Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Aruz (müzakirə | töhfələr)
k mənbə düzəlişi
Ziya (müzakirə | töhfələr)
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
[[Şəkil:DNT.png|thumb|220 px|DNT qoşa sarmalınınspiralının bir parçasının quruluşu]]
 
'''Dezoksiribonuklein turşusu''' ('''DNT''') canlı orqanizmin formalaşması və həyati proseslərini davam etdirəbilməsi üçün irsi informasiyanın saxlanıldığı, nəsillər arasında ötürülən biopolimerdir. Bütün orqanizmlər, bəzi [[Virus|virus]]larda daxil olmaq üzrə DNT-yə sahibdir.
 
DNT [[eukariot]] hüceyrələrdə (örnəkmisal olaraq heyvan vəya bitki hüceyrələrində) [[Hüceyrə nüvəsi|nüvədə]] yerləşir. Buradaki DNT hüceyrənin bəzi səfhələrində [[xromosom]] halına keçir. DNT eukariotlarda eləcə də bəzi [[mitoxondriya]]([[mitoxondri]]) vəya [[plastid]] kimi orqanoidlərdə də vardır. [[Bakteriya]] vəya [[arxeya]] kimi prokariot orqanizmərdə isə DNT nüvəyə bənzər ərazidə membrana tutunmuş şəkildədir. Bu orqanizmlərdə [[plazmid]] deyilən, avtonom bölünəbilən kiçik DNT molekulları şəklindədir. Bundan başqa bəzi [[Virus|viruslar]] genetik materyal olara tək vəya qoşa DNT sarmalına sahibdirlər.
 
DNT-nin ən əsas rolu [[hüceyrə]]də uzun-müddətli informasiyanın saxlanılmasıdır. DNT ən önəmlisi [[gen]] olan bir sıra vahidlərə bölünür.
Sətir 13:
DNT molekulunun fiziki quruluşunun [[1953]]-cü ildə kəşfi biologiya elmi tarixində çevriliş nöqtələrindən birinə çevrilmişdir. Bu müstəsna kəşf üçün [[Fransis Krik]], [[Ceyms Uatson]], [[Mauris Uilkins]] [[1962]]-ci ildə Fiziologiya və Tibb üzrə [[Nobel mükafatı]]na layiq görülmüşlərdir.
 
== BiyolojiBioloji funksiyaları ==
DNT, [[genetik kod]] vasitəsiylə nukleotidlərin ardıcıllığı şəklində saxlanılan genetik informasiyanın daşıyıcısıdır. [[ReplikasiyaRedublikasiya]] adlanan proses nəticəsində DNT özünün genetik olaraq tamamilə eynisi olan iki kopiasını yaratmaqdadır, beləcə molekulda saxlanılan ırsi informasiya yeni nəsillərə ötürüləbilməkdədir. DNT-dəki informasiyanın reallaşması genlerin ifadə edilməsi nəticəsində yəni [[transkripsiya]] və [[translyasiya]] adlanan proseslər nəticəsində olmaqdadır. Transkripsiya DNT əsasında RNT-nin yaradılması, translyasiya isə RNT əsasında [[zülal]]ların istehsalıdır.
 
Nukleotidlərin ardıcıllığında saxlanılar informasiya müxtəlif növ RNT tiplərinin yaranmasına yarayır: informasiya (qəlib, matriks) RNT ([[mRNT]]), ribosomal ([[rRNT]]) və transportnəqliyyat RNT ([[tRNT]]). Bütün RNT növləri zülal istehsalında rol almaqdadırlar. mRNT özündə yaradılacaq zülalın [[Amin turşusu|amin turşuları]] ardıcıllığı bilgisini saxlamaqdadır. rRNT ribosomun əsas tərkibində yer almaqdadır. tRNT isə amin turşularını ribosomdaki zülal quraşdırma aktiv mərkəzinə daşımaqdadır.
 
Bir qayda olaraq DNT [[Prokariot|prokariotlarda]] dairəvi şəkildə, [[Eukariot|eukariotlarda]] isə dairəvi olmayan düz molekul şəklində [[Xromosom|xromosomlarda]] tapılır. İnsanda nüvə DNT-si 46 parçadan ibarət olub təxminən 3 milyard əsas cütündən ibarətdir.

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023