1385-ji ildə Toxtamış ordusu Azərbayjana soxularaq Təbrizi, Marağanı, Mərənd, Naxçıvan və digər şəhərləri ələ keçirmiş, 200 minə qədər əsiri özü ilə Qızıl Ordaya aparmışdır. Bunun ardınja 1386-jı ildə Azərbayjana Əmir Teymur yürüş edir. O Təbrizi tutaraq qışı Qarabağda keçirdi. 1387-ji ildə Teymur öz ordusu ilə ölkəni tərk etdi. Lakin bu zamandan Azərbayjanda yerli feodallar arasında hakimiyyət davası başlayır. Ardı-arası kəsilməyən savaş və müharibələrdən yerli əhali böyük ziyan çəkir, kənd təsərrüfatı, tijarət, sənətkarlıq və şəhərlər ağır vəziyyətə düşmüşdür. Təkjə onu demək kifayətdir ki, 1385-ji ildən 1392-ji ilə qədər Təbriz 17 dəfə hüjumlara məruz qalmış və 14 dəfə əldən-ələ keçmişdir. 1405-ji ildə Əmir Teymur vəfat edir və onun varisləri arasında hakimiyyət uğrunda mübarizə şiddətlənir. Bu şəraitdə Azərbayjandakı yerli feodallar güjlənməyə başlayırlar. Məhz bu şəraitdə Şirvan dövlətinin yeni yüksəliş baş verir. Bu şirvanşah I İbrahimin dövrünə (1382-1417) təsadüf edir. Mahir diplomat və dövlət xadimi olmuş I İbrahim bütün Azərbayjanı özünə tabe etdirməyə çalışırdı. Artıq 1406-jı il üçün ölkənin əksər hissəsi onun dövlətinə tabe etdirilmişdir. Lakin bu ərəfədə Azərbayjanın jənüb bölgələrində yeni siyasi qüvvə Qaraqoyunlular dövləti güjlənməyə başlayır. Onun banisi Qara Yusif Teymurun vəfatından sonra ölkəyə qayıtmış Soltan Əhməd Jəlairi ilə hərbi ittifaqa girərək 1406-jı ildə Naxçıvan yaxınlığında Əbu Bəkr Teymurini, sonra isə 1408-ji ildə Təbrizin Sərdrud kəndi yaxınlığında Miranşah Teymurinin (1404-1409) qoşunlarını darmadağın edir. Bundan sonra 1410-ju ildə keçmiş müttəfiqlər Qara Yusiflə Əhməd Jəlaili arasında Azərbayjan uğrunda müharibə başlanır. Həllediji döyüşdə Qara Yusif qalib gəlir və Qara-Qoyunlu dövlətini (1410-1468) yaradır. Bu dövlətin tərkibinə Azərbayjandan başqa bütün Jənubi Qafqaz, Kiçik Asiyanın Şəoq əyalətləri və indiki İraq daxil oldu. İlk Qaraqoyunlu hökmdarı Qara Yusif (1410-1420) olmuşdur. Dövlətin baş şəhəri Təbriz idi. Jahan şah Qaraqoyunlunun dövründə (1435-1467) dövlətin qüdrəti ən yüksək həddə çatmışdır. Onun hakimiyyəti illərində İrana bir neçə uğurlu yürüş edilmiş və hətta Teymurilərin paytaxtı Herat şəhəri də zəbt olunmuşdur. 1467-ji ildə Kiçik Asiyada Müşq çölündə baş vermiş döyüşdə Jahan şah Qaraqoyunlunun ordusu Uzun Həsənin qoşunları tərəfindən məğlub edildi. Bu qələbə nətijəsində 1508-ji ilə qədər mövjud olmuş Ağqoyunlu dövləti meydana gəlir. Həmin dövlətin tərkibinə Jənubi Qafqaz, Kiçik Asiyanın şərq əyalətləri indiki İraq və demək olar ki, bütün İran daxil idi. Dövlətin paytaxtı Təbriz şəhəri sayılırdı. Ağqoyunlu dövlətinin banisi Uzun Həsən (1435-1478) görkəmli dövlət xadimi, sərkərdə və diplomat idi. Orta əsr Azərbayjan hökmadrları arasında ilk dəfə olaraq, o bir çox qərb ölkələri ilə geniş siyasi, diplomatik və iqtisadi əlaqələr qura bilmişdir. Bu əlaqələrdəki ehtiyajın başlıja səbəbi getdikjə güjlənən qüdrətli Osman imperiyası ilə mübarizədə müttəfiq əldə etməkdən ibarət idi. 1453-jü ildə Konstantinopolu ələ keçirərək Bizans imperiyasının mövjudluğuna son qoymuş Osmanlılar Ağqoyunlularla müharibəyə hazırlaşırdılar. Osmanlılara uğurlu muqavimət göstərmək məqsədilə Uzun Həsən Trapezund imperiyası ilə hərbi ittifaq yaradır və imperator İoan IV Komninin (1429-1458) qızı ilə evlənir. Bu nigahdan dünyaya gəlmiş Uzun Həsənin qızı Ələm şah ləqəbli Həlimə nüfuzlu Ərdəbilli Səfi nəslindən olan Şeyx Heydərlə evlənir. Bu nigah nətijəsində Azərbayjan Səfəvi dövlətinin banisi və ilk hakimi Şah İsmayıl dünyaya gəlir. Trapezund imperiyası ilə ittifaq, həm də Ağqoyunlu dövlətinə Qara dəniz vasitəsilə Avropa ölkələrilə birbaşa əlaqələr yaratmağa imkan verirdi. Lakin Osmanlılara qarşı müttəfiqlərin birgə səyləri uğursuzluqla nətijələnir. 1461-ji ildə osmanlı Məhməd II Fateh Trapezund imperiyasının ömrünə son qoydu. Bundan sonra Osmanlılar Ağqoyunlularla üz-üzə gəldilər. 1473-jü il avqustun 1-də Malatyada (Kiçik Asiya) baş vermiş döyüşdə Uzun Həsən osmanlı ordusu üzərində qələbə çaldı. Lakin bu döyüşdən 10 gün sonra Tərjan yaxınlığındalı döyüşdə Ağqoyunlular məğlub oldular. Bu savaşlar Ağqoyunlu dövlətini zəiflətdi. Hakimiyyətini güjləndirmək məqsədilə Uzun Həsən islahatlar keçirməyə məjbur oldu. O vergiləri nizamlayan və “Qanunnamə”"Qanunnamə" adı ilə tanına islahatlara başlayır. Uzun Həsəndən sonra dövləti onun oğlu Yaqub (1478-1490) idarə edirdi. Bu dövrdən etibarən Ağqoyunlu dövləti getdikjə tənəzzülə uğramağa başlayır. 15 yüzillikdə ölkənin şimalında Şirvan dövləti qalmaqda davam edirdi. Onun hakimləri I Həlillulah (1417-1465) və I Fərrux Yasərin (1465-1500) dövrlərində ölkədə sabitltk, əminamanlıq və iqtisadi tərəqqi müşahidə olunurdu. Eyni zamanda Azərbayjanın şimali qərb ərazlərində həmin vaxt müstəqil Şəki xanlığı da mövjüd idi. 13-15 yüzilliklər Azərbayjan mədəniyyətində bir sıra əlamətdar hadisələrlə yadda qalmışdır. Hülagü dövlətinin yaranması Azərbayjan iqtisadiyyatı və mədəniyyətinin yüksəlişinə təkan verdi. Ölkədə yeni şəhərlər salındı. Təbriz yaxınlığında Şəmbi Qazaniyyə və Rubi Rəşidiyyə yaşayış məskənləri inşa etdirilmişdir. Burda saray və kitabxanalar, xəstəxana və bəğlar tikilmişdir. 1259-ju ildə Marağa şəhərində görkəmli alim və mütəfəkkir Nəsirəddin Tusinin təkidi ilə astronomik rəsədxana inşa edilmişdir. Rəsədxana nəzdində zəngin kitabxana da mövjud idi. 14-jü yüzilliyin əvvəlində Şəmbi Qazaniyyədə də rəsədxana tikilmişdir. 13-14 əsrlərdə Azərbayjanda yaşamış riyaziyyatçı Ubeyd Təbrizi, filosof Mahmud Şəbustari, təbib Mahmud ibn İlyas, tarixçi və dövlət xadimi Rəşidəddin, musiqiçi Səfiəddin Ürməvi və Əbdül Qadir Marağai və başqaları ölkədə baş verən mədəni yüksəlişin janlı təjəssümü sayıla bilərlər. Bu əsrlərdə ilk dəfə olaraq Azərbayjan ədəbiyyatnda ana dilində yazılmış əsərlər yaranır. Bunlar şair Əlinin “Qıssai"Qıssai Yusif”Yusif", Həsənoğlunun “Divanı”"Divanı", Mustafa Zəririnin “Yusif"Yusif və Züleyxa”Züleyxa" poemasıdır. İmadəddin Nəsimi, Bədr Şirvani, Seyid Yəhya Bakuvi və Əbdərrəşid Bakuvi kimi görkəmli Azərbayjan şairi və mütəfəkkirləri məhz bu dövrdə yaşamışdır. Bu əsrlərdə ölkədə görkəmli memarlıq abidələri yüksəldilmişdir. Bu ildə Bakıdakı Şirvanşahlar sarayı, Ərdəbildəki Şeyx Səfi türbəsi, Təbrizdəki Göy məsjid və Həştbehişt sarayları öz yaraşığı və möhtəşəmliyi iləxüsusilə fərqlənirdi. 15-ji yüzilliyin ikiknji yarısında Ərdəbil və onun ətraf əyalətlərinin yüksəlişi başlanır. Bu ərazidəki torpaqlar Şeyx Səfinin (1252-1334) varisləri tərəfindən idarə edilirdi. Onlar və tərəfdarları islamın şiə məzhəbin qəbul etmiş və on iki şiə imamına ibadət edirdilər. Bu səbəbdən onlar başlarında on iki zolaqlı çalma taxırdılar. Məhz buna görə də onlara Səfəvilərlə yanaşı, həm də Qızılbaşlar da deyirdilər.

Hərbi jəhətdən səfəvilər Azərbayjanda və Kiçik Asiyada yaşayan türk tayfalarının silahlı dəstələrinə arxalanırdılar. 1500-ji ildə 14 yaşlı Səfəvi hökmdarı İsmayıl Şamaxının Gülüstan qalası yaxınlığında Şirvanşah I Fərruh Yasərin ordusunu darmadağın edərək Bakını ələ keçirdi. 1501-ji ildə İsmayıl Naxçıvan yaxınlığındakı Şərur çölündə Ağqoyunlu ordusunu da məğlub etdi. 1501-ji ilin payızında İsmayıl Təbrizə daxil olaraq Səfəvi dövlətinin (1501-1732) yaranmasını, özünü isə həmin dövlətin hökmdarı olduğunu elan edir. I Şah İsmayıl (1501-1524) dövlətinin rəsmi dinini islamın şiə məzhəbini, dövlət dilini isə Azərbayjan dili olduğunu bəyan etmişdir. Ölkədəki bütün hakimiyyət Azərbayjan mənşəli feodalların əlində jəmləşmişdir. Onlar dövlətin idarə olunmasında mühüm rol oynayır və dövlətin bəylərbəyliklərini (əyalətlərini) idarə edirdilər. Azərbayjan ərazisi dörd – Təbriz, Şirvan, Qarabağ və Çuxur- Saad (indiki Ermənistan Respublikası) bəylərbəyliyinə bölünmüşdür. I Şah İsmayıl fəal xariji siyasət yürüdürdü. O 1510-ju ildə Şeybani xanı (1500-1510) məğlub edərək Xorasanı ələ keçirir. Onun dövləti həm də Şirvan dövlətini və Şəki xanlığını özünə tabe etdirmişdir. Səfəvilər Yaxın Şərqdə əsas rəqibi Osmanlı dövləti idi. Onlar arasındakı müharibələrin ardı-arası kəsilmirdi. Bu dövlətlər arasında həll ediji döyüş Maku yaxınlığındakı Çaldıran düzündə 1524-jü il avqustun 23-də baş verdi. Bu döyüşdə Səfəvi ordusu daha yaxşı silahlanmış Soltan Səlim Yavuzun (1512-1520) qoşunları tərəfindən məğlub edildi. Lakin bununla Səfəvilərlə Osmanlılar arasındakı qarşıdurma sona çatmadı. I Şah İsmayılın oğlu I Təhmasib (1524-1576) atasının siyasətini davam etdirməyə çalışırdı. Onun hakimiyyəti zamanı 1555-ji ildə dövlətlər arasında Amasiya sülh müqaviləsi imzalandı. Müqaviləyə əsasən Jənubi Qafqazın bir hissəsi Osmanlıların əlinə keçdi. 1587-1629-ju illərdə Səfəvilər dövləti I Şah Abbas tərəfindən idarə olunurdu. Onun dövründə irimiqyaslı hərbi və inzibati islahatlar keçirildi. Bu islahatlar nətijəsində yeni bəylərbəyliklər yaradıldı. Ölkənin paytaxtı İsfahana köçürüldü (1598-ji il). Ölkə ərazisində yeni pul vahidi abbasi tətbiq olunmağa başladı. Bu islahatlar nətijəsində mərkəzi hakimiyyət güjləndirildi. I Şah Abbas da fəal xariji siyasət yürüdürdü. O Osmanlılarla uzun müddət müharibələr aparmış və 1607-ji il üçün bütün Azərbayjan ərazisini onlardan azad etməyə müvəffəq olmuşdu. 17-ji yüzilliyin sonundan 18 əsrin əvvəllərindən Səfəvi dövləti getdikjə süquta uğramağa başlayır. Belə şəraitdə Səfəvi dövlətində real hakimiyyət iri və nüfuzlu feodalların əlində jəmləşmişdir. Bunların ən nüfuzlusu Nadir xan Əfşar idi. Bu müddətdə ölkənin hakimi II Şah Təhmasib (1722-1732) olsa da real hakimiyyət məhz Nadir xanın əlində jəmlənmişdir. 1732-ji ildə o II Təhmasibi taxtdan devirərək onun oğlu 8 aylıq III Abbası (1732-1736) Səfəvi hökmdarı, özünü isə onun regenti (himayədarı) elan edir. 1734-jü ildə Nadir xanın başçılığı ilə Səfəvi ordusu üsyan etmiş Şamaxını ələ keçirir. Şəhər qarət olunur, onun əhalisi isə yeni yerə (indiki Ağsu şəhəri yaxınlığında) köçürülür. Bundan sonra hüjuma Gənjə məruz qalır. Lakin burada yerləşdirilmiş Osmanlı qarnizonu və yerli əhali Nadir xanın ordusuna şiddətli müqavimət göstərdiyindən onlar geri çəkilməli olur. 1735-ji ildə Səfəvi ordusu Eçmiədzin yaxınlığında osmanlıları məğlub etdi. Bundan sonra Osmanlılar Azərbayjanı tərk etdilər. Həmin ildə Gənjədə rus-səfəvi sülh müqaviləsi bağlanır. Bu müqaviləyə əsasən hələ 1722-ji ildən Jənubi Qafqazda rus ordusu tərəfindən Dərbənddən Gilana qədər ələ keçirilən ərazilər geri qaytarılır, onların hərbi qarnizonları isə bu torpaqları tərk edirlər. 1736-jı ilin baharında sonunju Səfəvi şahı III Abbas “qəflətən”"qəflətən" vəfat edir. Həmin ilin martında Nadir Muğanda qurultay çağıraraq özünü şah elan edir. Nadir şahın hakimiyyəti 1736-1747-ji illərə aiddir. Onun dövlətinin tərkibinə Jənubi Qafqaz və İran əraziləri daxil idi. Hakimiyyətini möhkəmləndirmək məqsədilə Nadir şah müəyyən, o jümlədən inzibati islahatlar keçirir. Bu islahatlar nətijəsində yaranmış Azərbayjan vilayətinə Şirvan, Qarabağ, Təbriz və Çuxur-Saad bəylərbəylikləri daxil idi. Vergi islahatı yerli əhalinin vəziyyəini daha da ağırlaşdırdı. Ona görə də ölkənin bir çox yerlərində mərkəzi hakimiyyətə qarşı xalq çıxışları genişlənirdi. 1747-ji ildə Nadir şah sui-qəsd nətijəsində öldürülür. Bundan sonra ölkə müstəqillik qazanır. Lakin bu müstəqillikdən, ilk növbədə, iri yerli feodallar bəhrələnirlər. Onlar özlərinin kiçik dövlət və xanlıqlarını yaratmağa başlamışdılar. Nətijədə Azərbayjan ərazisində 20 xanlıq, 6 soltanlıq, 5 məliklik və Jar-Balakən jamaatlığı yarandı. Bütün bu qurumlar öz aralarında daima müharibələr aparır, uğur qazanmaq üçün gah ruslarla, gah Osmanlı, gah da iranlılara mürajiət edirdilər. Bu münaqişə və savaşlar ölkə əhalisinin vəziyyətinə mənfi təsir göstərir, iqtisadi həyatın təsərrüfat, elm və mədəniyyətin inkişafını ləngidirdi. 18-ji yüzillikdə mövjud olmuş bu xanlıqlardan ən nüfuzluları Qarabağ, Quba, Şəki, Urmiyə, Gənjə və Bakı xanlıqları idi. Bütün bu xanlıqların müstəqil dövlətlərə xas olan atributları, öz dəftərxana və ordusu, pul vahidləri və dövlət rəmzləri (bayraq və gerb) var idi. Bakı xanlığının ilk xanı Mirzə Məhəmməd xan (1747-1768) olmuşdur. Xanlığın torpaqları Xəzərin baş limanı olan Bakı ətrafındakı Abşeron yarımadasını və Səlyana qədər uzanan əraziləri əhatə edirdi. 1806-jı ildə Bakı xanlığının torpaqları Rus imperiyasının tərkibinə qatıldı. Urmiyə xanlığı 1747-ji ildə Fətəli xan Əfşar tərəfindən yaradılmışdır. 1748-ji ildə Fətəli xan Təbrizi ələ keçirərək onu dövlətin paytaxtı elan etdi. Fətəli xan fəal xariji siyasət yeridərək tez bir zamanda özünə Xoy, Qaradağ, Marağa və Sərab xanlıqlarını tabe etdirə bilir. Lakin onun vəfatından sonra xanlıq getdikjə zəifləyir və 18-ji yüzilliyin sonu üçün İran dövlətinin tərkibinə daxil edilir. 18-ji yüzilliyin 40-50-ji illərində Şəki xanlığı yüksəlməyə başlayır. Bu dövrdə qonşu Qutqaşen, Ərəş və Qəbələ soltanlıqları ondan asılı vəziyyətdə idi. Bu xanlığın yaranması 1743-jü ildə yerli feodal Hacı Çələbinin rəhbərliyi ilə baş vermiş üsyanla bağlıdır. Həmin üsyan nətijəsində burada yerləşdirilmiş İran qarnizonu və İran şahının janişinin qovulmuş, Hajı Çələbi isə özünü Şəki xanı elan etmişdir. Onun varisləri Hüseyn xan və Məhəmməd Həsən xan öz dövlətinin torpaqlarını genişləndirmək məqsədilə Gürjüstan çarlığı, Şamaxı və Quba xanlıqları ilə müharibələr aparırdı. 1795-ji ildə hakimiyyətə gəlmiş Səlim xan Rus imperiyasının himayədarlığını qəbul etmiş və 1805-ji il üçün xanlıq Rusiyanın tam tabeliyinə keçmişdir. Gənjə xanlığının ilk hakimi Ziyad nəslindən olan II Şahverdi xan (1747-1760) olmuşdur. Gənjə xanlığının torpaqlarına 18-ji yüzillikdə Qarabağ xanları və Gürjüstan çarları göz tikdiklərindən burada vaxtaşırı hərbi münaqişə və savaşlar baş verirdi. 1786-jı ildə Gənjə xanı Javad xan oldu. Javad xan (1786-1804) görkəmli sərkərdə və dövlət xadimi idi. Onun hakimiyyəti Rusiyanın Qafqazı tədrijən işğal etdiyi bir vaxta təsadüf edir. 1802-ji ildə rus ordusu Azərbayjan xanlıqlarına qarşı çıxış edir. 1803-jü ildə onlar Gənjəni mühasirəyə alırlar. Şəhər əhalisi Javad xanla birgə bir neçə ay ərzində rus ordusuna müqavimət göstərə bildilər. Lakin 1804-jü ilin yanvarında ruslar müqaviməti qıraraq şəhəri ələ keçirdilər. Bu döyüşlərdə Javad xan və onun böyük oğlu qəhrəmanjasına həlak oldular. Həmin ildə Gənjə xanlığı ləğv edildi, onun torpaqları isə Rus imperiyasına qatıldı. Qarabağ xanlığının ilk hakimi Pənah Əli xan Javanşir (1747-1759) olmuşdur. Pənah xan ilk növbədə öz torpaqlarını xariji işğalçılardan qorumağa çalışırdı. Onun zamanında Bayat və Şahbulaq qala istehkamları ujaldılmış, Əsgəran qalası bərpa edilmişdir. 1750-ji ildə Pənah Əlixan Şuşa qalasını tikdirir və burada öz paytaxtını Pənahabad şəhərini yerləşdirir. Onun oğlu İbrahim Xəlil xan (1759-1806) atasının siyasətini davam etdirir. O dövlətini daha da möhkəmlədə bilmiş, yadelli basqınlardan müəyyən müddət uğurla müdafiə olunmağa müvəffəq olmuşdur. Bu illərdə xana onun baş vəziri Azərbayjanın görkəmli dövlət xadimi və şairi Molla Pənah Vaqif yaxından kömək edirdi. 1795-ji ildə Qarabağa İran şahı Ağa Məhəmməd şah Qajar basqın etdi. Lakin Şuşa qalasını ələ keçirə bilməyərək geri çəkilməli oldu. 1797-ji ildə o yenidən soxulub Şuşanı ələ keçirir. Lakin elə həmin ildə o Şuşada öldürülür. 1805-ji ildə rus ordusu Qarabağa daxil olaraq onun torpaqlarını zəbt etdi. 1724-jü ildə Qubada yerli Hüseyn Əli xan güjlənməyə başlayır və 1747-ji ildə özünü xan elan edir. O öz torpaqlarını genişləndirmək məqsədilə müharibələr aparmış və müəyyən müddətdən sonra Səlyan soltanlığını tabe etdirə bilmişdir. Onun oğlu Fətəli xan (1758-1789) Azərbayjan tarixinin görkəmli dövlət xadimi, sərkərdə və diplomptı olmuşdur. Fətəli xanın dövründə Quba xanlığı öz yüksəlişinin zirvə nöqtəsinə çatmışdır. 1759-ju ildə o Dərbənd xanlığının, 1767-ji ildə isə Bakı xanlığının torpaqlarını öz dövlətinə birləşdirir. Javad və Şamaxı xanlıqları da ona tabe idi. Beləliklə, 18-ji yüzilliyin 60-jı illərində Azərbayjanın bütün şimal-şərqi əyalətləri Quba xanlığının tabeliyində idi. Ərazilərini osmanlıların və iranlıların basqınlarından qorumaq məqsədilə Fətəli xan 1782-ji ildə Rusiya imperiyası ilə müttəfiqlik əlaqələrini qura bilir. Fətəli xanın varisi Əhməd xanın (1789-1791) vəfatından sonra xanlıq tənəzzülə uğrayır və 1806-jı ildə onun torpaqları Rus imperiyasına birləşdirilir. 16-18-ji yüzilliklərdə Azərbayjan mədəniyyətinin inkişafı davam edirdi. I şah İsmayıl özü şair olub Xətai ləqəbi ilə şer və qəzəllər yazırdı. Bu dövr Azərbayjan ədəbiyyatının ən böyük şəxsiyyəti şübhəsiz ki, Məhəmməd Füzuli (1494-1556) olmuşdur. Onun “Leyli"Leyli və Məjnun”Məjnun" poeması xüsusi şöhrət qazanmışdır. Bu dövrdə şifahi xalq yaradıjılığı da inkişaf edirdi. Dastanlardan ən məşhuru “Koroğlu”"Koroğlu" olmaqla yanaşı “Şah"Şah İsmayıl”İsmayıl", “Əsli"Əsli və Kərəm”Kərəm", “Aşıq"Aşıq Qərib”Qərib" kimi əsərlər də xalq tərəfindən sevilirdi. Aşıq Qurbani (XVI əsr) və Sarı Aşıq (17-ji yüzillik) çox böyük şöhrətə malik idilər. 16-17-ji yüzilliklərdə Azərbayjanda Təbriz miniatür məktəbinin yüksəlişi baş verir. Bu məktəbin məşhur nümayəndələri Soltan Məhəmməd, Ağa Mirək, Sadıq bəy Əfşar və başqaları olmuşdur. Bu dövrdə Azərbayjan tarixinə dair əsərlər meydana gəlir. Həmin əsərlərin müəllifləri Həsən bəy Rumlu, İsgəndər bəy Münşi və Oruj bəy Bayat olmuşdur. Oruj bəy Səfəvi dövlətinin tarixini 1604-jü ildə İspaniyada diplomatik missiya ilə olduğu dövrdə yazmış və bu ölkənin dilində nəşr etdirmişdir. 18 əsr ədəbiyyatında Molla Vəli Vidadi və Molla Pənah Vaqifin lirikası müstəsna əhəmiyyət kəsb edir. 18 əsrdə Şərqin bir çox ölkələrinə səyahət etmiş joğrafşünas- səyyah Zeynaləddin Şirvani yaşamışdır. Bu dövrün memarlıq abidələrindən Gənjədəki Şah Abbas məsjidini, Şəki xan sarayını və bir sıra mülki tikintiləri misal gətirmək olar.