Qurban Abbasqulu oğlu Abbasov və ya Neftçi Qurban (tam adı: Abbasov Qurban Abasqulu oğlu; 26 oktyabr 1926, Payız, Naxçıvan MSSR14 sentyabr 1994, Bakı) — Azərbaycan neftçisi, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1959), SSRİ-nin fəxri neftçisi, "Stalin" mükafatı (1951) və iki dəfə Azərbaycan SSR Dövlət mükafatları laureatı (1972, 1991), Azərbaycan SSR əməkdar mühəndisi (1972). Qurban Abbasov Sovet İKP-nin 22, 24, 25 və 27-ci qurultaylarının nümayəndəsi, AKP MK-nın üzvü, Asiya və Afrika ölkələri Həmrəylik Komitəsi Rəyasət Heyətinin üzvü olmuşdur. O, 4 dəfə SSRİ Ali Sovetinin və 4 dəfə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı seçilmişdir.

Qurban Abasov
Doğum tarixi 26 oktyabr 1926(1926-10-26)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 14 sentyabr 1994(1994-09-14) (67 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Təhsili
Mükafatları Sosialist Əməyi Qəhrəmanı — 1959
"Şöhrət" ordeni — 1994
"Lenin" ordeni — 1959 "Lenin" ordeni — 1957 "Oktyabr inqilabı" ordeni — 1980 "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni — 1971 "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni — 1985 "Şərəf nişanı" ordeni — 1966 "Əməkdə fərqlənməyə görə" medalı — 1966
1-ci dərəcəli "Stalin" mükafatı — 1951 Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı — 1991 Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı — 1972 SSRİ-nin fəxri neftçisi "Azərbaycan SSR neft ustası" fəxri adı "Azərbaycan SSR əməkdar mühəndisi" fəxri adı

Həyatı

Xalq arasında Neftçi Qurban adı ilə məşhur olan Qurban Abasqulu oqlu Abbasov 26 oktyabr 1926-cı ildə Naxçıvan Muxtar Respublikası Babək rayonunun Payız kəndində anadan olub. Əmək fəaliyyətinə 1944-cü ildəArtyomneft trestində fəhlə kimi başlayan Qurban Abbasov, sonra Azərneft Birliyinin qazma idarəsində qazmaçı, buruq ustası, Gürgənneft NMİ-nin şimal qazma sahəsi idarəsinin rəisi vəzifəsində işləyib.

Əmək fəaliyyətini davam etdirərək, Neft və qaz quyularının qazılması ixtisası üzrə AzNKİ-nun neft-mədən fakültəsini bitirmişdir.

1951-ci ildə 25 yaşlı qazmaçı usta Qurban Abbasov alim, geoloq, mühəndislərlə birgə Neft Daşlarının kəşfinə görə I Dərəcəli Stalin Mükafatına layiq görülüb. O, 9 dəzgahı olan sahəyə rəis təyin olunur. Həmin sahədə hər bir dəzgahın qazma sürətini 1400 m-ə çatdırmağa nail olub. 1958-ci ildə o, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı Qızıl Ulduzu ilə təltif edilib. 1967–1980-ci illərdə – Xəzərdənizneftkəşfiyyat trestinin müdiri, Xəzərdənizneft İB-nin baş direktor müavini, Neft Daşları NQÇİ-nin rəisi, 1980–1983-cü illərdə -Xəzərdənizneftqazsənaye ÜİB-nin baş direktoru, 1988–1992-ci illərdə Xəzərdənizneft İB-nin baş direktoru, 1992-ci ildən ömrünün sonunadək Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinin baş müşaviri vəzifələrində çalışmışdır.

Q. A. Abbasov açıq dənizdə neft və qaz çıxarılmasının ilk təşkilatçılarından biridir. Şelf-1 tipli yarımdalma Üzən qazıma qurğularının Xəzər dənizi şəraitində mənimsənilməsində onun xüsusi xidmətləri olmuşdur. Bu qurğular 200 metrlik dəniz dərinliyində işləyə bilmiş, Kaveroçkin adına (indiki "Çıraq" yatağı) yatağı kəşf etməyə və yeni dərin perspektivli strukturlarda kəşfiyyat işləri aparmağa imkan yaratmışdır.

Q. A. Abbasovun bilavasitə rəhbərliyi altında dərin dəniz stasionar özüllərin inşasının istehsalat bazası yaradılmış, Xəzər dənizinin dərin sahələrində stasionar özüllərin quraşdırma işlərinin prinsipcə yeni üsulu işlənib hazırlanmışdır. Q. A. Abasovun 28 Aprel, Kaveroçkin adına, 26 Bakı Komissarı adına, Oktyabr İnqilabı adına kimi iri yataqların kəşf edilməsindəki xidmətlərinin dəyəri yoxdur. 28 Aprel isə — həqiqətən neftçi Qurbanın yetişdirməsidir. Titan-2 üzən kranı onun adını daşıyır.

Fəaliyyəti

Neftçi Qurban cəsarətli insan kimi dənizlə mübarizədə öz daxili "mən"ini qoruya bilib, neçə-neçə fırtınalar, qəzalar, uçqunlar görmüşdü. Neftçi Qurban rəhbər işçi kimi də ən qorxulu vaxtda, hətta dəqiqələrin, saniyələrin çox şeyi həll etdiyi anlarda özünü itirməz, təmkinini pozmaz, kollektivə arxalanar və qalib gələrdi. Bax, budur xarakter. Dəniz də öz qədrini bilir, hər adama ram olmur, yalnız güclülərin qarşısında baş əyir, təslim olur. Onun haqqında danışılan əfsanələrdən biri də o idi ki, Qurban Abbasov Neft Daşlarında buruq ustası işləyən zaman, soyuq payız günlərindən birində dənizə düşmüş çox qiymətli qazma baltasını çıxarmaq üçün, heç kəsə imkan vermədən, özü dənizə atılaraq, həmin baltanı çıxartdı və iş davam etdi. Sonralar bu hadisə neftçilər arasında bir qəhrəmanlıq rəmzi kimi danışılardı. 1977-ci ildə Qurban Abasovu Neft Daşlan NQÇİ-nin rəisi təyin etdilər. Qurban Abasovla mənim tanışlığım 1958-ci ildə Bakı Neft Texnikumunun Neft Daşlanndakı filialına əvezetmə yolu ilə rəhbərlik etdiyim zaman olmuşdur. O, texnikumda oxuyurdu. Özü də əla oxuyurdu. 1959-cu ildə diplom işini əla qiymətlə müdafiə edib, texnik-qazmaçı sənətinə yiyələndi. Bir neçə ildən sonra ADNA-nı da uğurla bitirdi. Sonralar, hərdən kefi yaxşı olanda, "5 dəqiqəlik"də məndən soruşardı: Necə oxumuşam texnikumda? Mən də deyərdim ki, yaxşı. O da gülərək: "vot tebe na" — deyərək əlavə edərdir "Yaxşı yox, əla oxumuşam". Yaxşı yadımdadır, Neft Daşlannda dənizin dibinə vurulmuş dirəklər üzərində buruq briqada üzvləri üçün sahəsi 14 m² olan ev tikildi, radiostansiya quruldu və sahillə əlaqə yaradıldı. Bu iş −1 saylı ilk quyunun qazılması qazma ustası, sonralar Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adı almış Mixail Kaveroçkinlə birlikdə 23 yaşlı Qurban Abasova həvalə edilmişdi. 24 iyun 1949-cu ildə 1 nömrəli quyunun qazılmasına başladılar. 7 noyabr 1949-cu ildə 942 m dərinlikdən — Qala lay dəstəsindən ilk neft fontan vurdu. Quyunun gündəlik neft hasilatı 100 tondan artıq idi. Bu fontan neft sənayesi tarixində dəniz nefti erasının əsasını qoydu. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, yataqda 1 saylı quyu iıə yanaşı 2 saylı quyunun qazılması üçün açıq dənizdə özülün tikilməsi, vışkanm quraşdırılması davam etdirildi və onun qazılması da gənc buruq ustası Qurban Abasova tapşırıldı. 7 noyabr günü insan qəhrəmanlığının misilsizliyinə görə xalqın dilində Möcüzələr adası, Dünyanm səkkizinci möcüzəsi, Polad dirəklər üzərində şəhər və s. təşbehlərlə adlandırılan əfsanəvi Neft Daşlarının doğum günü kimi tarixə daxil oldu. Qara Daşlar bundan sonra Neft Daşlan adlandırıldı. Dəniz neftçilərinin nümunəvi qəhrəmanlıqları, cəsaretliyi, mərdliyi, mühəndislərin və ustalann fədakarlığı, onlann keçirdikləri yuxusuz gecələri, təbii həyat hadisələri ilə cəsarətlə vuruşmaları coşqun Xəzəri fəth etməyə imkan verdi. Beləcə, unikal dəniz şəhəri yaradılmağa başlandı. Dirəklər üzərində yaradılan bu şəhər xalqımızın mərdlik və qəhrəmanlıq salnaməsinə xariqələr dolu parlaq səhifələr yazmışdır. Qurban Abbasov NQÇİ-yə rəhbərlik etdiyi müddət ərzində müsbət dəyişikliklər əldə edildi. Belə ki, idarənin əsas göstəricisi olan neft hasilatı planı hər il yerinə yetirildi. 2 il yarımda plandan əlavə 200 min tondan artıq neft hasil edildi. Bu göstəricilərin əldə olunması üçün bilavasitə onun rəhbərliyi ilə idarədə bir sıra mürəkkəb texniki, texnoloji tədbirlər həyata keçirildi. İlk növbədə, qazlift sistemində əsaslı dəyişikliklər və təmir işləri aparıldı, qaz-kompressor stansiyalannda, BTES-da yenidənqurma işləri aparıldı, əmtəə çənləri parkında, istehsalat üçün vacib olan bir çox obyektlərdə, estakada və meydançalarda böyük həcmdə təmir-bərpa işləri görüldü, qaz itkilərinin qarşısı alınaraq yığılan qazın miqdarı, demək olar ki, iki dəfə artırıldı. Qazma və tikinti idarələrinin işinin sürəti və səmərəliliyi artırıldı. Üç ədəd beşmərtəbəli yataqxana binası və beşmərtəbəli inzibati idarə binası tikilib istismara verildi. Qurban Abbasovun təşəbbüsü ilə Azərbaycanın ulu öndəri hesab olunan Heydər Əliyevin göstərişi əsasında Nazirlər Sovetinin qərarı ile Neft Daşlarının əməkçilərinin Xəzərdə gördükləri qəhrəmanlıq xariqələrini əbədiləşdirmək üçün 1980-ci ildə Çivanov qəsəbəsində park salındı. Parkda hündürlüyü dörd metr olan beş nəhəng heykəl ansamblı yaradıldı. Onlardan biri də Neftçi Qurbanın prototipi idi. 40-dan çox fəhlə və mühəndislərin ala-bəzək materiallardan quraşdırılmış obrazları yaradılmışdı. 2004-cü ildə Neft Daşlarının 55-ci ildönümü ərəfəsində parkın sahəsi genişləndirilərək təzə dekorativ ağaclar əkildi, böyük memarlıq işləri görüldü, Heydər Əliyevin mərmər daşdan yonulmuş büstü qoyuldu və Neft Daşları əməkçilərinin müraciəti əsasında parka Heydər Əliyevin adı verildi. Beləliklə, bu park əməkçilərin sevimli istirahət yerinə çevrildi. Respublikamızda yaşayan çoxmillətli insanlar arasında qardaşlıq, dostluq və qarşılıqlı ünsiyyət yaradılmasında o, həmişə yaxından iştirak etmişdir. Qurban Abasovun böyük səyi nəticəsində Bakı şəhərində üç ədəd 9 mərtəbəli kooperativ bina alınaraq, Neft Daşlan əməkçilərinə paylandı. Bu nəhəng işləri iki il yanmda ancaq əfsanəvi insan — Neftçi Qurban görə bilərdi. Gördü də. O, sabahı düşünən rəhbər idi. Bizi inandırdı ki, Neft Daşları xalqımıza çox lazımdır, hər cəhətdən onun ömrünü uzatmalıyıq: həm texniki, həm də sosial, intellektual, mədəni, mənəvi-etik və s. baxımdan onu qorumalıyıq. Məlumdur ki, Neft Daşlarında tikilən bəzi obyektlər dənizin fiziki, kimyəvi və küləyin təsiri nəzərə alınaraq, layihəyə görə 25–30 ilə hesablanır, sonra isə istismara yaramadığından istehsalatdan silinir. Neftçi Qurban 1980-ci ildə neftqazsənaye" Birliyinin rəisi təyin edildik-dən sonra öz cəsarətli ideyalarını həyata keçirməyə başladı. Qurban Abasovun neft sənayesindeki ən böyük, şərəfli, tarixi xidmətlərindən biri də məşhur "Günəşli" yatağının kəşfiyyatının, abadlaşdınlmasmın, işlənməsinin təşkilidir. O, bu yatağın mənimsənilməsinin bütün mərhələlərində işlərə bilavasitə rəhbərlik etmişdir. Neftçi Qurban yatağın abadlaşdırılması zamanı Xəzərdə ilk dəfə istifadə olunmuş bütün elmi-texniki təkliflərin tətbiqi üçün bütün məsuliyyəti öz üzərinə götürürdü: monoblok tipli dayaq bloklarının inşası, onların üzmə üsulu ilə böyük su tutumlu barjda nəqli, üst tikililərin sənaye üsulu ilə sahildə hazırlanması; "Günəşli" yatağında inşa olunmuş 14 dəniz stasionar platformasından on biri Neftçi Qurbanın bilavasitə rəhbərliyi ilə inşa olunub. Bunlardan 8 Nömrəli platforma dənizin 140 m dərinliyində inşa olunmuşdur. Bu da Xəzər dənizi üçün hələlik rekord dərinlikdir. Göstərilən platformalardan 200-ə qədər quyu qazılmışdır. İndiki "Günəşli" yatağı hər gün 15–16 min ton neft hasil edərək, respublikada hasil olunan neftin 65%-ni, qazın isə 60%-ni verir. Maraqlı bir faktı qeyd etmək istəyirəm ki, bütün bu göstəriciləri həyata keçirmək üçün Qurban Abasov 200-dən çox müşavirə keçirmişdir. Həmçinin "Azəri", "Çıraq", "Kəpəz" kimi yataqların kəşfi, Neft Daşlan ilə Dübəndi arasında diametri 377 mm olan 64 km-lik və diametri 500 mm olan 64 km-lik 2 sualtı neft xəttinin çəkilişi, Neft Daşlarında dünyada analoqu olmayan 48000 Kvt gücündə qazturbinli istilik elektrostansiyası tikilməsi, "Bahar" yatağında neft və qazın yığılmasında optimal sxemin yaradılması və s. kimi yenilikləri sadalamaqla qurtarmır.

Qurban Abbasov hələ sağlığında özünə neftçilərin, onu yaxından tanıyanların qəlbində mənəvi abidə ucaltmış və iftixar hissi ilə ürəklərə köçmüşdür. O, nəinki zirvələrə ucalmaq, həm də bu zirvədə dayanmaq nümunəsini məharətlə göstərə bilmişdi. Qurban Abbasov bir sıra elm və istehsalat xadimləri ilə dostluq və işgüzar əlaqələri saxlayırdı, o cümlədən A. X. Mirzəcanzadə, S. A. Vezirov, S. A. Orucov, Ə. C. Əmirov, Ə. B. Süleymanov, B. M. Məmmədov, B. Ə. Hacıyev, F. İ. Səmədov, X. B. Yusifzadə, N. K. Baybakov, P. P. Quluzadə, N. X. Babayev və b. ilə.

Mükafatları

 
Qurban Abbasovun Fəxri Xiyabanda qəbirüstü abidəsi. 2013-cü il

Xatirəsi

  • Azərbaycan xalqı öz əfsanəvi qəhrəmanın adını əbədiləşdirmək üçün üzən krana "Neftçi Qurban" adı vermişdir.
  • Lökbatan qəsəbəsində onun adını Mədəniyyət sarayı, küçə, məktəb, körpü daşıyır. Bayıl qəsəbəsində adına küçə var
  • Tələbə və aspirantlar üçün "Neftçi Qurban" təqaüdü təsis edilmişdir.
  • Neftçi Qurban (film, 1970)

İstinadlar

  1. . 2021-06-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-08-31.
  2. . 2013-10-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-08-31.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023