Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq İrada tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.
|
Redaktənin izahı yoxdur
|
||
Sətir 1:
Cinayətin klassik formal tərifi [[Fransa]]nın
[[Çezare Bekkariya]] hələ
Beləliklə, cinayətin maddi tərifinin verilməsinə ilk cəhd Çezari Bekkariya tərəfindən edilmişdir.
İnqilabdan sonra rus kriminalistləri arasında cinayətin qanunda veriləcək anlayışı ətrafında qızğın mübahisə olunmuşdur. Mübahisə öncə cinayətə maddi, yaxud formal, ya da qarışıq, yəni maddi və formal anlayışları ehtiva edən anlayışın verilməsi ilə bağlı olmuşdur. Müəlliflər belə yekdil fikrə gəlmişlər ki, cinayətə
Xeyli dərəcədə ideologiya ilə bağlı olsa da, cinayətin daha uğurlu maddi tərifi sovet cinayət hüququnda verilmişdir.
RSFSR Cinayət hüququ üzrə 1919-cu ildə qəbul edilən rəhbər başlanğıcların 6-cı maddəsidə yeridilir ki, cinayət hakim ictimai münasibətlər sistemi üçün sosial təhlükəli olan əməldir. Bu ideya sonradan Azərbaycan Respublikasının 1922-ci ildə qəbul edilən Cinayət Məcəlləsində cinayətə verilən maddi tərif tam siyasi məzmuna malik idi. Məcəllənin 6-cı maddəsində deyilirdi:
Burada cinayətin sosial təbiətini açmaq, onun ictimai münasibətlər üçün, mövcud ictimai qaydalar üçün təhlükəli olmasını göstərmək tərifin müsbət cəhəti kimi qeyd edilməlidir. Tərifdə cinayətin sosial mahiyyətinin qeyd edilməsi cinayətin yeni maddi anlayışını yaradırdı.
Beləliklə, ilk Cinayət Məcəlləsində cinayətin sinfi təbiəti xüsusilə vurğulanırdı. Xüsusilə 30-cu illərdən başlayaraq
== Cinayət əlamətləri ==
1926-1935-ci illərdə müfəttiq respublikalarda qəbul edilən cinayət məcəllələrində bu tərif çox cüzi dəyişikliklə saxlanıldı. Tezliklə aydın oldu ki, cinayətin anlayışında keçid dövrünü göstərmək, cinayətin ancaq keçid dövründə mövcud olacağını qəti şəkildə təsdiq etmək elmi-məntiqi əsası olmayan yanlış mövqe idi. Təsadüfi deyildir ki, 1958-ci ildə qəbul edilən
Bununla belə, 1958-ci il
1926-1935-ci illərdə müfəttiq respublikalarda qəbul edilən cinayət məcəllələrində bu tərif çox cüzi dəyişikliklə saxlanıldı. Tezliklə aydın oldu ki, cinayətin anlayışında keçid dövrünü göstərmək, cinayətin ancaq keçid dövründə mövcud olacağını qəti şəkildə təsdiq etmək elmi-məntiqi əsası olmayan yanlış mövqe idi. Təsadüfi deyildir ki, 1958-ci ildə qəbul edilən “SSR İttifaqı və müfəttiq respublikaların cinayət qanunvericiliyin əsasları ” cinayətin cəmiyyət üçün sosial təhlükəli əməl olması kimi əlaməti saxlamaqla, qeyd edilən “Keçid dövrü” və “sinfilik” kimi əlamətlərdən imtina etdi.
Həm Əsaslarda, həm də Əsasları rəhbər tutmaqla hazırlanan respublikanın 1960-cı il Cinayət Məcəlləsində cinayətə
Bununla belə, 1958-ci il “SSR İttifaqı və müfəttiq respublikaların cinayət qanunvericiliyinin Əsasları”nda cinayətin qəsd etdiyi obyektə sinfi mövqedən qiymət verilirdi. Əməlin ictimai təhlükəliliyi onun SSRİ-nin ictimai quruluşuna, siyasi və iqtisadi sisteminə, sosialist mülkiyyətinə, şəxsiyyətə, vətəndaşların siyasi, əmək, əmlak və başqa hüquq və azadlıqlarına, sosialist hüquq qaydalarına etdiyi qəsdlə əlaqələndirilirdi. Belə analoji tərif Azərbaycan Respublikasının 1960-cı il Cinayət Məcəlləsinin 7-ci maddəsində verilirdi. Burada da əməlin ictimai təhlükəliliyi onun qəsd etdiyi obyektlərə görə müəyyən edilirdi.
Azərbaycan Respublikasının 1999-cu il dekabrın 30-da qəbul edilən Cinayət Məcəlləsi cinayətin anlayışına dair 1960-cı il Cinayət Məcəlləsinin müddəalarını daha da inkişaf etdirmişdi. Əgər öncə qüvvədə olan Cinayət Məcəlləsinin 7-ci maddəsində cinayətin
Həm Əsaslarda, həm də Əsasları rəhbər tutmaqla hazırlanan respublikanın 1960-cı il Cinayət Məcəlləsində cinayətə “ictimai təhlükəlilik” və “qeyri-hüquqilik” əlaməti əsasında tərif verilirdi.
Azərbaycan Respublikasının 1999-cu il dekabrın 30-da qəbul edilən Cinayət Məcəlləsi cinayətin anlayışına dair 1960-cı il Cinayət Məcəlləsinin müddəalarını daha da inkişaf etdirmişdi. Əgər öncə qüvvədə olan Cinayət Məcəlləsinin 7-ci maddəsində cinayətin “ictimai təhlükəlilik” və “qeyri-hüquqilik” kimi iki əlaməti birbaşa göstərilirdisə, qüvvədə olan Cinayət Məcəlləsinin cinayətin anlayışını müəyyən edən 14-cü maddəsində cinayətin: ictimai-təhlükəli olan; təqsirli törədilən; cinayət məcəlləsində nəzərdə tutulan; cəza hədəsi ilə qadağan edilən dörd əlaməti təsbit edilmişdir. Yeni cinayət qanunda həm də qorunan ictimai cinayətlərin dairəsi bir daha konkretləşdirilir.
İctimai təhlükəlilik əməlin ictimai münasibətlərə ziyan yetirən xüsusiyyətidir. Bu əlamət cinayətin sosial mahiyyətini ifadə edir, bu və ya başqa əməlin nə üçün cinayət hesab edilməsi sualına cavab verir. İctimai təhlükəlilik obyektiv xüsusiyyətdir, qanunvericinin şüurundan və iradəsindən asılı olmayaraq cəmiyyətin həyatına ziyan yetirir.Məhz bu əlamətə əsasən qanunverici orqan əməlin cinayətlər qrupuna daxil edilməsilə bağlı qərar qəbul edir.
Sətir 39 ⟶ 38:
Xarakterinə görə müxtəlif olan, məsələn, qəsdən sağlamlığa az ağır zərər vurma(CM-in 127-ci maddəsi) və səhlənkarlıq(CM-in 314-cü maddəsi) kimi cinayətlərin ictimai təhlükəlilik dərəcəsini, eləcə də, eyni xarakterli, lakin müxtəlif növdən olan, məsələn, oğurluq(CM-in 177-ci maddəsi) və soyğunçulq (CM-in 180-cı maddəsi) kimi cinayətlərin təhlükəlilik dərəcəsini, bu cinayətlərə görə məsuliyyət müəyyən edən normaların sanksiyalarını müqayisə etməklə fərqləndirmək olar. Qeyd edilən hallarda, qanunverici orqan tərəfindən uyğun sanksiyaların köməyi ilə cinayətlərin xarakterinə və ictimai təhlükəliliyinə qiymət verilmişdir.
==
* [http://murders.ru/ Сайт «Загадочные преступления прошлого»]
== Həmçinin bax ==
*[[Cinayət hüququ]]
*[[Banditizm]]
Sətir 45 ⟶ 47:
*[[Ölüm hökmü]]
[[Kateqoriya:Cinayətlər| ]]
* [http://murders.ru/ Сайт «Загадочные преступления прошлого»]
[[Kateqoriya:Cinayətlər]]
|