|
Bu məqaləyə hansısa kateqoriya əlavə edilməmişdir. Məqaləyə kateqoriyalar əlavə edərək töhfə verə bilərsiz.
|
Manqup (ukr. Мангуп, krımtat. Mangup, Мангуп) — Bağçasaray rayonu ərazisində mövcud olmuş şəhər-qala. Tarixi adı Baba-Dağ olmuşdur. Feodoro knyazlığınln paytaxtı olmuşdur. Sonradan türk qalasına çevrilmişdir. Dağ hündürlüyü 250 m olan vadidə yerləşir. Dağın hündürlüyü 583 metr təşkil edir. Platosunun sahəsi 90 ha-dır. Qalada iki bulaq vardır. Onlar müvafuq olaraq Kişi və Qadın bulağı olaraq adlanır. 1975-ci ildə qala ərazisində Maqup təbiət qoruğu təşkil edilmişdir.
.JPG)
Təbiəti
Manqup-Qala Baba-Dağın platosunda yerləşir. Ən hündür zirvəsi 583 metrdir. Bir tənha dağ olaraq cənub yamacı sıldırımlıdır.
Tarixi
- B.e.ə I min illikdən tavr qəbilələri ərazidə məskən salmışlar. Burada Arilərə xass katakomba qəbrlər buna sübutdur. Onlar bura Manqup adını vermişlər
- III—IV əsrlərdə manqup platosunu skiflər tutmuşlar.
- IV—V əsrlərdə platoya Alanlar və Qotların köçü olmuşdur.
- V əsrdə burada ilk müdafiə tikililəri meydana gəlmişdir. Bura Doros adlanır. Dori dövləyinin paytaxtı olur.
- VII əsrin sonları Xəzər xaqanlığı Dorosu ələ keçirir. Şəhətdə Xəzər qarnizonu yerləşdirilir. Şəhərin işğalı antixəzər üsyanlarına səbəb olmuşdur.
- XIII — XV əsrlərdə Feodoro knyazlığının paytaxtı olur. Onlar Krımın cənub-qərbini nəzarətində saxlayırdı. Şəhərin özünü isə Feodoro adlandırılırdı. Bu dövrə aid müdafiə tikililəri və suni mağaraları bu gündə müşahidə etmək olar.
- 1475-ci ildə yarımaylıq mühasirədən şəhər və knyazlıq Osmanlı İmperiyanın nəzarətinə keçmişdir. Türklər şəhərdə qala inşa edərək adını Manqup-Qala olaraq dəyişdirmişlər. 1774-cü ildə Kadılığın mərkəzi olmuşdur.
- 1774-cü ildə türk qoşunları qalanı tərk etmişlər.
- 1790-cı ildə Manqup onun son sakinləri olan karaimlər tərəfindən tərk edilmişdir. Tabana-Dərə ərazisində bu gündə karaimlərə aid qəbrsanlıq qalmışdır.
Tanınmış sakinləri
- Dmitriy — Feodoronun ilk sahibi, 1362-ci ildə baş vermiş Mavi sular döyüşünün iştirakçısıdır.
- Mariya Manqupskaya (?-1477) — Feodoro şahzadəsi III Böyük Stepanın 17-ci həyat yoldaşı,
- Qotlu Mariya — Feodoro şahzadəsi, Trapezund imperatoru Böyük Komninin həyat yoldaşı.
- Kasian Qrek (dünyaya Konstantin kimi tanınır), Manqup knyazı.
Ədəbiyyat
- Бармина Н. И. // Античная древность и средние века. — Екатеринбург: [Изд-во Урал. ун-та], 2009. — Вып. 39: К 60-летию д. и. н., профессора В. П. Степаненко. — С. 409–422.
- Герцен А. Г. / А. Г. Герцен, В. Е. Науменко // Античная древность и средние века. — Екатеринбург: [Изд-во Урал. ун-та], 2009. — Вып. 39: К 60-летию д. и. н., профессора В. П. Степаненко. — С. 423–466.
İstinadlar
- Трубачёв О.Н. Indoarica в Северном Причерноморье: Реконструкция реликтов языка. Этимологический словарь. М.: "Наука", 1999, с. 255.
- Густинская летопись // Полное собрание русских летописей. — Т. 2. — СПб., 1843. — С. 350.
- . 2022-04-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-04-06.
- . 2015-05-20 at the Wayback Machine
- КАССИАН ГРЕК (КОНСТАНТИН МАНГУПСКИЙ), ПРЕПОДОБНЫЙ 2021-04-13 at the Wayback Machine
Mənbə
- 2013-02-22 at the Wayback Machine
- 2009-08-11 at the Wayback Machine
- 2007-09-27 at the Wayback Machine | 2010-01-24 at the Wayback Machine
- А. Г. Герцена в электронном архиве УрФУ.
- 2002-07-13 at the Wayback Machine
- 2017-04-26 at the Wayback Machine