Böyük Qafqaz quşarmudu (lat. Sorbus caucasigena) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin quşarmudu cinsinə aid bitki növü.
Böyük Qafqaz quşarmudu | ||||
---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||
Domen:
Klad:
Ranqsız:
Aləm:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Dəstə:
Fəsilə:
Yarımfəsilə:
Triba:
Yarımtriba:
Cins:
Növ:
Böyük Qafqaz quşarmudu
|
||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||
|
Ümumi yayılması
Quba rayonu yuxarı dağ meşə qurşağında rast gəlinir.
Statusu
Azərbaycanın nadir bitki növlərindən biridir. VU A2c+3cd.
Bitdiyi yer
Yuxarı və orta dağ qurşaqlarında və ya seyrək meşələrdə, quru daşlı əhəngli işıqli yamaclarda təsadüf edilir.
Təbii ehtiyatı
Azərbaycanda arealı geniş deyildir.
Bioloji xüsusiyyətləri
Hündürlüyü 5-8 m-ə çatan və diametri 40 sm-ə qədər olan dağınıq çətirli ağac və ya kol bitkisidir. Yarpaqları təklələkvarı yarpaqcıqdan ibarətdir. Üstdən çılpaq, altdan dağınıq tüklüdür, orta yarpaqcıqları lansetşəkilli, və ya uzunsov lansetvarı, qeyri-simmetrik olub, yuxarı hissəsində yarpaqcıqların kənarı sivri və mişardişlidir. Ancaq, aşağı hissəsində tamdır, bəzi hallarda isə hər tərəfi mişardişlidir. Çiçək qrupu çoxçiçəkli, qalxanvarıdır. Bunlar əvvəllər tüklü olub, sonralar demək olar ki, çılpaqlaşan budaqcıqların uclarındadır. Çiçəkləri ağ rəngdə olub, kəskin spesifik iy verir, diametri 10-15 mm-dır. Yetişmiş meyvələri kürəvi yumurtavarı və ya uzunsov-yumurtavarı, narıncı az-az hallarda isə sarımtıldır, eni 7-11 mm-dir. Bir qədər uzunsov və təpəsi sivriləşmiş toxumu vardır. May-iyun aylarında çiçək açır, avqust-sentyabr aylarında meyvə verir və meyvəsi ağacların üzərində qalır.
Çoxalması
Təbiətdə generativ və vegetativ yolla çoxalır.
Təbii ehtiyatının dəyişilməsi səbəbləri
Başlıca olaraq insan fəaliyyətidir.
Becərilməsi
Mədəni halda Nəbatat bağlarında becərilir.
Qəbul edilmiş qoruma tədbirləri
Qəbul edilmiş qorunma tədbiri yoxdur.
Zəruri qoruma tədbirləri
Azərbaycanın "Qırmızı Kitab"ına daxil edilməsi tövsiyə olunur.