Fumi-e (踏み絵, "fumi" basmaq, "e" şəkil?)Tokuqava şoqunatı dövründə olanları müəyyənləşdirmək üçün istifadə olunan İsaMəryəm təsviri. Xristianlığın qadağan olduğu dövrdə Yaponiya rəsmiləri xristianları müəyyənləşdirmək üçün onlardan həmin təsvirlərə ayaqla basmaları tələb olunurdu.

İsanın təsviri.
Bakirə Məryəmin təsviri.

Tarixi

Fumi-edən istifadə 1629-cu ildə xristianların Naqasakidə təqibləri ilə başlayıb. Onların istifadəsi 13 aprel 1856-cı ildə limanların xaricilərə açılmasından sonra rəsmi olaraq dayandırılsa da, qeyri-rəsmi istifadəsi bir müddət də davam edib. Sözügedən təsvirlər həm də ita-e adlanırdı.

Yaponiya hökuməti fumi-edən katolikləri və təqibçilərini tapmaq üçün istifadə etmişdir. Fumi-e Bakirə Məryəm və İsa təsvirləri idi. Hökumət rəsmiləri şübhəli şəxsləri bu təsvirlərə basmağa məcbur edirdilər. Təsvirlərə basmaq istəməyən şəxslər katolik hesab edilirdi və Naqasakiyə göndərilirdilər. Edo hökumətinin siyasəti onları xristianlıqdan döndərmək idi. Lakin əgər dindən qayıtmaq imtina etsələrdi, işgəncələrə məruz qalırdılar. Əgər imtina etməyə davam etsələrdi, hökumət onları öldürürdü. Edamlar bəzən Naqasakidəki baş tuturdu: xristianları onsenlərdə qaynadıb öldürürdülər.

Xristianların edam olunması qeyri-rəsmi olaraq 1805-ci ildə dayandırılmışdı.

XVIII əsr Avropası fumi-edən xəbərdar idi. Bəzi müəlliflər - Conatan Svift "Qulliverin səyahəti" (1726), "Dünya vətəndaşı" (1760), Volter "Kandid" (1759) - öz əsərlərində bu məsələyə toxunmuşdular. Müasir Yaponiya ədəbiyyatında "" romanında fumi-e ssenari elementlərindən biridir.

Bəzi teoloqlar fumi-enin yapon xristianları üzərindəki təsirini aşkarlamağa çalışmıdırlar. Bəziləri fumi-eni İsanın sevgi və əfvinin nişanəsi kimi görmüşdür.

Yaponiyada bəzi xristianlar öz inanclarını qorumaq üçün fumi-e yerinə yetirmişdilər və gizli şəkildə () inanclarına sadiq qala bilmişdilər. Yaponiyada xristianlıq yenidən leqallaşanda Yaponiyada cəmi 20.000 gizli xristian vardı. Fumi-edən öncəki dövrdə isə Naqasakidə 500 min xristian vardı. Oklend Universitetinin professoru Mark Mallins qeyd edir ki, bu göstərici fumi-enin effektiv olduğunu göstərir.

Forma

Fumi-e əsasən bürüncdən hazırlanırdı, lakin bəziləri daşdan və ya taxtadan da hazırlanırdı. Salamat qalmış fumi-elərin sayı azdır, çünki bir çoxu ya atılıb, ya da başqa şeylər üçün istifadə olunub. Bəzi nümunələr 2007-ci ildə Smitsonian İnstitutundakı "Dünyanın əhatəsi: Portuqaliya və dünya XVI və XVII əsrlərdə" sərgisində sərgilənib.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. Shunkichi Akimoto. . Tokyo News Service. 1961. səh. 233. 15 December 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 21 November 2011. Attached to this word is an exotic, foreignized sort of interest though it was a native invention of the early Yedo Period and had remained a curious symbol of the anti-Christian policy of the Tokugawa feudalism.
  2. Kaufmann, Thomas DaCosta. . University of Chicago Press. 2004. səh. 308. ISBN 9780226133119. 2022-04-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-04-20.
  3. Bradley K. Martin. "Japanese Christian Group Keeps Relics of Old Faith in the Closet". Los Angeles Times. 19 December 1980. səh. C1. A government inquisition office devised a test called fumi-e...
  4. David E. Sanger. . The New York Times. 7 June 1991. 21 July 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 6 December 2015.
  5. Michael North. Michael North (redaktor ). . . 2010. səh. 141. ISBN 9780754669371. 23 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 21 November 2011.
  6. William T. Cavanaugh. . . 1998. İstifadə tarixi: 25 November 2011. [ölü keçid]
  7. Jeff Keuss. . . 118 (6). March 2007: 273–279. İstifadə tarixi: 25 November 2011.
  8. e.g. : When the Bamboo Bends, Christ and Culture in Japan, WCC 2002 pgs 50-51
  9. Tan, Yvette. . BBC. 24 November 2019. 16 August 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 24 November 2019.
  10. Jenkins, Mark. . The Washington Post. 20 July 2007. 20 December 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 21 November 2011.
  11. Michael Fragoso. . . 11 July 2007. 3 October 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 November 2011.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023