Qaytarma (rəqs) - Haqqinda Melumat

Bu məqalə Qaytarma rəqsi haqqındadır. Digər mənalar üçün Qaytarma (dəqiqləşdirmə) səhifəsinə baxın.

Qaytarma (krımtat. Qaytarma) — Krım tatarlarının milli rəqsi. O, təbiət dövriyyəsinin sonsuz hərəkətini simvolizə edir və toylarda və bayramlarda ifa olunur. Krım tatarlardan yanaşı bu rəqsinin müxtəlif növləri həmçinin qırımçaqlarda, kəraimlərdə, urumlarda və Azovyanı yunanlarda var.

Bəzi mənbələrdə qaytarmanı qadınlarla kişilərin birlikdə rəqs etdiyi yazılır: kişilər əllərini yumruq şəklində tutub sıçrayışlı hərəkət etməli, qadınlar isə əllərini dairəvi şəkildə çevirərək hamar hərəkət etməli. Başqa mənbələrdə isə onun sadəcə qadınlar tərəfindən və ya qadınlar tərəfindən kişilərdən ayrı ifa olunduğu yazılır.

Tarix

Qaytarma Ukrayna poçt markasında (2015)

Araşdırmaçı A.V. Boqorodun fikrinə görə, qaytarma rəqsinin mənşəyi dərviş rəqsindən gəlir. Başqa fikrinə görə, o Krıma səfərdlərlə birlikdə, onların 1492-ci ildəki Pireney yarımadasıdan qovulmasından sonra gəlib. Onlardan bu rəqsi Krım qaraçaları alıb. Həmçinin yazılır ki, rəqsin ilk qeydi 1793-cü ilə aiddir.

1925-ci ilin yayında Üsein Bodaninskiy, Osman Aqçoraqlı və Asan Refatov Krımın mərkəzi, çöl və şərqi bölgələrin 55 yaşayış məntəqələrində keçirtdiyi ekspedisiyasının nəticəsində rəqsin 25 növü yazdırılıb.

Mədəniyyətdə

1930-cu illərdə rəssam Ennan Alimov Qaytarma oynağan qız (krımtat. Qaytarma oynayan qız) adlı rəsmi çəkib.

1939-cu ildə Qaytarma adlı rəqs qrupu yaradılıb.

Ahtem Seitablayevin 2013-cü ilin Qaytarma filmi qaytarma rəsinin ifası ilə başlayır.

2015-ci ildə Ukrpoşta «Qaytarma» rəqsi adlı poçt markasını buraxıb.

2016 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsinin qalib 1944 mahnısının klipində Mavile Yaqyayeva qaytarma və tem tem əsasında bir rəqsi ifa edirdi.

İstinadlar

Кочнова, Ольга Анатольевна. 2020-01-13 at the Wayback Machine (2014) // Таврические студии. Серия: Культурология. № 6. с. 66-71
2020-01-12 at the Wayback Machine // radiosvoboda.org
Караимская жизнь // 1911. № 07
Александр Рыбалко. 2020-01-12 at the Wayback Machine Greek.ru // 27.07.2005
2018-01-23 at the Wayback Machine // radiosvoboda.org
2017-10-31 at the Wayback Machine (29.10.2017) // ukraina.ru
Олейник М. А. 2020-01-12 at the Wayback Machine // Культура народов Причерноморья с древнейших времён до наших дней, Симферополь. 2017. с. 87-89
↑ . // Издательство литературы и искусства имени Гафура Гуляма. Ташкент, 1978. с. 232 — с. 181
А. М. Підлипська. 2020-01-13 at the Wayback Machine // Культура народов Причерноморья. — 2008. — № 125. — С. 33-36
А. В. Богород. 2020-07-03 at the Wayback Machine // Гілея: науковий вісник. — 2015. — Вип. 103. — С. 227—232
Казаченко Б.Н., Бакши Н.Ю., Ачкинадзе А.Л. "Музыкально-поэтическое наследие крымчаков" (2). 2016.
2020-06-30 at the Wayback Machine // Ассоциация крымских караимов «Крымкарайлар», 2008 — с. 263
А. Н. Бабий. 2020-01-12 at the Wayback Machine // Культура народов Причерноморья. — 2004. — № 51. — С. 75-78
Гульнара Усеинова. 2018-10-05 at the Wayback Machine // Газета «Голос Крыма», № 38 (976) от 21.09.2012 г.
. goloskrimanew.ru. 2020-06-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-21.
2020-01-13 at the Wayback Machine // 34.ua
2020-01-12 at the Wayback Machine // 5.ua
2020-01-13 at the Wayback Machine (07.06.2016) // kreschatic.kiev.ua
2020-01-13 at the Wayback Machine (12 мая 2016) // tv.ua

[1] Кочнова, Ольга Анатольевна. 2020-01-13 at the Wayback Machine (2014) // Таврические студии. Серия: Культурология. № 6. с. 66-71

[2] 2020-01-12 at the Wayback Machine // radiosvoboda.org

[3] Караимская жизнь // 1911. № 07

[4] Александр Рыбалко. 2020-01-12 at the Wayback Machine Greek.ru // 27.07.2005

[5] 2018-01-23 at the Wayback Machine // radiosvoboda.org

[6] 2017-10-31 at the Wayback Machine (29.10.2017) // ukraina.ru

[7] Олейник М. А. 2020-01-12 at the Wayback Machine // Культура народов Причерноморья с древнейших времён до наших дней, Симферополь. 2017. с. 87-89

[xajt1-8] . // Издательство литературы и искусства имени Гафура Гуляма. Ташкент, 1978. с. 232 — с. 181

[9] А. М. Підлипська. 2020-01-13 at the Wayback Machine // Культура народов Причерноморья. — 2008. — № 125. — С. 33-36

[10] А. В. Богород. 2020-07-03 at the Wayback Machine // Гілея: науковий вісник. — 2015. — Вип. 103. — С. 227—232

[kr1-11] Казаченко Б.Н., Бакши Н.Ю., Ачкинадзе А.Л. "Музыкально-поэтическое наследие крымчаков" (2). 2016.

[12] 2020-06-30 at the Wayback Machine // Ассоциация крымских караимов «Крымкарайлар», 2008 — с. 263

[13] А. Н. Бабий. 2020-01-12 at the Wayback Machine // Культура народов Причерноморья. — 2004. — № 51. — С. 75-78

[14] Гульнара Усеинова. 2018-10-05 at the Wayback Machine // Газета «Голос Крыма», № 38 (976) от 21.09.2012 г.

[15] . goloskrimanew.ru. 2020-06-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-21.

[16] 2020-01-13 at the Wayback Machine // 34.ua

[17] 2020-01-12 at the Wayback Machine // 5.ua

[18] 2020-01-13 at the Wayback Machine (07.06.2016) // kreschatic.kiev.ua

[19] 2020-01-13 at the Wayback Machine (12 мая 2016) // tv.ua