави́дович Ланда́у}}; 22 yanvar, 1908 – 1 aprel, 1968) — nəzəri fizikanın bir çox sahələrinə fundamental elmi töhfələr bəxş etmiş [[Sovet]] fiziki. Onun elmi nailiyyətləri arasında [[kvant mexanikası]]nda sıxlıq matrisi metodunun kəşfi, [[diamaqnetizm]]in kvant nəzəriyyəsi, [[ifrat axıcılıq]] nəzəriyyəsi, ikinci növ faza keçidləri, [[ifrat keçiricilik|ifrat keçiricili]]yin [[Qinzburq – Landau nəzəriyyəsi]], plazma fizikasında [[Landau sönməsi]]nin izahı, kvant elektrodinamikasında Landau qütbü, və iki-komponentli neytrinoların nəzəriyyəsi misal göstərilə bilər. Landau ifrataxıcılığın riyazi nəzəriyyəsinin kəşfinə görə 1962-ci ildə fizika üzrə [[Nobel mükafatı]]na layiq görülmüşdür. <ref> [http://anl.az/down/teqvim2008.pdf ƏLAMƏTDAR VƏ TARIXI GÜNLƏR TƏQVIMI] </ref>

[[Şəkil:Stamp of Azerbaijan 834.jpg|thumb|right|250px|Poçt markası (2008).]]

 

Landau 1908-ci ilin 22 Yanvar tarixində [[Bakıd]]a [[yəhudi]] ailəsində anadan olmuşdur(atası David Lvoviç Landau,anası Lyubov Venyaminovna Qarkavi)<ref> * [http://kayzen.az/blog/fizikl%C9%99r/3011/lev-landau-dahi-fizik.html 'Lev Landau haqqında '] </ref>. Hələ çox erkən yaşlarında riyaziyyatda nümayiş etdirdiyi qeyr-adi istedad sonralar onun barəsində nə vaxtsa riyaziyyatı bilməməsini xatırlamadığını deməsi kimi xatırlanmışdır. Landau 13 yaşında gimnaziyanı bitirmiş, universitetə yaşı çatmadığından, [[Baki İqtisadiyyat Texnukumu]]na qəbul olunmuşdur. 1922-ci ildə cəmi 14 yaşında ikən [[Bakı Dövlət Universiteti]]nə qəbul olunmuşdur. Burada o eyni zamanda iki fakültədə- Fizika-riyaziyyat və Kimya ixtisasları üzrə təhsil almışdır. 1924-cü ildə [[Leninqrad Universiteti]]nin fizika fakültəsinə göndərilmiş və buranı 1927-ci ildə bitirmişdir. Daha sonra [[Leninqrad Fizika-Texniki İnstitutu]]nda aspirant təhsilini davam etdirmiş və cəmi 21 yaşında doktor dərəcəsini almışdır. 1929-cu ildə Landau ilk dəfə Avropaya getmək imkanı əldə edir. [[Götingen]] və [[Leypçiq]]də qısamüddətli dayandıqdan sonra Landau [[Kopenhagen]]ə yollanır və burada [[Nils Bor]]un Nəzəri Fizika İnstitunda çalışır. Landau öznünü həmişə Borun tələbəsi hesab etmiş və onun fizikiya olan münasibətində Borun misilsiz rolunun olduğunu qeyd etmişdir. Kopenhagendən sonra o [[Kembridc]] və [[Zürix]]ə yollanmış və yenidən Sovetlər Birliyınə qayıtmışdır. 1932-37-ci illər aralığında Landau [[Xarkov Mexanika və Maşınmqayırma İnstutu]]nun nəzəri fizika kafedrasına rəhbərlik etmişdir.1936-1937-ci illərdə Lev Landau "Fazaların ikinci növ dəyişmələri" nəzəriyyəsini və "Yüksəkkeçiricilərin aralıq vəziyyəti" nəzəriyyəsini yaradır, bu problemlərə həsr olunmuş elmi məqalələrlə çıxışlar edir. Həmin dövrdə L.Landau artıq dünyada məşhur nəzəriyyəçi fizik kimi tanınırdı və 1937-ci ilin fevralında o, Moskva Fiziki Problemlər İnstitutuna dəvət olunur və həmin institutda nəzəriyyə şöbəsinə rəhbərlik edir.

 

Elmi nailiyyətlərindən savayı Landau eyni zamanda mərkəzi Xarkov (indiki [[Xarkiv]], [[Ukrayna]]) şəhəri olmaqla keçmiş Sovetlər Birliyində nəzəri fizika elminin aparıcı Landau məktəbinin əsasını qoymuşdur. Onun yaratdığı bu məkəb Sovet elminə [[Lev Pitayevski]], [[Aleksey Abrikosov]], [[Arkadi Levanyuk]], [[Yevgeni Lifşitz]], [[Lev Gorkov]], [[İsak Xalatnikov]] və [[Boris Yoffe]] kimi fiziklər bəxş etmişdir. [[Fizika Problemləri Institu]]tunun nəzəriyyə bölməsinə rəhbərlik etdiyi müddətdə avtomobil qəzası nəticəsində ciddi xəsarət almış və sağlamlığını bir daha tam bərpa edə bilməmişdir.

 

Elə Xarkovda işlədiyi dövrdə dostu və keçmiş tələbəsi Y.M. Lifçitzlə birgə on cildlik məşhur [[Nəzəri Fizika Kursu]] kitabını yazmışdır.

 

[[Şəkil:Landau Bohr.jpeg|250px|left|thumb|Nils Bor və Lev Landau]]

1937-ci ildə bütün ölkəni bürümüş [[repressiya]]lar dahi alimdən də yan ötməmişdir. Əvvəlcə Xarkovdan [[Moskva]]ya gələn alim 1938-ci ilin 17 aprel tarixində təhlükəzilik xidməti tərəfindən saxlanılmış və 1939-cu il aprel ayının 19-una qədər həbsdə saxlanılmışdır.Landaunun həbsini eşidən [[Nils Bor]] dəhşətə gəlir və o, Landaunun fizika üçün, dünya elmi üçün nə dərəcədə əhəmiyyətli olduğu barədə İosif Stalinə məktub göndərərək onun azad edilməsini xahiş edir. Onun və həmkarı [[Pyort Ksapitsa]]nın [[Stalin]]ə yazdığı məktublar müqabilində Lev Landau 1939-cu ilin 29 aprelində azadlığa buraxılır.

 

1962-ci ilin 7 yanvarında Landau ciddi avtomobil qəzasına uğrayır. O, Moskva şəhərinin Timiryazev rayonunun 50 nömrəli xəstəxanasına aparılmışdır. Bu qəzadan ciddi xəsarət alan alim üç ay [[koma]]da yatır. 1962-ci ilin sentyabr ayında SSRİ Elmlər Akademiyasının xəstəxanasına köçürülmüşdür. Həmin ilin noyabrında Landau ona Nobel mükafatı verilməsi barədə teleqram alır. Nobel Komitəsinin tarixində ilk dəfə olaraq xüsusi hal kimi məşhur fizik Lev Landaunun Stokholma gedə bilməməsi nəzərə alınır və İsveçin Moskvada olan səfiri Nobel mükafatını xəstəxanada ona təqdim edir. O, bir daha tamamilə sağala bilməmiş və əvvəlki fəaliyyətinə qayıda bilmir. 1968-ci ilin 1 aprel tarixində Moskva şəhərində dahi fizik dünyadan köçür.

 

Bu siyahıda Landau fiziklərin [[loqarifmik şkala]] üzrə 0-dan 5-ə qədər siyahisını hazırlamışdır. Qeyd edık ki, 0 bu şkalda ən böyük rəqəmdir. O ən yüksək rəqəmi [[İsaak Nyuton]] və [[Albert Eynşteyn]]ə vemişdir (0), kvant fizikasının "ataları" [[Nils Bor]], [[Verner Heyzenberq]], [[Pol Dirak]] və [[Ervin Şrödinger]], eləcədə də [[Satyendra Naz Bouz]] və [[Yugen Vigner]] birincilərdən bir səviyyə aşağıda qərarlaşıb. O özünün əvvələcə 2.5 bala layiq görmüş, sonradan 2-yə qədər yüksəltmişdir. [[David Merm]]in dördüncü səvviyədə verilmişdir ki, bu da alim üçün olduqca hörmətli yer sayılırdı. Mermin sonralar ''Mənim Landau ilə həyatım: 4.5-dən 2-yə qalxan hörmətim'' kitabını yazacaqdır. Özünün tərtib etdiyi bu siyahıdan asılı olmayaraq, Landau [[Albert Eynşteyn]], [[Pol Dirak]], [[Volfqanq Pauli]], [[Enriko Fermi]] və [[Riçard Feynman]] kimi fiziklərlə bir cərgədə durur.