Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 3:
'''Mərkəzi Asiya''' və ya '''Orta Asiya''' — 1924-1925-ci illərə qədər "Türküstan" adlanırdı.<ref>[http://www.elibrary.az/docs/medntarve.pdf Mədəniyyət tarixi və nəzəriyyəsi. Ali məktəblər üçün dərslik M.J.MANAFOVA, N.T.ƏFƏNDİYEVA və S.A.ŞAHHÜSEYNOVANIN ümumi redaktəsilə. Bakı: Sabah nəşriyyatı (2008), 2010, 876 səh.]</ref> [[Qazaxıstan]], [[Özbəkistan]], [[Qırğızıstan]], [[Türkmənistan]] və [[Tacikistan]]ın bir qisimindən ibarət olan bölgə və bölgəni təyin etmək üçün istifadə edilən coğrafi termin. Türkdilli xalqların ana yurdu sayılır.
 
== Coğrafiyası ==
{{Ərəblə|اورتا آسیا}}
Bu regiona daxil olan ölkələr qərbdə [[Xəzər dənizi]] sahilindən başlamış şərqdə [[Çin]]in [[Böyük Xinqan dağları]]nadək uzanır. Bununla belə bu yeganə regiondur ki, heç bir ölkəsinin okeana bilavasitə çıxış yolu yoxdur. [[Transsibir magistralı]]na və [[Xəzər-Volqa su yolu]]na çıxışı olan şimal-qərb hissəsinin iqtisadi-coğrafi mövqeyi daha əlverişlidir. Bu yollar regionu [[Qafqaz]] və [[Avropa]] ölkələri ilə birləşdirir. [[Bakı]] şəhəri ilə Mərkəzi Asiyanın [[Türkmənbaşı]] və digər şəhərləri arasında gəmi-bərə körpüsünün salınması regionun Qafqaz ilə iqtisadi əlaqələrinin daha da yaxşılaşmasına səbəb olmuşdur. Son illər [[Çin]], [[İran]] və [[Əfqanıstan]]la dövlət sərhədlərinin sadələşdirilməsi xarici nəqliyyat əlaqələrinin genişlənməsinə səbəb olmuşdur. Regiondan keçən qədim [[İpək yolu]] bərpa olunur. Mərkəzi Asiya ölkələrinin coğrafi mövqeyinin, təbii şəraitinin, tarixi inkişaf yolunun, mədəniyyət, dil və din xüsusiyyətlərinin oxşarlığı onların iqtisadi əlaqələrinin genişlənməsinə və dərinləşməsinə, bir sıra siyasi və iqtisadi təşkilatların yaranmasına müsbət təsir göstərir.
 
== Əhalisi ==
Mərkəzi Asiyada əhalinin milli tərkibi müxtəlifdir. Burada [[türk dili qrupu]]na aid olan [[özbəklər]], [[qazaxlar]], [[türkmənlər]], [[qırğızlar]], [[qaraqalpaqlar]], [[fars dil qrupu]]na aid olan [[taciklər]], həm də [[monqollar]] yaşayır. [[XIX əsr]]in axırlarında Mərkəzi Asiya ölkələrinin ([[Monqolustan]] istisna olmaqla) [[Rusiya imperiyası]]na birləşdirilməsindən sonra regiona [[ruslar]] və [[ukraynalılar]] axışaraq gəliblər. Mərkəzi Asiya ölkələri müstəqillik qazandıqdan sonra yerli olmayan əhalinin bir hissəsi (xüsusilə ruslar) öz vətənlərinə qayıdırlar. Vaxtilə bura sürgün olunmuş xalqlardan [[almanlar]] [[Almaniya]]ya köçürlər. Mərkəzi Asiyaya sürgün olunmuş xaqlar arasında [[azərbaycanlılar]] da var. İndi azərbaycanlılar əsasən Qazaxıstanın [[Taldi-Kurqan]] və [[Cambul]] vilayətlərində, [[Daşkənd]]də və regionun digər bölgələrində yığcam halda yaşayırlar. Mərkəzi Asiyada əhalinin təbii artımı çox yüksəkdir. Təbii artıma görə ölkələr arasında dərin fərqlər var. Ən yüksək təbii artım Tacikistanda və Monqolustanda (ildə 3%), ən az isə Qazaxıstandadır (ildə 0,5%). Regionun əhalisi olduqca qeyri-bərabər paylanmışdır. Dağətəklərində, dağarası vadilərdə və vahələrdə xüsusilə Özbəkistanın [[Əndican]], [[Fərqanə]], [[Daşkənd]] vilayətlərində (əhalinin orta sıxlığı 1 km²-də 400 nəfər), Qazaxıstanın cənubunda əhali daha sıx, Monqolustan, Türkmənistan və Qazaxıstanın səhralarında, Tacikistan və Qırğızıstanın yüksək dağlıq ərazilərində isə seyrək məskunlaşmışdır. Əhalinin yarıdan çoxu şəhərlərdə yaşayır. Ən iri milyonçu şəhərləri Daşkənd və Almaatıdır.
 
 
== Mənbə ==
<references/>
 
{{Ərəblə|اورتا آسیا}}
{{Mərkəzi Asiya ölkələri}}
{{Bölgələr}}

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023