Hideyo Noquçi (野口 英世, Noquçi Hideyo?, 9 noyabr 1876, İnavaşiro[d] – 21 may 1928, Akkra) və ya doğum adı ilə Seysaku Noquçi (野口 清作, Noquçi Seysaku?) – Yaponiya bakterioloqu. O, sifilis xəstəliyinin törədicisi olan bakteriyasını kəşf etməsinə görə tanınır.
| Hideyo Noquçi | |
|---|---|
| yap. 野口 英世 | |
 | |
| Doğum adı | Seysaku Noquçi |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | Sarı qızdırma |
| Elm sahələri | mikrobiologiya, tibb |
| İş yerləri | |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |
  
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı və karyerası
Seysaku Noquçi 9 noyabr 1876-cı ildə Yaponiyanın Fukuşima prefekturasının qəsəbəsində doğulmuşdur. 1878-ci ildə evdəki ocağa düşərək sol əlini yandırmışdır. 1892-ci ildə Kanae Vatanabe əlini əməliyyat etdirmiş və Noquçi baş barmağını yenidən hərəkət etdirə bilmişdir. Bu hadisədən sonra tibb sahəsinə maraq göstərməyə başlamışdır. 1896-cı ildə tibb təhsili almaq üçün Tokioya yola düşmüş və 1897-ci ildə milli imtahanı keçərək həkim olmuşdur. 1898-ci ildə başçılıq etdiyi Yoluxucu Xəstəliklər İnstututuna daxil olaraq bakterioloq olmağa qərar vermişdir. Bu dövrdə adını Seysakudan Hideyoya dəyişmişdir. O, Çinə gedərək taunla mübarizə aparmışdır.
Noquçi 1900-cü ildə dəvəti ilə ABŞ-yə getmiş və Pensilvaniya Universitetində işləmişdir. Burada ilan zəhərini öyrənmişdir. 1903-cü ildə Milli Serum İnstitutunda işləmək üçün Danimarkaya getmişdir. 1904-cü ildə Nyu-Yorkda yerləşən Tibbi Tədqiqat üzrə işləməyə başlamışdır.
1915-ci ildə Yaponiyaya qayıtsa, 1918-ci ildə sarı qızdırma xəstəliyini öyrənmək üçün Cənubi Amerikaya getmiş, Peru, Braziliya, Salvador, Ekvadorda olmuş və vaksin hazırlamışdır. 1927-ci ildə sarı qızdırma xəstəliyinin səbəbini aşkar etmək üçün müasir Qananın ərazisində yerləşən Akkra şəhərinə getmişdir. O, Nyu-Yorka qayıtmağı planlaşdırsa da, sarı qızdırmaya yoluxmuş və 21 may 1928-ci ildə Akkrada ölmüşdür.
Elmi töhfələri
Noquçi 1913-cü ildə ABŞ-də sifilis xəstəliyinin törədicisini kəşf etmişdir. Bu kəşfinə görə 1914 və 1915-ci illərdə Tibb üzrə Nobel mükafatına namizəd göstərilmişdir. O, poliomielit, Oroya qızdırması və traxoma xəstəliklərini də tədqiq etmişdir.
Xatirəsi
1939-cu ildə Noquçinin doğulduğu yerdə Hideyo Noquçi Memorial Muzeyi açılmışdır. Noquçinin Ekvadorda çəkdirdiyi fotosu öz əksini tapmışdır.Google 9 noyabr 2011-ci ildə onun 135 illiyi münasibətilə dudl yayımlamışdır.
İstinadlar
- ↑ (PDF). Memorial muzeyin rəsmi saytı (ingiliscə). 14 iyul 2022 tarixində (PDF).
- . Rəsmi saytı (yaponca). 24 sentyabr 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 24 noyabr 2022.
- . Google (ingiliscə). 9 noyabr 2011. 2022-11-15 tarixində . İstifadə tarixi: 25 noyabr 2022.
Ədəbiyyat
- (ingiliscə). VI cild (Niju–Saka). Tokio: Kodansha. 1983. səh. 31. ISBN 0-87011-626-6. İstifadə tarixi: 25 noyabr 2022.