Sutaylı oymağı — Azərbaycan xalqının etnogenezisində iştirak etmiş tayfa. Elxan Qazan xanın komandiri Əmir gələn bir Türk_Monqol sülaləsidir. Cəlayirilər və Çobanilər kimi digər Elxanlılardan sonrakı Monqol imperiyası sülalələrindəndir, Börçigin sülaləsi ilə də evlilik yolu ilə qohumuydular. Emir Hülakü xanın oğlu Məngu Teymurun kürəkəni idi. Onların əsas hökmdarlıq sahəsi cənubda Cizirədən şimalda Ərzuruma qədər dəyişirdi.
| Sutaylı oymağı | |
|---|---|
| Banisi | |
| Hazırkı rəhbər | Yoxdur |
| Titullar | |
| ağa, , bəy | |
Tayfanın tarixi
Sutaylı oymağı öz adını Əmir alıb. O, Elxanlı dövlətinin hakimi Sultan Əbu Səid Bahadur xanın əmiri idi. Qaratatar (Koin tatar) ulusuna mənsub idi. Sutaylı oymağı və tayfalarına bölünürdü. Sutaylı oymağının nümayəndələri paytaxtı Diyarbəkir olmaqla bir bəylik yaratmışdılar. Bu bəyliyi öncə Əmir , sonra onun oğlu Hacı , ondan sonra bəy bay oğlu idarə etmişdi.
Bu oymağın tarixi Elxanlılarla, Çobanlılarla, Qaraqoyunlular və qismən də Ağqoyunlularla bağlıdır. Elxanlı hakimiyətinin iç qovgalar sonunda yıxılmağa üz tutduğu sırada Qaraqoyunluların Ağqoyunlular ilə birlikdə tarix səhnəsinə çıxdıqlarını görürük. Elxanlılar zamanında Şərqi Anadolu, biri mərkəzi Əxlat (Xilat) olmaq üzrə Van bölgəsi əyaləti, diğəri mərkəzi Mosul olmaq üzrə Diyarbəkir, Mardin, Mosul bölgələrini qapsayan iki bölgəyə ayrılmışdı. Diyarbəkir valisi Əmir Tatarın (?-1332-ci il) oğlu Hacı ilə diğər oğlu baydan olan nəvəsi bəy, Əmir zamanında Mosuldan Ərzuruma qədər genişlənmiş olan əyaləti ələ keçirmək üçün bir-birləriylə didişməyə başladıqlarında Qaraqoyunlular Hacı , Ağqoyunlular bəyi dəstəkləyirdilər. Bu yurd qovgasını Hacı uduzmuş və 1343-cü ildə qardaşı oğlu tərəfindən öldürülmüşdür. Bu ara savaşları sonunda Qaraqoyunlular Mosul, Van gölü çevrəsi və Ərzuruma, Ağqoyunlular isə Diyarbəkir civarına hakim olmuşdular.
bəyin 1350-ci ildəki ölümü və yerinə keçen əmisi oğlu, Hacı oğlu bəyin bir Türkman əmiri olan Hüseyn bəy tərəfindən öldürülməsi ilə bölgədəki Elxanlı hakimiyəti sona çatdı.
Sutaylı oymağının tanınmış simaları
- (1312-1332), (1312-1316 Diyarbəkırdə, 1316–1319 Axlatda, 1319–1332 Diyarbəkırdə)
- (1332 -1343 ), oğlu
- (1343 -1350), oğlu
- (1350-1351), oğlu
İstinadlar
- Peacock, A. C. S. (ingilis). Cambridge University Press. 2019-10-17. ISBN 978-1-108-49936-1. 2020-12-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-04.
- Wing, Patrick. (ingilis). Edinburgh University Press. 2016-01-18. 13. ISBN 978-1-4744-0226-2. 2020-12-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-04.
- Vardanyan, Dr Aram. . Journal of the Oriental Numismatic Society (ingilis). 217: 9–15. 2020-12-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-04.
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu, Sutaylı oymağı, "Soy" dərgisi, 8 (28). Bakı, 2009.