Mərzili - Haqqinda Melumat

Mərzili
Mərzili
	39°55′57″ şm. e. 47°03′42″ ş. u.
Ölkə	Azərbaycan
Region	Ağdam rayonu
Rayon	Ağdam rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü	262 m
Saat qurşağı	UTC+04:00;
	Xəritəni göstər/gizlə Mərzili Mərzili

Mərzili — Azərbaycan Respublikasının Ağdam rayonunun Mərzili kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. 20 noyabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin nəzarətindədir.

Tarixi

Mərzili kəndi 1993-cü il iyunun 11-də Ermənistan ordusu tərəfindən işğal olunmuşdur. Lakin buna baxmayaraq Azərbaycan kəşfiyyatçıları bu kəndin ərazisində tez-tez diversiya əməliyyatları keçirirdilər. Belə əməliyyatların birində ABŞ-dən olan erməni terrorçusu Monte Melkonyan 708-ci hərbi hissənin 258-ci PDM ekipajlari Şaiq Kəlbiyev və Asəf Mütəllimov tərəfindən öldürülür.

2006-cı ildə Azərbaycan Milli Komitəsinin sədri qurumun Dağlıq Qarabağ üzrə nümayəndəsi Karen Ohacanyana istinadən məlumat verib ki, Mərzili kəndi yaxınlığında 21 azərbaycanlının basdırıldığı kütləvi məzarlıq aşkarlanıb. Mərzili kəndi işğal olan zaman mülki şəxslərdən Əli Zeynalov ermənilərlə döyüşərək qəhrəmancasına şəhid oldu. Kənd sakinlərindən Behbudalı Qasımov, Sumbat Qasımov, Süleyman və həyat yoldaşı Qızyetər, Eyvaz, həyat yoldaşı Gülxanım və qızı 4 yaşlı Solmaz ermənilər tərəfindən qətlə yetirildilər.

Toponomikası

Mərzili — Ağdam rayonunda kənd adı. Qarabağda yaşamış Mərzili tayfasının adındandır. XIX əsrin sonlarında Mərzəli Kənd icmasında Birinci Mərzili. Mərzili-İsmayıl bəy (indi bu kənd İsmayıl bəyli adlanır) və Mərzili-Cəfərquluağa adlı üç məntəqə vardı. Qarabağda orta XIX əsrdə yaşamış Mərzili elinin oturaqlaşması nəticəsində yaranmış kəndlərdəndir. Bu el 1845-ci ildə cəmi 19 ailədən ibarət idi. Mosul, Goranlı, Molday Rəsullu və Zeynalabdinbəyli köçləri Şirvan xalqı Musfata xana məxsus olmuş, lakin xanlıq ləğv edildikdən sonra Araz sahillərinə köçürülmüşdür. F.Deminskinin yazdığına görə Mərəzəli (Mərzilik) eli 5 qoldan ibarət olmuşdur. Ulu-Şıxlı, Əmirli, Danayerli, Kürə-Çullu və Sofulu sonra el böyüyərək 8 tirədən ibarət idi:Mehterli, Şirvanlı, Bapaxçı, Hacımanlı, Dəlləkli, Novruzlu, Həmzəlilər və Daşdəmirlər.

Əhalisi

İşğaldan yeni azad olunan Mərzili kəndinin təxmini 8.000 əhalisi respublikanın müxtəlif bölgələrində məskunlmışdır. Mərzili kəndi Qarabağ uğrunda gedən döyüşlərdə 36 nəfər hərbi 9 nəfər isə mülki şəhid vermişdir.

Şəxsiyyətləri

— SHXÇDX-nın Nəsimi rayon idarəsinin rəisi, Polkovnik-leytenant
Xudu Məmmədov — AMEA-nın müxbir üzvü, Geologiya-mineralogiya elmləri doktoru, professor
- Xudu Məmmədovun yaxın qohumu , alim professor
Misir Rəhimov — fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor
— Qarabağın adlı sanlı ağsaqqalı
— Şuşa şəhərinin qəhrəman icra başçısı, ictimai xadim
— FHN- nın Qarabağ Regional idarəsinin rəisi, polkovnik
- görkemli alim texnika üzrə fəlsəfə doktoru
- görkemli jurnalist, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
- tarixçi alim
Zabil Bayramlı - tarixçi alim
Valeh Baxşəli - professor
Semedov Mehemmed - kend tesserüfatı elmler namizedi
Asif Mərzili — publisist, yazıçı
— psixologiya elmləri namizədi, dosent
Sultan Mərzili — şair, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü
— yazıçı, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü
Feyruz Mustafayev — İctimai xadim, Sosialist əməyi qəhrəmanı
Tofiq Babayev — DTX-nın General- Mayoru
— Sosialist əməyi qəhrəmanı
— yazıçı,Azərbaycan Yazıçılar Birliyi-nin üzvü tarix elmləri üzrə fəlsəfə doktoru
— AYB- nin üzvü, şair
— professor, professoru
— Sankt-Peterburq Aviasiya Universiteti]]nin professoru
Şahin Bayramov — Mingəçevir Dövlət Universitetinin Rektoru, iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru professor
— professor
— Mərzili kəndinin ilk ziyalılarından biri, [[Sankt-Peterburq Mühəndislik İnistutunun məzunu, ictimai xadim
— ictimai xadim
— professor
Əsgər Məmmədov - və Rusiya Federasiyasının rəssamlar ittifaqının üzvü, Rusiyanın əməkdar rəssamı
— oftomoloq, göz cərrahı 1-ci Qarabağ müharibəsinin şəhidi
— din xadimi
— kimya elmləri üzrə fəlsəfə doktoru
Tofiq Abdullayev — DİN in istefada olan polkovniki
— DİN in istefada olan polkovniki
— DİN in istefada olan mayoru
— texnika elmlər doktoru
— kənd təsərrüfatı üzrə fəlsəfə doktoru
Akif Məmmədov — tarix üzrə fəlsəfə doktoru
Əbülfət Məmmədov — kimya elmləri üzrə fəlsəfə doktoru
Yaqub Səmədov — tarix elmləri doktoru, professor
— Azərbaycan Pedoqoji Universitetinin nəşriyyat şöbəsinin müdiri
— tibb elmləri üzrə fəlsəfə doktoru
— geologiya- mineralogiya üzrə fəlsəfə doktoru
— geologiya-mineralogiya üzrə fəlsəfə doktoru
Vaqif Qasımov — kimya elmləri üzrə fəlsəfə doktoru
— kimya elmləri doktoru
— filologiya elmləri üzrə fəlsəfə doktoru
— fizika-riyaziyyat elmləri üzrə fəlsəfə doktoru
Sevinc Sarıyeva — xanəndə
— el ağsaqqalı

Digər

258 №-li piyada döyüş maşınının ekipajı (film, 2014)
Orxan Məmmədov (Baharlı). Ağdamın adlı-sanlı pedaqoqları, alimləri. Bakı, Sabah, 2001

İstinadlar

Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. (PDF) (az.). stat.gov.az. 2019. 2020-04-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-16.
(PDF). 2012-07-25 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-16.
. 2023-08-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-05-06.
. 2011-06-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-08.
B.Budaqov, Q.Qeybullayev. Yuxarı Qarabağın Toponimləri. Bakı, 2005

Xarici keçidlər

Ağdam rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

[1] Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. (PDF) (az.). stat.gov.az. 2019. 2020-04-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-16.

[2] (PDF). 2012-07-25 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-16.

[3] . 2023-08-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-05-06.

[4] . 2011-06-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-08.

[5] B.Budaqov, Q.Qeybullayev. Yuxarı Qarabağın Toponimləri. Bakı, 2005