I Boris Mixail (təq. 828, Pliska – 2 may 907, Preslav) — Birinci Bulqar dövlətinin ilk xristian hökmdarı, əsl adı Barıs olmuşdur.. Xristian olduqdan sonra titulu xan yox knyaz olmuşdur.
Knyaz I Boris-Mixail | |
---|---|
bolq. Свяці Барыс I Міхаіл | |
| |
Birinci Bulqar dövlətinin XVII imperatoru
| |
852 – 889 | |
Əvvəlki | I Presian xan |
Sonrakı | Vladimir-Rasate |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | təq. 828 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | |
Fəaliyyəti | monarx, rahib |
Atası | I Presian xan |
Uşaqları |
Vladimir-Rasate Evpraksiya Anna |
Dini | Xristian |
Elmi fəaliyyəti | |
Elm sahəsi | Hökumət, siyasət |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
İlk dövrləri
852-ci ildə I Presian xanın yeganə oğlu olaraq taxta çıxmış, Franklara qarşı Moraviya knyazı birgə hücuma keçmiş, lakin dəhşətli şəkildə məğlub olmuşdur. 855-ci ildə imperator qarşı məğlubiyyət və xorvatların üsyanı xanı çətin vəziyyətdə qoymuşdu.
Serbiya
Knyaz Vlastimirin ölümündən sonra oğulları , və arasında müharibə başlamışdı. Serbiya knyazlığındakı ara müharibələrindən istifadə edən Boris oğlu Vladimir-Rasate başçılığında ordu göndərsə də qələbəyə nail ola bilmədi. Vladimir və 12 boyar əsir düşdü. Boris sülh bağlamağa məcbur oldu və Mutimirə 2 qul, 2 şahin, 2 it, və 80 kürk verdi. Mutimir bundan əlavə 2 qardaşını da Borisin sarayına göndərdi, qardaşı oğlu isə saxladı.
Xristian olması
Xan diplomatik səbəblər və qonşularına qarşı effektiv mübarizə üçün xristian olmağa qərar verdi. Boris ilə sözləşib katolik olmağa qərar verdi, lakin 863-cü ildə işğalına qarşı mübarizə aparmaq üçün pravoslav olmağı qəbul etdi. 864-cü ildə Boris Pliskada, ailəsi və yaxın əyanlar ilə gizli şəkildə xristian oldu.
Bolqarıstan Pravoslav Kilsəsinin qurulması
Boris daha sonra xalqını da xristianlaşdırmaq qərarına gəldi və Bizansdan keşişlər istədi. Eyni zamanda 866-cı ilin avqustu ilə xristianlıqla əlaqəli 106 sual göndərdi. Boris katolik kilsəsinə yaxın hiss etdiyi və Bizans təsirindən qurtulmaq üçün bu yolu tutmuşdu. Borisin və göndərdiyi arxiyepiskop tələbləri qəbul olunmadı və Boris birdəfəlik pravoslavlıq yolunu seçdi. Boris bununla xanın səlahiyyətini genişləndirmiş olurdu.
Mədəniyyətə təsiri
866-cı ildə Kiril və Metodiusun tələbələri olan və paytaxta dəvət edərək məktəblər açdırdı. Yunan əlifbası ilə əvəzləndi. Yunan dili sıxışdırılmağa başladı. rəsmi dil elan olundu. Bununla da bulqarların slavyanlaşdırılması prosesi bitdi.
Xristianlaşmağa reaksiya
Bir çox bulqar xristian olmağa etiraz etdi. 865-ci ildə Tenqriçi boyarlar üsyana başlamışdılar. Boris üsyanı amansızcasına yatırdı və 52 boyarı ailələri ilə birlikdə edama məhkum etdi.
Son dövrləri
889-cu ildə Boris taxt-tacdan əl çəkərək keşiş oldu, lakin oğlu Vladimir-Rasate yenidən Tenqriçi ənənələri geri gətirməyə başladığına görə 893-cü ildə qayıdaraq Vladimiri kor etdi, həyat yoldaşını isə monastıra göndərdi. Öz davamçısı olaraq I Simeonu təyin etdi. 895-ci ildə yenə ortaya çıxaraq Simeona Macarlara qarşı mübarizədə kömək etdi. Boris 907-ci ildə vəfat etdi.
Toponimlər
Antarktikanın Livinqston adasında, onun şərəfinə adlanmışdır.
Media
1985-ci ildə haqqında çəkilən "" filmdə knyaz rolunu ifa etmişdir.
İstinadlar
- ↑ .
- Златарски, Васил [1927] (1994). "История на Българската държава през Средните векове, т.1, ч.2", Второ фототипно издание, София: Академично издателство "Марин Дринов". ISBN 954-430-299-9.
- ↑ John V. A. Fine Jr., The Early Medieval Balkans, Ann Arbor, 1983., 2022-01-23 at the Wayback Machine
- F. Raçki, Documenta historiae Chroatie etc., Zagreb, 1877, səh 359.
- П. Шафарик, Славян. древн., II, 1, səh. 289
- Const. Porphyr., ibid., cap. 32, p. 154–155
- Anderson, Gerald H. (1999). Biographical Dictionary of Christian Missions. Wm. B. Eerdmans Publishing. p. 80. ISBN 0-8028-4680-7.
- Antonova, Stamenka E. (2011). "Bulgaria, Patriarchal Orthodox Church of". The Encyclopedia of Eastern Orthodox Christianity (Wiley-Blackwell): 78–93.
- . 2020-04-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-04-21.
- IMDb 2022-09-23 at the Wayback Machine