Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
inhisarçılıq?
Sətir 1:
{{iş gedir}}
[[Şəkil:Tulipomania.jpg|thumb|right|1637-ci ilə aid olan tabloda "Viceroy" adlı [[dağlaləsi]] təsvir edilib.Ölçüləri müxtəlif olduğu üçün Viceroyun soğanlarının sayıda müxtəlif olurdu.Onun qiyməti 3000 Holland florininə qədər yüksəlirdi. <ref>Nusteling, H. (1985) Welvaart en Werkgelegenheid in Amsterdam 1540–1860, p. 114, 252, 254, 258.</ref>]]
'''Dağlaləsi həyəcanı''' ({{lang-nl|''Tulpenmanie'' , ''Tulpomanie'', ''Tulpengekte'' və ''Bollengekte'' }}); — [[Hollandiya]]da Qızıl Dövründə [[dağlaləsi]] (Tulipa) soğanının qiymətinin anidən yüksəlməsinə verilən həyəcan.Digər həyəcanlara nisbətən daha məhşur həyəcan hesab edilir.<ref name="MD2001">"Tulipomania: The Story of the World's Most Coveted Flower & the Extraordinary Passions It Aroused." Mike Dash (2001).</ref> [[1637]]-ci ilin fevral ayı Dağlaləsi həyəcanının zirvə nöqtəsi hesab olunur.Holland 1637-ci ilinadamlarından füvralındabiri Dağlaləsişəxsi həyəcanıistehsalında zirvəəldə nöqtəsindəolunan dağlaləsi istehsalı ilə bağlı müqavilələrin qiymeti bir iş adamının illik gəlirininqazançı 10 mislinədəfə çatmışdırartırmışdır. Bu xəbər qısa zamanda bütün [[Hollandiya]]ya yayılır.Qısa zamanda bütün [[Avropa]]da sahibkarlığın Dağlaləsi növünə böyük maraq formalaşmışdır.<ref>{{Harvnb|Shiller|2005|p=85}} En eski balon olma durumu hakkındaki tartışma için bkz.</ref> Dağlaləsi çılgınlığı terminden indiki vaxtda varlıq qiymətlərinin gerçək qiymətlərindən fərqliləşməsini ifadə edən bir bənzətmə olaraq istifadə edilməkdədir.<ref name="ref965">{{Harvnb|French|2006|p=3}}</ref>
 
Dağlaləsi həyəcanının məhşurlaşmasında, İngilis [[jurnalist]] tərəfindən [[1841]]-ci ildə yazılan "Fövqəladə Kütləvi yanılmalar və İzdihamların Çılgınlığı" ({{lang-en|Extraordinary Popular delusions and the Madness of crowds}}) adlı əsərin böyük rolu olmuşdur.Mackay'a görə bir nöqtədə tək bir semper "Augustus" soğanı üçün 12 akre (5 hektar) ərazi təklif edilmişdir. <ref name=Chap3>"The Tulipomania", Chapter 3, in {{Harvnb|Mackay|1841}}.</ref> Makeyn, qiymətlərin ani formada dəyişməsi nəticəsində investorların iflas etməsini və Hollandiya bazarlarında ciddi böhran keçirdiyni iddia edirdi.Bütün bu fikirlər tarix boyu bir çox şəxslər tərəfindən ciddi qəbul edilməmişdir.Ançaq buna baxmayaraq müəllifin əsəri dəfələrlə çap edilmişdir.Bir çox iqtisadiyyatçılar Dağlaləsi həyəcanının adi böhran olduğunu qeyd edilər.Sadəcə Bəzilərihəmin həyəcanındövürdə qiymət[[Hollandiya]]da dəyişikliyiinsanların səbəbiyləolayları reallaşaböyütməsi, bilməyəcəyinisonda iddiaböyük edirməhşurluğa səbəb olmuşdur. <ref>{{Harvnb|Thompson|2007|p=99}}</ref><ref name="ref289">{{Harvnb|Kindleberger|2005|p=115}}</ref>
 
Dağlaləsi həyəcanı haqqında 1630-cu ilə qədər məlumatlara tarixi mənbələrdə rast gəlinmir.Bu ildən sonra da əldə edilən məlumatlar, ətraflı və ya etibarlı deyildir.Yalnız XIX əsrdən etibarən əldə edilən məlumatlar Dağlaləsi həyəcanının tarixi haqqında məlumat verməyə imkan verir.<ref name=Kuper/><ref>[http://library.wur.nl/speccol/pamphlet.html A pamphlet about the Dutch tulipomania] Wageningen Digital Library, July 14, 2006. Erişim tarihi: August 13, 2008.</ref> İqtisadiyyatçılar öz araşdırmalarında qeyd etmişlər ki, XV əsrdə bir çox məhsulların qiyməti sürətlə artmış və ya azalmışdır.Məsələn, bəzi çiçək növləri də [[dağlaləsi]] kimi ilk dəfə gətirildiyində yüksək qiymətə satılırdı.Qiymətlərin yüksək olmasının səbəblərindən biridə [[Hollandiya]]dadövrün parlamentin,parlamenti bəzitərəfindən sahələrdəmüqavilələrin inhisarçılıqaşağı etməsibir idiəvəz qarşılığında ləğv edilməsinə imkan verən və müqaviləni qəbul edən şəxsin risklərini azaldan bir qanun çıxaracaq olması istiqamətindəki gözləntiləri ola bilər.
 
== Tarixi ==

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023