Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
|
Redaktənin izahı yoxdur
|
Redaktənin izahı yoxdur
|
||
|
Sətir 1:
{{Din}}
'''Teizm''' ({{lang-gr|Θεός}}, ''Teos - allah'') — zəkaya və iradəyə malik, bütün maddi və mənəvi proseslərə möcüzəli təsir göstərən fövqəltəbii varlıq kimi [[Allah]]ın mövcudluğunu qəbul edən dini-fəlsəfi təlim. Daha dəqiq, kainatla Tanrı arasındakı əlaqəni aydınlaşdıran, mövcud kainatın yaranması və idarəsinə cavabdeh olan bir Tanrı anlayışını özündə əks etdirən, bu Tanrının müxtəlif yollarla [[din]] göndərdiyi fikrini müdafiə edən əqidədir. Bu yanaşmaya görə, Tanrı daima insanlarla əlaqə halındadır. Bu baxışları mənimsəmiş insanlara ''Teist'' deyilir.
Aləmdə baş verən şeyləri teizm çox vaxt allah qayəsinin həyata keçirlməsi kimi nəzərdən keçirir. Təbii qanunauyğunluq teizmdə allah qayəsindən asılı şəkildə götürülür. [[Deizm]]dən fərqli olaraq teizm allahın bütün dünya hadisələrində bilavasitə iştirakını qəbul edir, [[panteizm]]dən fərqli olaraq allahın dünyadan kənarda və dünya üzərində mövcudluğunu müdafiə edir. Teizm [[klerikalizm]]in, [[teologiya]]nın və [[fideizm]]in ideoloji əsası olmaqla elmə və elmi
== Növləri ==
=== Monoteizm ===
{{əsas|Monoteizm}}
Monoteizm yalnız bir tanrının olduğu inancıdır. Bəzi müasir monoteist dinler də vardır ki, bunlar [[Bəhailik]], [[İslam]], [[Xristianlıq]], [[Yəhudilik]], [[Siqhizm]], [[Eckankar]] və [[Hinduizm]]in bəzi formalarıdır.
=== Politeizm ===
{{əsas|Politeizm}}
Politeizm birden artıq tanrının olduğu inancıdır. Təcrübi olaraq Politeizm çoxsaylı allahların olması inancı deyil, eyni zamanda xüsusi [[panteon]]ların olduğu inancıdır.
Aləmdə baş verən şeyləri teizm çox vaxt allah qayəsinin həyata keçirlməsi kimi nəzərdən keçirir. Təbii qanunauyğunluq teizmdə allah qayəsindən asılı şəkildə götürülür. [[Deizm]]dən fərqli olaraq teizm allahın bütün dünya hadisələrində bilavasitə iştirakını qəbul edir, [[panteizm]]dən fərqli olaraq allahın dünyadan kənarda və dünya üzərində mövcudluğunu müdafiə edir. Teizm [[klerikalizm]]in, [[teologiya]]nın və [[fideizm]]in ideoloji əsası olmaqla elmə və elmi dünygörüşə ziddir.
| |||