Scream/ChildhoodMaykl Ceksonun doqquzuncu studio albomu albomundan olan cüt sinql. Scream mahnısı aıbomda birinci, Childhood mahnısı isə HIStory Continues adlı ikinci diskdə onuncu mahnıdır. Scream Canet Ceksonla duet, Childhood isə solo parçadır. Sinql 31 may 1995-ci ildə satışa çıxarılmışdır.

Scream/Childhood
Maykl Cekson tərəfindən albomunda ifa olunmuş sinql
Yayımlanma tarixi 31 may 1995
Format sinql
Janr R&B, Pop, (Scream), , (Childhood)
Dil ingilis dili
Müddət 04:39 (Scream), 04:27 (Childhood)
Prodüser Jimmy Jam & Terry Lewis, Maykl Cekson, Cenet Cekson (Scream), Maykl Cekson, David Foster (Childhood)
Bəstəkar Maykl Cekson və Cenet Cekson (Scream), Maykl Cekson (Childhood)
Sözlərin müəllifi James Harris III & Terry Lewis (Scream), Maykl Cekson (Childhood)
Studiya Epic Records
Maykl Cekson sinqllarının xronologiyası
"Gone Too Soon"
(1993)
"Scream/Childhood"
(1995)
"You Are Not Alone"
(1995)
Audio nümunəsi
"Scream" mahnısının səslənməsi
"Childhood" mahnısının səslənməsi

Scream ilk növbədə qarşı cavab mahnısı kimi nəzərdə tutulmuşdu. Mahnının sözləri və musiqisi Cimmi Cəm və Terri Luis tərəfindən yazılmış, Maykl isə mahnıda vokal ifayla yanaşı, çoxlu musiqi alətində də ifa etmişdir. Mahnıda pop, , , dance-pop, və musiqi elementlərindən istifadə edilib. Epic Recordsun rəsmən satışa çıxarılmasına kimi ciddi cəhdlə mahnın qorumasına baxmayaraq, mahnı satışa çıxarılmadan əvvəl radiolara sızmış və səsləndirilmişdir.

Ümumiyyətlə mahnı tənqidçilər arasında müsbət qarşılanmış, bu isə Grammy Award və American Music Awarda namizəd kimi irəli sürülməsinə təkan vermişdir. Mahnıya çəkilmiş videoklip və Grammy mükafatlarını qazanmasına baxmayaraq, hələ də Ceksonun ən çox tənqid edilən klipi olaraq qalmaqdadır. Çəkilişləri yeddi milyon dollara başa gələn klip, ən bahalı klip kimi Ginnesin Rekordlar Kitabına düşmüşdür. scream mahnısının klipindəki görüntülər, sonradan bir neçə müasir musiqiçilərin kliplərində təkrar edilmişdir.

Childhood Maykl Ceksonun özü tərəfindən yazılmış, avtobioqrafik xarakterli mahnıdır. Mahnının mövzusu müğənninin çətin uşaqlıq həyatı və əldə etdiyi həyat təcrübələrindən götürülmüşdür. Mahnı filminin əsas film musiqisi kimi istifadə edilmişdir. Mahnı sonradan Ceksonun tamamlayıcı albomlarına da daxil edilmişdir. Bununla belə mahnı musiqi tənqidçiləri arasında heç də eyni cür qarşılanmamış və qarışıq fikirlər doğurmuşdur. Mahnıya çəkilmiş klip isə Ceksonun digər klipləri ilə müqayisədə çox zəif olmasına baxmayaraq, xeyli təriflənmişdir.

"Scream"/"Childhood" Ceksonun otuz yeddi ildən sonra Billboard Hot 100-də ilk beşliyə daxil olan ilk sinqlı olmuşdur. Bütün dünyada hitə çevrilən sinql, musiqi bazarlarında satış miqdarına görə ilk beşliyə daxil ola bilmişdir.

"Scream"

Zəmin

Scream ilk növbədə mətbuata yönləndirilmiş bir mahnı idi. 1980-ci illərin sonlarından başlayaraq ceksonun mətbuatla münasibətləri olduqca çətin və qarışıq bir xarakter almışdı. 1986-cı ildə maqazin qəzetləri Ceksonun qocalmasının qarşısını almaq üçün yatmasını iddia etdi və onun şüşə qutunun içərisində uzandığı görünən saxta şəkil yayıldı. İddia yalan idi. Daha sonra başqa bir saxta iddia yayıldı. Belə ki, qəzetlər iddia edirdilər ki, Cekson əslində artıq əlli ildr ki, özünü dondurmuşdur. Cekson özünə Bubbles adlı şempanze aldıqda isə mətbuat bunu çoxdandır iddi edilən, Ceksonun reallıqdan uzaq xəyallar aləmində yaşamasına sübut kimi dəyərləndirdi . Daha sonra isə belə bir yalan məlumat yayıldı ki, Cekson Cozef Merrikin ("Fil adam") sümüklərini almağı təklif edib, bu dəfə artıq Cekson xəbəri inkar etmədi. Bütün bu hadisələr və Ceksona verilən təhqiredici "Wacko Jacko" ləqəbi, onda işləməyə ilham və mətbuata nifrət doğurdu. O, artıq mətbuata hansısa informasiyaların verilməsini tamamilə dayandırdı və bu zamandan etibarən qəzetlər artıq özlərindən hadisələr uydurmağa başladılar.

1989-cu ildə isə Maykl Cekson onun mətbuat tərəfindən təqib edilməsindən bəhs edən "Leave Me Alone" sinqlını və videoklipini çıxardı. Klipdə təkcə mətbuatın Cekson haqqında yazdıqlarına deyil, eyni zamanda müğənninin düşdüyü situasiyalara da zarafatyana yanaşılmışdır. Klipdə rəfiqələrinin ətrafında olan Elizabet Teylorun foto şəkli, fil adamın sümükləri ilə rəqs edən Maykl Cekson, qəribə başlıqlı yazılar və s. görünməkdədir.

1993-cü ildə Cekson uşaqlara qarşı cinsi istismarda günahlandırıldıqdan sonra isə onun mətbuatla olan əlaqələri kəskin xarakter aldı. Hələ işin istintaqı yekunlaşmamış, artıq cekson mətbuatda günahkar kimi təqdim edili, güclü tənqidə məruz qalırdı. bütün bu hadisələrin cərəyan etdiyi dövrdə müxtəlif medya orqanları hər hansı bir kiçik məlumatı öz əlavələri ilə zənginləşdirib, nəticədə tamamilə təhrif edərək oxucular və izləyicilər üçün maraqlı görünə biləcək başlıqlar altnda guya Ceksonun ittihamı geri götürmək qarşılığında pul təklif etdiyini, məlumatları saxtalaşdırmaq üçün işə baxan hakimə rüşvət təklif etdiyini və ən pisi bütün bu informasiyanın Ceksonun özü tərəfindən, reklam məqsədi ilə mətbuata sızdırıldığını yazmağa başladılar. Lakin bütün bu xəbərləri birləşdirən iki mühüm cəhət var idi ki, onlardan da biri obyektivliyin çatışmazlığı, digəri isə hər vəcdlə Ceksonu bu işdən günahkar çıxarma cəhdi idi. Bütün bu mənfi reaksiya qarşısında Cekson deyirdi: " Mən demək istəyirəm ki, mənə qarşı bu cür maddələrlə iş açılmasından və medyanın inanılmaz, qorxunc ittihamlarından çox üzülürəm. Medya hər imkanda yayılan xəbərləri təhrif edərək öz qarşısına qoyduğu hədəfə çatmağa can atır."

Məhz bu üzücü hadisələrin və ona yönələn ittihamların yaratdığı ağır stressdən qurtulmaq üçün müğənni , and kimi ağrıkəsici dərmanları qəbul etməyə başladı. Bir neçə ay sonra isə Ceksonun yaxşı qidalanmanı dayandırması səbəbiylə 10 fut (4,5 kq) çəki itirməsi haqqında informasiya yayıldı. Ceksonun sağlığı elə bərbad bir vəziyyətə düşdü ki, o, bütün layihə və turnelərini təxirə salaraq reabilitasiya kursu keçməyə başladı. Cekson xəstəxananın dördüncü mərtəbəsini tamamilə bağlatmış və ona əziyyət verən hadisələri unutmaq üçün çoxlu Valium IV preparatı gətirtmişdi. Müğənninin rəsmi sözcüsü isə "Ceksonun yalnız bəlirli intelektual potensialından istifadə edə biləcəyini" bildirirdi. Klinikada olarkən Cekson qrup şəklində və tet-a-tet şəkildə müalicə seanslarında iştirak etmişdi.

Cekson reabilitasiya keçmək üçün ABŞ-yə qayıtdıqdan sonra medya ona bir qədər simpatiya ilə yanaşmağa başladı. qəzeti müğənninin harda olduğunu tapan insanlara pulsuz səyahəti təklif edən "Spot the Jacko" adlı yarışma keçirdi. qəzeti narkotiklərə qarşı müalicə alan müğənninin bütün həyati sevinclərdən uzaqlaşdığını, qəzeti isə müğənninn sadəcə medyadan gizləndiyini yazırdı. Maqazin jurnalları həmçinin çoxdandır görünməyən Ceksonun onun simasını tanınmaz dərəcədə dəyişdirəcək plastik əməliyyat keçirmək üçün Avropaya səyahət etdiyini də yazırdı. isə hətta Maykl üçün hakimləri tamaşaçılardan ibarət olan saxta bir məhkəmə də qurmuşdu.

"Scream"/"Childhood" və HIStory bütün bu hadisələrdən sonra Ceksonun ortaya çıxardığı ilk işi idi və mətbuat həm sinqlın, həm də albomun yaxşı satılacağını gözləyirdi. agentliyinin bir analitiki deyirdi ki, "Cekson yenidən dönüşü zamanı mətbuatdan tamamilə uzaqlaşmışdı; insanlar onu sevirdi, lakin medya yox. O, inanırdı ki, medyadakı bu "müxaliflər" HIStory kompaniyasının kommersiya tanıtımları zamanı hansısa sürprizlər edə bilərlər."

"Scream" – in musiqisi və lentə alınması

Canet Cekson müsahibələrinin birində bildirmişdi ki, layihəyə qardaşına dəstək olmaq üçün qatılıb. Bu 1982-ci ildə P.Y.T. (Pretty Young Thing) mahnısında Cenet Ceksonun fon səsləri ifa etməsindən sonra onların ilk birgə işi idi. Cenet deyirdi ki, yenidən qardaşıyla işləmək onunçün "olduqca əyləncəli" idi və o, qardaşıyla işləməyin necə "maraqlı" olduğunu görmüşdür . "Scream"in sözləri və musiqisi Cekson qardaşları və tərəfindən yazılmışdır. Cenetin Jəm və Luislə bir neçə uğurlu ortaq işinin olmasına baxmayaraq bu mahnı onların Maykl Ceksonla olan ilk işi idi. Albom Ceksonun böyük uğur qazanmış Dangerous albomu kimi yarım R&B və yarım pop/rock üslubunda hazırlanmışdır. Maykl həmçinin həm albomda, həm də sinqlda , sintezator, gitara, zərb alətləri kimi müxtəlif musiqi alətlərində də ifa etmişdir.

"Scream" – in sızması

"Scream"in rəsmi təqdimatından iki həftə əvvəl Cekson mahnının Los-Anceles radio stansiyasında səsləndirildiyini eşitdi. Radio mahnının Epic Recordsda tamamlanmasından bir neçə saat sonra onu səsləndirirdi. Filadelfiyadakı iki radio stansiya da oxşar sifarişlər qəbul etmişdi. Bütün qatlımçılar Epicin mahnının erkən sızdırmasını inkar etdilər. Mahnı leybl tərəfindən tamamilə gizli saxlanılırdı və işçilərdən heç birinə mahnının kopyasını götürməyə icazə verilməmişdi.

"Scream" – ə reaksiyalar

Bir çox tənqidçilər və mütəxəssislər mahnının çox uğurlu olduğunu və Maykl Ceksonun əvvəlki uğurlu sinqllarının nailiyyətlərini təkrarlayacağını yazırdılar. Verilən proqnozlar özünü doğrultdu. Hit paradlarda göstərdiyi uğurlu nəticələrlə yanaşı mahnı 1996-cı ildə "" – da "Best Pop Collaboration with Vocals" (Ən yaxşı pop-vokal işi) naminasiyasında qalib gəldi. Qısa müddət sonra isə "Ən yaxşı pop-vokal işi" nominasiyasında Qremmi mükafatına layiq görüldü.

"Scream" video-klipi

İstehsal

 
Scream video klipində Cekson və onun bacısı Canet xalqa yanlış informasiya çatdırdığı üçün mediaya qəzəblə baxır.

04:46 saniyəlik klip rejissorluğu ilə Tom Fodenin dizynı ilə hazırlanmış pavilyonda çəkilmişdir. Klipdəki rəqslərə , , tərəfindən xareoqrafik quruluş verilmişdir. Cekson həmişə etdiyindən fərqli olaraq klip üçün hansısa konsepsiya yaratmamış, bu dəfə bu missiyanı Romanekin üstünə ötürmüşdü. Lakin daha sonrakı açıqlamalarda klip ortaq işin məhsulu kimi təqdim edilmişdi. Mahnı və mahnıya çəklimiş klip medyanın Ceksona 1993-cü ildən başlayan mənfi münasibətinə cavab olaraq hazırlanmışdı.

Klipin tifoqrafiya dizaynı məxsusdur. Cekson yenidən öz bacısı ilə birgə işləməkdən məmnun idi və hətta onların "keçmiş zamanlarda" olduğu kimi birgə rəqs etmək imkanı da olmuşdu.

Bu klipdə Cenet Cekson öz kliplərindən fərli olaraq mənfi rolda çıxış etmişdir. Cim Farber New York Daily News qəzetində Cenetin bu obrazını "Qalın idman stilli parik saç və tünd qara göz makiyajı… qəzəbli və artistik… sərt və heç vaxt heç kəs tərəfindən idarə edilməyən" kimi xarakterizə etmişdi. Bəzi tədqiqatşılar klidə yapon elmi – fantastik cizgi filmlərinin təsirinin olduğunu, bir qismi isə fonun müxtəlif sərt rəqslərlə aktivləşdirilməsini yapon cizgi filmi bənzədirlər.

Publikanın qəbulu və təsirləri

Klipin premiyerası 1995-ci ilin yayında MTV və -də keçirilmişdir. Bir gün sonra isə klip ABC-TV-də Canet Cekson və ilə müsahibəsindən sonra yayımlanmışdır. Həmin müsahibə təxminən 64 milyon tamaşaçı tərəfindən izlənmişdir. Bu klip Ceksonun tənqidçilər tərəfindən ən çox bəyənilən kliplərindəndir. Məhz bu səbəbdən də "Allmusic"-dən Hiter Fares klipi "şık kosmik klip" olaraq dəyərləndirmişdir.

"Rolling Stone" jurnalından Ceyms Hanter yazırdı ki, bu olduqca müasir klipdə Maykl və onun bacısı Canet doxsanıncı illərin dəbdə olan uşaq paltarlarına bənzər paltarlarda filmindən oğurlanmış gəmiyə bənzər bir gəmidə çoxlu atılıb – düşürlər.

1995-ci ildə klip 11-ci müsabiqəsində bir çox digər klipləri geridə qoyaraq üç nominasiyada – Ən yaxşı rəqs videosu, Ən yaxşı xareoqrafiya işi və Ən yaxşı rejissor işi nominasiyalarında qalib gəlmişdir. Həmçinin mahnı müsabiqəsində Ən yaxşı Pop/Rock video nomminasiyasında da qalib gəldi. Bir il sonra isə klip, Ən yaxşı klip və Ən yaxşı qısa film kateqoriyalarında Qremmi mükafatına layiq görüldü. Qısa müddət sonra isə klip yeddi milyon ABŞ dolları büdcəsiylə bütün zamanların ən bahalı klipi kimi Ginnesin Rekordlar Kitabına düşdü. 2001-ci ildə VH1-in tərtib etdiyi bütün zamanların 100 ən məşhur klipi sırasında isə "Scream" doqquzuncu yeri tutdu.

"Childhood"

Zəmin

"Childhood" Ceksonun avtobioqrafik mahnısı olmaqla onun həyatının müxtəlif dövrərini – çətin keçən uşaqlıq dövrünü, atasıyla olan ağır münasibətini, daha sonra "Cekson 5"-in aparıcı üzvü kimi şöhrətin zirvəsinə qalxması və son dövrlərdə medianın təzyiqlərini əks etdirir. Çox kiçik yaşlarından Ceksonun atasıyla münasibətləri gərgin olub. Atas onu döyür, alçaldır, təhqiredici adlarla çağırırmış. Bu hadisələr uşaq ikən Ceksona çox pis təsir göstərmiş və sonrakı dövrlərdə bütün həyatına təsir etmişdir.

Lakin Maykl Cekson yaşadığı bütün bu qorxunc hadisələri gizlin saxlamış, yalnız 1993-cü ildə Opra Uinfriyə müsahibəsi zamanı bu hadisələrdən bəhs etmişdir. Uşaqlıq həyatından söz düşdüyündə Cekson üz – gözünü büzüşdürər, qəmlənərdi. O, bədbəxt bir uşaqlıq yaşadığını, həmin dövrdə tez-tez gizlinə çəkilərək ağladığını qeyd etmişdi. Eyni müsahibəsində Cekson atasından danışarkən "mən xəstə olanda, ürəyim bulananda onun çox qəzəbləndiyini görürdüm və üzr istəyirəm…bağışla…amma mən onu sevirdim." deyə qeyd edir.

Başqa bir müsahibəsində, 2003-cü ildə çəkilmiş adlı sənədli filmdə isə uşaqlığı haqqında sual verilərkən Cekson əlləri ilə üzünü tutaraq ağlamağa başlayır.

İstehsalı və publika tərəfindən qəbulu

"Childhood" bəstəkarlığı və prodüsseliyi Maykl Ceksona məxsus olan abtobioqrafik xarakterli mahnıdır. New York City's children's choir are credited for providing backing vocals on the track.. Mahnı Ceksonun MJJ satış leyblı altında istehsal edilmiş filmində əsas film musiqisi kimi istifadə edilmişdir. Bundan əvvəl isə Ceksonun Dangerous albomundan olan Will You Be There mahnısı filminin əsas film musiqisi kimi istifadə edilmişdir. "Childhood" mahnısı filmdə istifadə edildikdən sonra satışa çıxarılan bir çox ümumiləşdirici film musiqisi albomlarına, o cümlədən Sony Music tərəfindən müəyyən edilmiş "Yüzilliyin Ən Yaxşı Film Musiqiləri" sırasına daxil edilmişdir.

"Childhood" video klipi

Mahnının klipi meşədə çəklimişdir. Klipdə səliqəsiz və çirkli paltar geyinmiş Cekson bir ağac kötüyünün üstündə otutub mahnını ifa edir. Meşə görüntüsü ilə yanaşı alatoran səma göstərilir və bu zaman səmada hava gəmisinin uçduğu görünür. Aya doğru gedən hava gəmisinin içində bir-biri ilə müxtəlif oyunlar oynayan və mahnı oxuyan uşaqlar vardır. Daha sonra ağac pöhrələrinin arasında bir neçə uşaq da görünür, lakin Ceksonun kötüyün üzərində oturmuş halda qalır. Filmdə çəkilmiş aktyorlardan ikisi – Ceyson Ceyms Ritçer və Frensis Kapra klipdə də peyda olur. "Childhood" mahnısına çəklmiş 4:27 saniyəlik klip filmlə çox az orta xüsusiyyətlərə malikdir

"Scream/Childhood" – un biznes uğurları

"Scream/Childhood" beynəlxalq səviyyəli hitə çevrilmişdir. ABŞ-də Billboardın otuz yeddi illik tarixi boyunca beşinci yerdə debüt dən ilk sinql olmuşdur. 1995-ci il avqustun sonunda sinqla RIIA tərəfindən gold və platinium sertifikatları verilmişdir. Sinql İtaliyaYeni Zellandiyada birinci, AvstraliyaNorveçdə ikinci, Birləşmiş Krallıqda isə üçüncü yerə qədər yüksələ bilmişdir. Sinql həmçinin dünyanın ən böyük beş musiqi marketində də ən çox satılan hitə çevrilmişdir.

Kompozisiyaları

Scream (Remixes)

UK 7" promo bag
  • A. Scream (Def Radio Mix) – 3:20
  • B. Scream (Single Edit) – 4:04
Maxi 12"
  • A1. Scream (Naughty Main Mix) – 5:42
  • A2. Scream (Naughty Pretty-Pella) – 5:41
  • B1. Scream (Pressurized Dub Pt. 2) – 6:32
  • B2. Scream (Album Version) – 5:37
Europe maxi CD
  1. Scream (Single Edit) – 4:04
  2. Scream (Naughty Pretty-Pella) – 5:51
  3. Scream (Naughty Main Mix – No Rap) – 5:54
  4. Scream (Pressurized Dub Pt. 2) – 6:32
UK maxi 12"
  • A1. Scream (Pressurized Dub Pt. 1) – 10:06
  • A2. Scream (Pressurized Dub Pt. 2) – 6:32
  • B1. Scream (Album Version) – 4:37
  • B2. Scream (Single Edit #2) – 4:04
  • B3. Scream (Naughty Pretty-Pella) – 5:51
  • B4. Scream (Naughty Acapella) – 4:40
2x12" promo
  • A1. Scream (Classic Club Mix) – 9:00
  • A2. Scream (D.M. R&B Extended Mix) – 5:34
  • A3. Scream (Def Radio Mix) – 3:20
  • B1. Scream (Naughty Main Mix) – 5:42
  • B2. Scream (Naughty Main Mix No Rap) – 5:54
  • B3. Scream (Dave "Jam" Hall's Extended Urban Mix) – 5:09
  • C1. Scream (Pressurized Dub Pt. 1) – 10:06
  • C2. Scream (Pressurized Dub Pt. 2) – 6:32
  • D1. Scream (Album Version) – 4:37
  • D2. Scream (Single Edit #2) – 4:04
  • D3. Scream (Naughty Pretty-Pella) – 5:51
  • D4. Scream (Naughty Acappella) – 4:40
German 3-Track Promo CD
  • 1. Scream (Single Edit #2)
  • 2. MJ Hits Medley
  • 3. Message for German Fans

Scream/Childhood

7" single / CD single / CS
  • A. Scream – 4:37
  • B. Childhood – 4:28
12" / CD single
  1. Scream (Classic Club Mix) – 9:00
  2. Scream (Pressurized Dub Pt. 1) – 10:06
  3. Scream (Naughty Main Mix) – 5:42
  4. Scream (Dave "Jam" Extended Urban Remix) – 5:09
  5. Scream (Single Edit) – 4:04
  6. Childhood – 4:28
UK/Europe CD maxi
  1. Scream (Single Edit)
  2. Scream (Def Radio Mix)
  3. Scream (Naughty Radio Edit With Rap)
  4. Scream (Dave 'Jam' Hall's Ext Urban Mix Edit)
  5. Childhood (Theme Of Free Willy 2)

Hit paradlarda

Hit parad (1995) Yüksəldiyi
yer
Australian Singles Chart 2
Austrian Singles Chart 9
Belgian Charts (Flanders) 1
Belgian Charts (Wallonia) 1
Dutch Singles Chart 3
French Singles Chart 1
Italian FIMI Singles Chart 1
New Zealand RIANZ Singles Chart 1
Norwegian Singles Chart 3
Swedish Singles Chart 8
Swiss Singles Chart 2
UK Singles Chart 3
UK Singles Chart ("Scream" official remix) 1
U.S. Billboard Hot 100 5
U.S. Billboard Hot R&B Singles 2
U.S. Billboard 1
Hit parad (2009) Yüksəldiyi
yer
Swiss Singles Chart 1
UK Singles Chart 1

İstinadlar

  1. . BBC. June 13, 2005. February 28, 2009 tarixində . İstifadə tarixi: July 14, 2008.
  2. Taraborrelli, p. 355–361
  3. Taraborrelli, p. 370–373
  4. Taraborrelli, p. 365
  5. Taraborrelli, p. 413
  6. Campbell (1995), p. 42–45
  7. Campbell (1995), p. 77–80
  8. Campbell (1995), p. 47–50
  9. Taraborrelli, p. 500–507
  10. . Jet. January 10, 1994. July 13, 2012 tarixində . İstifadə tarixi: August 3, 2008.
  11. Taraborrelli, p. 518–520
  12. Taraborrelli, p. 514–516
  13. Campbell (1995), p. 89–93
  14. Taraborrelli, p. 524–528
  15. Campbell (1995), p. 104–106
  16. Farley, Christopher. . Time. June 19, 1995. January 14, 2009 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 18, 2008.
  17. Pinkerton, Lee. The Many Faces of Michael Jackson. Music Sales Distribution. 1997. ISBN 0711967830.
  18. Jackson, Michael. HIStory booklet. Sony BMG. p 32
  19. Lewis, p. 59
  20. Strauss, Neil. . The New York Times. May 25, 1995. İstifadə tarixi: September 16, 2008.
  21. George, p. 48–50
  22. . Billboard. January 13, 2009 tarixində . İstifadə tarixi: September 15, 2008.
  23. Guinness World Records 2006
  24. . Billboard. May 12, 2001. July 22, 2012 tarixində . İstifadə tarixi: September 15, 2008.
  25. . . September 15, 2008 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: June 20, 2008.
  26. George, p. 45–46
  27. Campbell (1995), p. 14–16
  28. Lewis p. 165–168
  29. Taraborrelli, p. 620
  30. Jackson, Michael. HIStory booklet. Sony BMG. p 40
  31. . Allmusic. İstifadə tarixi: September 18, 2008.
  32. . Allmusic. İstifadə tarixi: September 18, 2008.
  33. . RIAA. June 26, 2007 tarixində . İstifadə tarixi: September 15, 2008.
  34. . www.ultratop.be. October 16, 2012 tarixində . İstifadə tarixi: September 14, 2008.
  35. 2021-04-24 at the Wayback Machine accessed May 30, 2008
  36. . Discogs. November 16, 2018 tarixində . İstifadə tarixi: April 26, 2010.
  37. . Discogs. February 19, 2021 tarixində . İstifadə tarixi: April 26, 2010.
  38. . Discogs. November 29, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: April 26, 2010.
  39. . Discogs. November 29, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: April 26, 2010.
  40. . Discogs. February 19, 2021 tarixində . İstifadə tarixi: April 26, 2010.
  41. . Discogs. February 19, 2021 tarixində . İstifadə tarixi: April 26, 2010.
  42. . Discogs. July 5, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: April 26, 2010.
  43. . Discogs. February 20, 2021 tarixində . İstifadə tarixi: April 26, 2010.
  44. . Discogs. November 29, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: April 26, 2010.
  45. . Discogs. February 27, 2010 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: April 26, 2010.
  46. . hitparade.ch. November 10, 2013 tarixində . İstifadə tarixi: July 18, 2009.
  47. . Billboard. January 14, 2009 tarixində . İstifadə tarixi: September 14, 2008.
  48. . Billboard. January 14, 2009 tarixində . İstifadə tarixi: September 14, 2008.
  49. . Billboard. January 14, 2009 tarixində . İstifadə tarixi: September 14, 2008.
  50. . The Official UK Charts Company. 6 February 2010 tarixində . İstifadə tarixi: 6 July 2009.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023