Pasxa yumurtası (ing. Easter Egg) — videooyunlarda, vebsaytlarda, filmlərdə və s. tapıla bilən gizli özəllik, mesaj, sürpriz. "Pasxa yumurtası" termini 1970-ci illərin sonlarında, əsasən videooyun sənayesində yaranmışdır. O vaxtlar tərtibatçılar oyunun kodunda gizli mesajları, bonus səviyyələrini və zarafatları gizlətməyə başlamışdılar. Video oyunların populyarlığı artdıqca, pasxa yumurtaları üçün ov da artdı. Oyunçular, bu gizli qiymətli daşları üzə çıxarmağa qərar verərək, oyunun hər küncünü araşdırmaq üçün saysız-hesabsız vaxt sərf edərdilər.
Kompüterdə
Kompüter proqramının sənədlərdə göstərilməmiş (təsvir olunmamış) gizli hissəsi. “Pasxa yumurtası”, adətən, qəribə hərəkətlər ardıcıllığı ilə aktivləşir. Məsələn, WinRAR proqramında menyudan “About WinRAR” bəndini seçib, açılan pəncərədə kitab qalağını çıqqıldatdıqda o, aşağı düşür və bir neçə dəfə qalxıb enir. WinRAR yazısını çıqqıldatdıqda dəniz dalğalanmağa başlayır, bir neçə dəfə çıqqıldatdıqda isə yelkən görünür. Bəzən “yumurtanı” görmək üçün çox mürəkkəb hərəkətlər etmək lazım gəlir və proqramın adi istifadəçisi onu heç zaman yerinə yetirməyəcək. “Pasxa yumurtaları” haqqında informasiya çox zaman İnternetdə yayımlanır. Bəzən “pasxa yumurtaları”na avadalıqlarda da rast gəlmək olur. Məsələn, Hewlett-Packard LaserJet 1100 printerinin alt qapağını açdıqda, interfeys lövhəsində işarələnmiş elementlərlə yanaşı, belə bir yazı da oxumaq olar: “This product is dedicated in memory of our good friend Ming-Zen Kuo” (“Bu məhsul bizim yaxşı dostumuz Min Zen Ko’nun xatirəsinə həsr olunub”).
Ədəbiyyat
- İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 251 s.