Anastas İvanoviç Mikoyan (erm. Անաստաս Միկոյան, 13 (25) noyabr 1895, Sanahin, Borçalı qəzası – 21 oktyabr 1978^[…], Moskva) — SSRİ dövlət xadimi, siyasət adamı, ASSR rəhbəri.

Anastas Mikoyan
erm. Անաստաս Հովհաննեսի Միկոյան
SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini[d]
28 fevral 1955 – 15 iyul 1964
Əvvəlki	Nikolay Bulqanin
SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədri
15 iyul 1964 – 9 dekabr 1965
Əvvəlki	Leonid Brejnev
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	13 (25) noyabr 1895
Doğum yeri	Sanahin, Borçalı qəzası, Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi	21 oktyabr 1978(1978-10-21)[…](82 yaşında)
Vəfat yeri	Moskva, RSFSR, SSRİ
Dəfn yeri	Novodeviçye qəbiristanlığı
Partiya	Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası (1915–)
Təhsili	Nersisyan məktəbi, Gevorkyan Dini Seminariyası[d]
Fəaliyyəti	dövlət xadimi, inqilabçı, yazıçı
Dini	ateizm
Təltifləri
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Anastas Mikoyan Sovet İttifaqının yüksək vəzifəli siyasətçisi və dövlət xadimi idi. O, təxminən 50 illik siyasi karyerası ərzində SSRİ-nin bir çox vacib siyasi dövrlərində iştirak etmiş və bir neçə fərqli sovet lideri ilə işləmişdir. Mikoyan xüsusən uzunömürlü və çevik siyasi mövqeyi ilə tanınır, çünki o, Lenin, Stalin, Xruşşov və Brejnev dövrlərində hakimiyyətdə qala bilmiş nadir liderlərdən biridir.

Karyerası və rolunun əsas mərhələləri

İnqilab və erkən dövr: Mikoyan erməni əsilli idi və inqilabçı fəaliyyətlərinə gənc yaşlarında başlamışdı. O, 1917-ci il Oktyabr İnqilabından sonra Leninin yaxın müttəfiqi oldu və bolşevik partiyasının rəhbərliyində yüksəldi.

Stalin dövrü: Mikoyan Stalin dövründə müxtəlif iqtisadi və siyasi vəzifələrdə çalışdı. O, xarici ticarət naziri vəzifəsində SSRİ-nin beynəlxalq iqtisadi əlaqələrini inkişaf etdirməkdə əsas rol oynadı. Bununla belə, o, Stalinin repressiyalar dövründə sağ qalmış və öz mövqeyini qoruyub saxlaya bilmiş azsaylı siyasi xadimlərdən idi.

Xruşşov dövrü: Mikoyan Nikita Xruşşovun yaxın müttəfiqlərindən biri oldu və Xruşşovun liberallaşma və siyasətlərini dəstəklədi. O, 1962-ci ildə SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədr müavini təyin edildi və Karib böhranı zamanı ABŞ ilə diplomatik münasibətlərin tənzimlənməsində mühüm rol oynadı.

Son dövrləri: Xruşşovun hakimiyyətdən uzaqlaşdırılmasından sonra Mikoyan Brejnevin dövründə də fəaliyyətini davam etdirdi. O, 1964-cü ildən 1965-ci ilə qədər SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin sədri (hüquqi olaraq dövlət başçısı) oldu. Bu vəzifədən sonra da onun siyasi təsiri qalmaqda davam etdi, lakin daha az fəal siyasi rol oynamağa başladı.

Mikoyan irsi: Mikoyan Sovet siyasətində çeviklik və uzunmüddətli sağ qalma bacarığı ilə tanınan dövlət xadimi kimi yadda qalmışdır. Onun siyasət dünyasında müxtəlif dəyişikliklərə uyğunlaşmaq bacarığı SSRİ-nin müxtəlif dövrlərində nüfuzunu qorumasına imkan yaratdı. Tarixçilər onu həm də təcrübəli diplomat və bacarıqlı siyasi strateq kimi qiymətləndirirlər.

Mikoyanın qardaşı məşhur MiQ (Mikoyan və Qureviç) təyyarə şirkətinin həmtəsisçisi idi. Bu təyyarə dizayn bürosu SSRİ-nin ən qabaqcıl döyüş təyyarələrinin (qırıcı) yaradılmasında mühüm rol oynamışdır.