Topal Osman Paşa (16631733, Kərkük) — osmanlı hərbi xadimi. 1731—1732-ci illər arasında Osmanlı İmperiyasının Böyük Vəziri olmuşdur.

Topal Osman Paşa
osman. طوپال عثمان پاشا
Şəxsi məlumatlar
Ləqəbi Topal
Doğum tarixi 1663
Vəfat tarixi 1733
Vəfat yeri
Vətəndaşlığı
Hərbi fəaliyyəti
Rütbəsi general
Döyüşlər

Həyatı

Osman təxminən 1663-cü ildə (Peloponnes, Yunanistan) anadan olub, lakin ailəsi əslən Anadolunun Konya şəhərindən idi. Erkən yaşlarında sultan yanında xidmətə başladı. Əvvəlcə kozbekçi korpusunda, daha sonra korpusunda xidmət etdi. 24 yaşında bəylərbəyi oldu. Tezliklə Misir başçısına göndərildi, lakin gəmisi ispan hücumuna məruz qaldı. Nəticədə Osman əsir altına düşdü və yaralandı, bu yara nəticəsində o, topal qaldı və müvafiq ləqəb qazandı.

Əvvəlcə Maltaya aparıldı, lakin tezliklə əsirlikdən azad edildi və İstanbula qayıtdı. 1710—1713 rus-türk müharibəsində iştirak etdi, müharibədən sonra Rumeliyə göndərildi və komandanı oldu. 1715-ci ildə dövründə eyni vəzifədə xidmət etdi. Moreyanın fəthi zamanı fərqlənməyə bacardı və buna görə də paşa titulunu qazandı, bundan başqa iki tuğ əldə etdi və Tirxala sancaqbəyi təyin oldu. 1716—1718-ci illərdəki zamanı o, ordunun təchizatı ilə məsul idi. Lakin tezliklə Moreyada üsyan başladı və Osman Paşa onu yatırmaq üçün oraya göndərildi.

1720-ci ildə o, Bosniya sancaqbəyi, növbəti ildə isə Rumeli bəylərbəyi təyin edildi. 1727-ci ilə qədər bu vəzifədə qaldı, sonra Bosniyaya qayıtdı. 1729-cu ildə yenidən Rumeliya bəylərbəyi vəzifəsinə gətirildi, 1730-cu ildə Bosniyaya qayıtdı. 1730-cu ildə üçüncü dəfə Rumelinin sancaqbəyi oldu. Bu dövrdə, Qərbi Balkanlarda gizlənən Patrona Xəlil tərəfdarlarının hamısını məhv etdi. 10 sentyabr 1731-ci ildə sultan I Mahmud onu sədrəzəm təyin etdi. Bu vəzifədə cəmi altı ay olmasına baxmayaraq, şəhərdəki qayda-qanunu bərpa etmək, qiymətləri sabitləşdirmək və şəhərdə ərzaq təminini qurmağa çalışdı. O, həmçinin qərb modellərinə əsaslanan artilleriya üzrə islahatlar aparmaq istəyən fransız zabiti havadarlıq etmişdir.

Böyük Vəzir vəzifəsindən azad edildikdən sonra Osman Paşa ilk öncə Trabzonun, daha sonra isə Tiflisin valisi təyin edildi. Lakin tezliklə geri çağırıldı və təyin edildi. Bu vəzifədə Səfəvi-Osmanlı müharibəsində iştirak etdi. Onun ordusu 1733-cü ilin iyul ayında Bağdadın şimalında baş verən döyüşdə Nadir şahın komandanlığı altında İraqa hücum edən və Bağdadı mühasirəyə alan səfəviləri məğlubiyyətə uğratdı. Topal Osmanın strategiyası sayəsində osmanlılar qalib gəldilər. Nadir şah təxminən 30.000 əsgər itirərək geri çəkildi, osmanlıların itkisi 20.000 oldu. Növbəti il ​​Nadir şah təkrar istila cəhdi etdi. Osman Paşanın komandanlığı altındakı ordu, səfəvilərə qarşı sayca üstünlüyünü qorusa da, zəiflədi. Kərkük döyüşündə Osman Paşa öldürüldü və ordusu sarsıdıcı məğlubiyyət yaşadı. Səfəvi əsgərlərindən biri şəxsən Osman Paşanın başını kəsib Nadir şaha təqdim etdi, şah isə Osman Paşanın qalıqlarını osmanlılara qaytardı. Osman Paşanın qalıqları Kərkükdəki İmam Qasım Məscidində dəfn edildi.

Ailəsi

Oğlu Əhməd Ratib Paşa, sultan III Əhmədin qızı Aişə Sultan ilə evləndi. Onun nəticəsi Namiq Kamal "" hərəkatının məşhur yazıçısı və siyasi fəalı olmuşdur.

İstinadlar

  1. . səh. 564
  2. . səh. 564—565
  3. . səh. 565
  4. . səh. 131–134
  5. . səh. 139–141

Mənbələr

  • Michael Axworth. . . 2006. ISBN 978-1-85043-706-2.
  • Mantran, R. Ṭopal ʿOt̲h̲mān Pas̲h̲a, 1. Grand Vizier (1663-1733) // . Leiden and New York: BRILL. 2000. 564–565. ISBN 90-04-11211-1.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023