Latviya–Yaponiya münasibətləri (latış. Japānas un Latvijas attiecības‎; yap. 日本とラトビアの関係) – Latviya ilə Yaponiya arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr. Ölkələr arasında diplomatik əlaqələr ilk dəfə 1921-ci ildə qurulmuş, 1991-ci ildə bərpa olunmuşdur.

Latviya–Yaponiya münasibətləri
Latviya və Yaponiya
 Latviya  Yaponiya
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarix

1918–1940

Latviyanın müstəqilliyini (1918) tanıyan ilk ölkələrdən biri Yaponiya olmuşdur: 4 yanvar 1919-cu ildə , 26 yanvar 1921-ci ildə şəkildə Latviyanı tanımışdır. 1923-cü ildə Yaponiya Riqaya diplomatik nümayəndələr göndərməyə başlamışdır. 1925-ci ildə ölkələr arasında ticarət və nəqliyyat haqqında müqavilə imzalanmışdır. 1926-cı ilin mayında Tokioda Latviyanın konsulluğu, 1929-cu ilin oktyabrında Riqada Yaponiyanın nümayəndəliyi açılmışdır.

1920 və 1930-cu illərdə Latviya Yaponiya hökuməti üçün ən vacib Baltikyanı ölkə idi. Belə ki, Riqa şəhəri Yaponiyanın Baltika regionundakı kəşfiyyat mərkəzi idi. Gənc Yaponiya diplomatları rus dillərini təkmilləşdirmək üçün Riqaya göndərilirdilər. Riqada fəaliyyət göstərən diplomat Baltika regionu haqqında topladığı kəşfiyyat xarakterli məlumatları Yaponiyaya göndərirdi. Riqaya təyin olunmuş hərbi ateşe eston agentlərlə əlaqələri var idi və Tokioya məlumat ötürürdü.

Latviyanın SSRİ tərəfindən işğal edilməsi zamanı Yaponiyanın Riqadakı nünaməyəndliyi bir sıra latış siyasətçilərinin ölkədən qaçmasına kömək etmişdir. İşğal zamanı Yaponiyanın Latviyadakı səfiri idi. 1939–1940-cı illərdə səfirlikdə işləmiş işğal dövrünü təsvir edən gündəlik tutmuş və SSRİ-nin dağılmasından sonra 1993-cü ildə nəşr etmişdir. Riqa nümayəndliyi rəsmi olaraq 23 sentyabr 1940-cı ildə bağlanmışdır.

1991–hazırda

 
Latviyanın Yaponiyadakı səfirliyi.

Latviyanın SSRİ-nin tərkibindən çıxmasından sonra 10 oktyabr 1991-ci ildə ölkələr arasında diplomatik əlaqələr bərpa olunmuşdur. 1996-cı ilin fevralında Latviya–Yaponiya Parlamentlərarası Dostluq Qrupu yaradılmışdır. Yaponiyanın Latviya səfirliyi 2000-ci ilin yanvarında Riqada, Latviyanın Yaponiya səfirliyi 2006-cı ilin aprelində Tokioda açılmışdır.

2007-ci ilin mayında İmperator Akihitoİmperatriça Miçiko Latviyaya rəsmi səfər etmişdir. Yaponiya baş naziri Şinzo Abe 2018-ci ildə Latviyanı ziyarət etmişdir. Latviya baş nazirlərindən 2006-cı ildə, İvars Qodmanis 2009-cu ildə, 2013-cü ildə, isə 2017-ci ildə Yaponiyada olmuşdur. Latviya prezidenti Eqils Levits 2019-cu ilin oktyabrında Yaponiyaya səfər edərək Yaponiyadakı latış icması ilə görüşmüşdür.

2021-ci ildə ölkələr arasında münasibətlərin qurulmasının 100 illiyi qeyd olunmuşdur.

Mədəniyyət

Latviyanın müstəqilliyi uğrunda ölən şəxslərə həsr olunmuş dizaynı üçün 2005-ci ildə müsabiqə elan olunmuş və müsabiqənin qalibi yaponiyalı memar olmuşdur. 2008-ci ildə Latviya prezidenti Valdis Zatlersə təqdim olunmuş və Hiroşima faciəsini simvolizə edən Sülh daşı bu bağda saxlanılır.

Yaponiyanın Kobe və şəhərləri, müvafiq olaraq, Latviyanın Riqa şəhəri (1974-cü ildə) və (2008-ci ildə) ilə qardaşlaşmışdır.

Latviya və Yaponiya milli futbol komandaları ancaq yoldaşlıq oyunlarında qarşılaşıblar. 2005-ci ildəki oyun 2:2 hesabı ilə, 2013-cü ildəki oyun Yaponiya 3:0 hesablı qələbəsi ilə başa çatmışdır.

İqtisadiyyat

Yaponiya Latviyaya əsasən məhsulları, avtomobillər, elektrik avadanlıqları, Latviya isə Yaponiyaya əsasən taxta-şalban, minerallar, mexanika, elektrotexnika və tibb avadanlıqları ixrac edir.

Demoqrafiya

2020-ci ilin dekabrına olan məlumata əsasən Yaponiyada 137 Latviya vətəndaşı, 2021-ci ilin dekabrına olan məlumata əsasən Latviyada 75 Yaponiya vətəndaşı yaşayır.

İstinadlar

  1. Onaka, Makoto. (PDF). Journal of Baltic Studies (ingiliscə). Taylor & Francis, Ltd. 36 (4). 2005: 408–422. İstifadə tarixi: 28 mart 2023.
  2. . President.lv (ingiliscə). 21 oktyabr 2019. 2023-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 28 mart 2023.
  3. (ingiliscə). Xarici İşlər Nazirliyi (Yaponiya). 21 yanvar 2022. 28 mart 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 28 mart 2023.
  4. (PDF). The Japan Times (ingiliscə). 2023-03-28 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 28 mart 2023.
  5. . President.lv (ingiliscə). 24 oktyabr 2019. 2023-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 28 mart 2023.
  6. . 11v11 (ingiliscə). 2023-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 28 mart 2023.

Xarici keçidlər

Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023