Ktiş qalası — Azərbaycan Respublikası Xocavənd rayonu ərazisində yerləşən qədim qala. Qala sıldırım dağın zirvəsində yerləşir. Dövrümüzə yalnız xarabalıqları çatmış bu möhtəşəm qalanın dəqiq inşa tarixi bilinmir. Lakin qalanın adı mənbələrdə Azərbaycan ərəblər tərəfindən fəth edildikdən sonra çəkilməyə başlayır.

Ktiş qalası
Ölkə	Azərbaycan
Şəhər	Xocavənd
Yerləşir	kəndi
Aidiyyatı	Yesai Əbu Musa
Üslubu	Alban memarlığı
Azərbaycandakı tarixi abidələrin milli qeydiyyatı
İstinad nöm.
Kateqoriya	Qala
Əhəmiyyəti	Ölkə əhəmiyyətli

Qala ərəblərin Azərbaycanda hegemonluğu dövründə alban knyazı iqamətgahı olmuşdur. Əbu Musa mənbələrdə Beyləqan hakimi kimi xatırlanır və Kalankatlı onun Qafqaz albanlarının soyundan olduğunu yazır. Bəzzin süqutundan sonra Babək Zəngəzurdakı sahibi Səhl ibn Sunbat olan Şəki qalasında, qardaşı Abdullah isə Ktiş qalasında sığınacaq tapmışdı.

Qala olduqca əlverişli strateji mövqedə yerləşir. Belə ki, qalanın dörd bir tərəfi sıldırım qayalıqlarla əhatə edilmişdir. Qalaya yalnız çox kiçik bir cığırla getmək mümkündür. Ərəb salnaməçisi Məsudi Ktiş qalasını öz əsərində bu cür təsvir etmişdir:

"K.tiş qalası doğrudan da əlçatmaz qala idi. Onun təpəsi buludlar içində idi, dağın sərt və sıldırım yamacları meşə ilə örtülmüşdü. Qalaya çətin keçilən dar bir cığır gedirdi."

Lakin haqqında bəhs edilən bu kiçik cığır əslində heç də qalaya gedən yeganə yol olmamışdır. Belə ki, bu çığırdan başqa, qalanın şimal tərəfində qayalarda yeraltı yol da qazılmışdı. Bu isə Qarabağın digər həmdövr qalalarında da müşaidə olunan haldır. Belə ki, tədqiqatlar zamanı yeraltı gizli yollarla Qarabağda yerəşən , və Qalaboynu qalasında da rast gəlinmişdir.