Kotoku Şusui (幸徳 秋水?, 5 noyabr 1871, Nakamura[d], Koçi prefekturası – 24 yanvar 1911, İçiqaya həbsxanası[d]) və ya əsl adı ilə Kotoku Denciro (幸徳 傳次郎?) – Yaponiya sosialisti və anarxisti. O, 1905-ci ildə ilk dəfə olaraq Yaponiyanı anarxist ideyalarla tanış etmiş və yaşadığı dövrün anarxist lideri olmuşdur.İkinci dünya müharibəsindən sonra Yaponiyada solçular tərəfindən fədəkarlıq və mütləqiyyətçi hökumətə qarşı müxalifət simvolu hesab edilmişdir.
| Kotoku Şusui | |
|---|---|
| yap. 幸徳秋水 | |
 | |
| Doğum tarixi | 5 noyabr 1871 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 24 yanvar 1911(39 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | asılma[d] |
| Fəaliyyəti | jurnalist, tərcüməçi, siyasi fəal[d] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İlk illəri
Kotoku Şusui 4 noyabr 1871-ci ildə Koçi prefekturasının Hata rayonunda yerləşən qəsəbəsində doğulmuşdur. Atası quru malların satışı ilə məşğul olan tacir idi.Konfusiçilik təhsili almasına baxmayaraq orta məktəbi bitirdikdən sonra ingiliscə öyrənmək və insan hüquqları hərəkatında iştirak etmək üçün Tokioya gəlmişdir.
1887-ci ildə qəbul edilən sonra Kotoku təhlükəli adam hesab edilmiş və təhsili yarımçıq qalmışdır. 1888-ci ildə Osaka şəhərinə gedərək evində tələbə olmuşdur. 1893-cü ildə Tokio məktəblərinin birindən ingilis dili üzrə məzun olaraq jurnalist olmuşdur. O, "" və "" kimi qəzetlər üçün işləməyə başlamışdır.
Siyasi fəaliyyəti
Kotoku 1898-ci ildə qoşulmuşdur. 1901-ci ildə Yaponiyanın ilk sosialist partiyası olan qurmuşdur. Lakin partiya yarandıqdan cəmi 2 gün sonra hökumət tərəfindən bağlanmışdır. 1903-cü ildə Rusiya ilə müharibəyə qarşı olan Kotoku digər sosialistlərlə birlikdə Avamlar Cəmiyyəti adlı təşkilat yaratmışdır. Bu təşkilat "" adlı qəzet nəşr etməyə başlamışdır. 1904-cü ilin payızında ildə bu qəzetdə Karl Marksın "Kommunist Manifesti" əsərinin yapon dilindəki ilk tərcüməsini yayımlamış və buna görə 1905-ci ildə 5 ay həbsdə olmuşdur.
Həbsdən çıxdıqdan sonra ABŞ-a gəlmiş, 6 ay San-Fransisko şəhərində yaşamış, 1906-cı ildə San-Fransisko zəlzələsi təcrübəsini yaşamışdır. Burada anarxist olmuş və sosial islahatlar üçün hərəkətə keçməyin vacib olduğunu vurğulamışdır. Yenidən yaradılmış Sosialist Partiyanın 1907-ci ildəki ikinci konvensiyasında hərəkətə keçmək barədə çağırış etmiş və buna görə də partiya daxilində müxalifət yaranmışdır. Nəticədə, partiya dağılmışdır. 1909-cu ildə sosialist və feminist ilə tanış olmuş, onunla "Jiyu Shisa" adlı jurnal yaratmışdır. Jurnal 2 buraxılışdan sonra qadağan olunmuşdur.
Kotoku 1910-cu ildə imperatora qarşı planlaşdırılmış anarxist sui-qəsd cəhdinin – iştirakçısı olmaqla ittiham edilmişdir. O, 18 yanvar 1911-ci ildə günahkar hesab edilmiş və 24 yanvar asılaraq edam olunmuşdur.
Əsərləri
Kotokunun əsərləri Birinci dünya müharibəsinə qədərki dövrdə Yaponiyada sosializm haqqında yazılmış əsas əsərlər olmuşdur:
- "Niciseyki no kaybutsu teykoku şuqi" (1901, "İmperializm: XX əsrin kabusu")
- "Şakay şuqi şinzui" (1903, "Sosializmin kvintessensiyası")
İstinadlar
- ↑ Brozović D., Ladan T. Kotoku Shusui // (xorv.). LZMK, 1999. 9272 s. ISBN 978-953-6036-31-8
- ↑ . səh. 298
- ↑ . səh. 297
- ↑
Ədəbiyyat
- (ingiliscə). IV cild (J–Libe). Tokio: Kodansha. 1983. səh. 297–298. ISBN 0-87011-624-7. İstifadə tarixi: 9 noyabr 2022.
- Huffman, James. (ingilis). Nyu-York: Routledge. 2013. 122. ISBN 978-0-815-32525-3. İstifadə tarixi: 9 noyabr 2022.
- Hunter, Janet. (ingiliscə). University of California Press. 1984. səh. 7. ISBN 0-520-04557-2. İstifadə tarixi: 9 noyabr 2022.