SəkkizminliklərYer planetində yerləşən və hündürlüyü dəniz səviyyəsindən 8000 metrdən çox yüksəklikdə olan 14 dağ zirvəsi. Bütün səkkizminlik dağlar Asiyada HimalayKarakorum dağ silsilələrində yerləşir. Bu zirvələrin hər biri ölüm zonasında yerləşir.

Beynəlxalq kosmik stansiyadan Ço-Oyu, Lhotze, MakaluEverest zirvələrinin görünüşü

İlk dəfə səkkizminlik zirvəni Pakistanın dağında [en][en] 1895-ci ildə fəth etməyə cəhd edib. Ancaq bu cəhd nəticəsində Mammeri və Raghobir Thampa və Goman Singh adlı iki [en]nın ölümü ilə nəticələndi və zirvə fəth edilə bilmədi.

İlk dəfə olaraq uğurlu birinci səkkizminliyi fəth etmə cəhdi və 3 iyun 1950-ci ildə Annapurna zirvəsinin fəth etməsi oldu.

Hündürlüyü 8000 metrdən çox olan 14 zirvənin hamısını fəth etmiş birinci şəxs Raynhold Messner olub. O bu tapşırığın öhdəsindən 16 oktyabr 1986-cı ildə gəldi. 1 il sonra 1987-ci ildə 14 hündürlüyü 8000 metrdən çox olan bütün zirvələri fəth edən ikinci şəxs oldu. Messner 14 zirvənin hər birini oksigen balonu olmadan fəth edib. Bu nailiyyət 9 il sonra 1995-ci ildə tərəfindən təkrarlandı. Nepallı 1998–2011-ci illər arasında səkkizminlik zirvələri ən çox fəth etmiş şəxs kimi tarixə düşüb. O bu tapşırığın öhdəsindən 30 dəfə gəlib. 1985–2011-ci illərdə 8000 metrdən hündür zirvələri 25 defə fəth etməklə Furba Taşidən sonra ikinci yerdədir.

14 hündürlüyü səkkizmindən yüksək olan zirvələri fəth etmiş alpinstlərin çoxu İtaliya, Cənubi Koreya (5 alpinst) və İspaniyadandır (4 alpinst). QazaxıstanPolşadan isə Himalay zirvəsini fəth etmiş 3 alpinst var. Bütün 14 səkkizminlik zirvələrin hamısını fəth etmiş ilk qadın isə Cənubi Koreyadan olan O In Sondur. O bu nailiyyətini 27 aprel 2010-cu ildə Annapurna zirvəsini fəth etməklə qazanıb. Ancaq onun Kançencaqra zirvəsini fəth etməsi iddiası bir çox ekspertlər tərəfindən şübhə ilə qarşılanıb. O In Sun sonralar qəbul etdi ki, o Kançencaqra zirvəsinin bir neçə metr aşağısında dayanıb. Ona görə də, Koreya Alpinst Federasiyası O In Sunun bu zirvəni fəth etmədiyi haqqında qərar çıxarıb. Bundan sonra məşhur alpinizm saytı ExplorersWeb bütün 14 zirvəni fəth etmiş ilk qadın kimi [en]ı hesab edib.

2011-ci ilin avqustunda Avstriyalı alpinist Qerlinde Kaltenbrunner 14 səkkizminlik zirvəni oksigen balonu istifadə etmədən fəth edən ilk qadın olub.

Səkkizminliklərin siyahısı

Zirvə Hündürlük
Yer
İlk yürüş
İlk fəth edən(lər)
Qışda ilk yürüş Qışda ilk fəth edən(lər) Yürüşlər
Ölümlər
Ölüm dərəcəsi
1990-cı ildən
ölüm dərəcəsi
1990–2003-cü illərdə
ölüm dərəcəsi
Everest 8848 m   Nepal/
  Çin
29 may 1953   Edmund Hillari
  Tensinq Norgey
17 Fev 1980
  Kşiştof Veliçki
  Leşek Cichi
5656 223 3.9% 37% 4.4%
K2 8611 m   Pakistan/   Çin/
31 iyul 1954  
 
306 81 26.5% 41% 19.7%
Kançencaqra 8586 m   Nepal/
  Hindistan
25 may 1955   Corc Band
 
11 Yan 1986   Kşiştof Veliçki
  Eji Kukuçka
283 40 14.1% 21% 22%
Lhotze 8516 m   Nepal/
  Çin
18 may 1956   Frits Luçsinger
  Ernst Rayss
31 Dek 1988   Kşiştof Veliçki 461 13 2.8% 14% 2%
Makalu 8485 m   Nepal/
  Çin
15 may 1955   Jan Couzi
  Lionel Terray
09 Fev 2009  
  Denis Urubko
361 31 8.6% 16% 8.5%
Ço-Oyu 8201 m   Nepal/
  Çin
19 Okt 1954   Cozef Joçler
  Pasanq Dava Lama
  Herbert Tiçi
12 Fev 1985   Masey Berbeka
  Masey Pavlikovski
3138 44 1.4%
Dhaulagiri 8167 m   Nepal 13 may 1960   Kurt Diemberger
  Peter Diener
  Navang Dorje
 
 
  Albin Sçelbert
21 Yan 1985   Andjey Çok
  Eji Kukuçka
448 69 15.4% 31% 11%
Manaslu 8163 m   Nepal 9 may 1956   Toşio İmanişi
  Gyalzen Norbu
12 Yan 1984   Masey Berbeka
  Rişard Gajevski
661 65 9.8% 35.16% 13.42%
Nanga Parbat 8126 m   Pakistan 3 iyul 1953   Hermann Bul 335 68 20.30% 77% 5.5%
8091 m   Nepal 3 iyun 1950   Moris Ersoq
  Lui Laşenal
3 Fev 1987   Eji Kukuçka
  Artur Hajzer
191 61 32% 66% 19.7%
Gaşerbrum I 8080 m   Pakistan/
  Çin
5 iyul 1958   Endryu Kaufman
  Pet Şeninq
9 mart 2012   Adam Beletskiy
  Yanuş Golab
334 29 8.7% 15.5% 8.75%
Broud-Pik 8051 m   Pakistan/
  Çin
09 iyun 1957   Frits Vintersteller
  Markus Sçmuck
  Kurt Dimberger
  Hermann Bul
5 mart 2013   Masey Berbeka
  Adam Beletskiy
  Tomaş Kovalski
  Artur Malek
404 21 5.2% 5% 8.6%
8035 m   Pakistan/
  Çin
7 iyul 1956   Frits Moravek
  Yosef Larch
  Hans Villenpart
2 Fev 2011   Simone Moro
  Denis Urubko
  Kori Riçards
930 21 2.3% 7.8% 0.44%
Şişabanqma 8027 m   Çin 2 may 1964   Syuy Tszin
  Çan Çun-yen
  Van Fuçjou
  Çen San
  Çen Tyan-lyan
  Vu Tsunq-yue
  Sodnam Doji
  Miqmar Traşi
  Doji
  Yonten
14 Yan 2005   Petr Moravski
  Simone Moro
302 25 8.3% 2% 16.8%

14 səkkizminliyin hamısını yoxlanılmaqla fəth edən alpinistlər

Siyahıdakı insanların hər biri 14 zirvənin hamısını O2 balonu olmadan fəth ediblər.

Ardıcıllıq

O2 balonu istifadə etmədən (ardıcıllıqla) Adı Tarix Doğum Yaş Milliyyət
1 1 Raynhold Messner 1970–1986 1944 42   İtaliyalı
2 Eji Kukuçka 1979–1987 (həlak olub) 1948 39   Polşalı
3 2 Erhard Loretan 1982–1995 (həlak olub) 1959 36   İsveçrəli
4 Karlos Karsolio 1985–1996 1962 33   Meksikalı
5 Kşiştof Veliçki 1980–1996 1950 46   Polşalı
6 3 Xuanito Oiarzabal 1985–1999 1956 43   İspaniyalı
7 Serxio Martini 1983–2000 1949 51   İtaliyalı
8 Pak Yun Sok 1993–2001 (həlak olub) 1963 38   Koreyalı
9 Om Honq-gil 1988–2001 1960 40   Koreyalı
10 4 Alberto İnurrategi 1991–2002 1968 33   İspaniyalı
11 Han Vanq-yonq 1994–2003 1966 37   Koreyalı
12 5 Ed Visturs 1989–2005 1959 46   Amerikalı
13 6 Silvio Mondinelli 1993–2007 1958 49   İtaliyalı
14 7 İvan Valexo 1997–2008 1959 49   Ekvadorlu
15 8 Denis Urubko 2000–2009 1973 35   Qazaxıstanlı
16 Ralf Dujmovits 1990–2009 1961 47   Almaniyalı
17 9 Veikka Qustafsson 1993–2009 1968 41   Finlandiyalı
18 Endryu Lok 1993–2009 1961 48   Avstraliyalı
19 10 Juan Qarsia 1993–2010 1967 43   Portuqaliyalı
20 Petr Pustelnik 1990–2010 1951 58   Polşalı
21 Edurne Pasaban 2001–2010 1973 36   İspaniyalı
22 Abele Blank 1992–2011 1954 56   İtaliyalı
23 Minqma Şerpa 2000–2011 1978 33   Nepallı
24 11 Gerlinde Kaltenbrunner 1998–2011 1970 40   Avstriyalı
25 Vasili Pivtsov 2001–2011 1975 36   Qazaxıstanlı
26 12 Maksut Zumayev 2001–2011 1977 34   Qazaxıstanlı
27 Ce-Su Kim 2000–2011 1961 50   Koreyalı
28 13 Mario Panzeri 1988–2012 1964 48   İtaliyalı
29 Hirotaka Takeuçi 1995–2012 1971 41   Yaponiyalı
30 Çhanq Dava Şerpa 2001–2013 1982 30   Nepallı
31 14 Kim Çanq-Ho 2005–2013 1970 43   Koreyalı
32 Xorxe Egoçeaga 2002–2014 1968 45   İspaniyalı
33 15 Radek Yaroş 1998–2014 1964 50   Çexiyalı

Mübahisələr

14 zirvənin hər birini fəth etdiyinə dair yoxlanılmış kifayət qədər sübut yoxdur. Mübahisəyə səbəb olmuş fəthlər mötərizədə verilib.

Adı Tarix Doğum Yaş Milliyyət
Fausto De Stefani (Lhotze 1997) 1983–1998 1952 46   İtaliyalı
Alan Hinkes (Ço-Oyu 1990) 1987–2005 1954 53   Britaniyalı
Vladislav Terziul (Şişabanqma 2000) 1993–2002 (həlak olub) 1953 49   Ukraynalı
O In Son (Kançencaqra 2009) 1997–2010 1966 44   Koreyalı
Karlos Pauner (Şişabanqma 2012) 2001–2013 1963 50   İspaniya

Şəkillər

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. . ExplorersWeb. 8 iyun, 2013. 2014-01-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-06. (Subscription required (help)).
  2. . 8000ers.com. 2022-06-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-06.
  3. . ExplorersWeb. 27 aprel, 2010. 2012-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-06. (Subscription required (help)).
  4. . ExplorersWeb. 30 avqust, 2010. 2012-03-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-06. (Subscription required (help)).
  5. . ExplorersWeb. 10 dekabr, 2010. 2016-04-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-06. (Subscription required (help)).
  6. . BBC News. 23 Avqust 2011. 2011-08-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-06.
  7. . AsiaOne. 30 avqust, 2011. 2012-10-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-06.

  8. . 8000ers.com. 2012-08-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  9. . The Economist. 29 May 2013. 2015-09-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-10As of March 2012
  10. Çin Milli Coğrafiyası, avqust 2006, səh 77.
  11. 2018-10-25 at the Wayback Machine K2 lies in Pakistan, near the northern border with China.
  12. . 8000ers.com. 2012-05-26. 2019-02-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  13. Karlos Karsolio 1988-ci ildə Makaludan enən zaman təcili olaraq oksigen tələb edirdi.
  14. Coley, Mariah. . Alpinist.com. 2022-06-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  15. EverestNews2004.com, News (age calculated: in 2004 Hong-Gil Um was 44). . 2009-06-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  16. Kukuxumusu, Spanish News. . 2009-06-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  17. . Mounteverest.net. 2008-12-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  18. Mounteverest.net. . 2008-10-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  19. . PlanetMountain.com. 2016-03-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-10. 13/07 interview with Silvio Mondinelli after the summit of his 14th 8000m peak without supplementary oxygen.
  20. . Mounteverest.net. 2008-05-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-10. Implied in text: ...Following İtaliyalı Silvio "Gnaro" Mondinelli last year and American Ed Viesturs in 2005, Ivan also became only the seventh mountaineer in the world to have done them all without supplementary oxygen.
  21. . Mounteverest.net. 2008-05-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-10. ...Ivan also became only the seventh mountaineer in the world to have done them all without supplementary oxygen.
  22. . PlanetMountain.com. 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  23. . Ralf-dujmovits.de. 2010-07-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  24. . Andrew-lock.com. 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-04-14.
  25. . Andrew Lock. 2009-10-02. 2013-07-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  26. . Explorersweb.com. 2016-03-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-02-21.
  27. . Explorersweb.com. 2016-04-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  28. . Planetmountain.com. 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  29. . 8000ers.com. 2021-11-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-02-21.
  30. . Mounteverest.net. 2005-05-18. 2012-07-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-01-21.
  31. . Montagna.tv. 2013-11-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  32. . Nikkei.com. 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  33. . 8000ers.com. 2014-08-13. 2019-02-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  34. . MountEverest.net. 2009-07-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  35. AdventureStats.net, Official records. . 2013-07-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  36. MountEverest.net. . 2010-04-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  37. Russianclimb.com, Mountaineering World of Russia & CIS. . 2013-03-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  38. . Everestnews2004.com. 2012-05-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-02-21.
  39. . Google.com. 2010-04-24. 2010-04-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  40. . Explorersweb.com. 2010-04-26. 2012-03-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  41. . BBC News. 2010-08-27. 2011-09-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-09.
  42. (PDF). Himalayandatabase.com. 2013-05-13 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-10.
  43. . Desnivel.com. 2015-10-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-10.

Xarici keçidlər

Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023