Dekorativ — tətbiqi sənət

bu sənətə el arasında "xalq sənəti" də deyirlər. Bu sənətin xalçaçılıq, (kəlağayı), qobelen, dulusçuluq (keramika), toxuma və , zərgərlik, bədii şüşə, (ağac, metal, , sümük üzərində oyma) və digər növləri vardır.

Dekorativ -tətbiqi sənət, həmçinin bədii sənətin müxtəlif növlərini əhatə edir. Onların arasında və zərgərlik, , ağac, daş və sümük üzərində oyma naxış, xalçaçılıq, , ornamental toxuculuq və basmanaxış, toxuma və bədii tikmələr və bir çox digərlərini göstərə bilərik.

Xalçaçılıq

 
qədim toxunmuş xalça

Azərbaycan xalçaçılıq sənəti — bədii yaradıcılığın xalqın mənəvi həyatı və məişəti ilə sıx bağlı çoxəsrlik ənənələri olan ən maraqlı sənətdən biridir. Azərbaycanda Qarabağ, Qazax, Gəncə, Təbriz, Şirvan, Abşeron və Quba kimi böyük xalçaçılıq məktəbləri olub.

Batik

 
Kəlağayı

Qədim sənət növü olub, kəlağayı mənasını verir. Kəlağayı — ipək sapdan toxunmuş dördkünc formalı qadın baş örtüyüdür. Azərbaycanın qərb zonasında buna "çarqat" da deyilir. Kəlağayı istehsalı Azərbaycanda qədimdən məlumdur.

Şəki və Basqal kəlağayıları sırasında "Şah buta", "Saya buta" , "Xırda buta" çeşidlərindən daha çox istifadə olunub . "Heyratı", "Soğanı", "İstiotu ", "Albuxarı", "Abi", "Yeləni" adlı əlvan kəlağayılar böyük şöhrət qazanmışdı.


Qobelen

Hiss və duyğuların sənətidir, düşüncə tərzidir. Qobelen dünyada geniş yayılmış, Azərbaycanda isə qədim xalq mədəniyyətinə aid süjetli xalça sənətidir. Qobelenin hazırlanma texnikasının əsasını öncədən çəkilmiş eskiz, fikir, ideya təşkil edir.


Toxuma və bədii tikmə

Bədii tikmə üçün yerli ipəkyun saplardan və yerli istifadə olunub. XIX-XX əsrin əvvəllərində bədii tikmələr üçün əsas rol oynayan material yerli istehsal olan , darai və idi.

Boyama üçün bitki mənşəli boyayıcılardan istifadə olunur. Azərbaycan bədii tikmələrində ən çox işlədilən bitki motivləri qızılgül, nərgiz, qərənfil, lalə, zanbaq, meyvə ağaclarının yarpaqları — nar, heyva, alça çiçəkləri, eləcə də sünbül və müxtəlif formalı yarpaqlardı. Bədii tikmələrdə əsasən quşların təsvirinə üstünlük verirlər. Bədii tikmə növündən ən geniş yayılmış forması .

Bədii şüşə

Dekorativ əşyaların, vitrajların interyerdə öz əksini tapmasıdır. Təsviri sənətin qədim nümunələri arasında Mingəçevirdən, Şamaxıdan tapılmış müxtəlif tipli və formalı bədii şüşə məmulatı nümunələri Azərbaycanda şüşə istehsalının da mövcud olduğunu göstərir.

Bədii oyma

 
Bədii Oyma

Ağac, metal, , sümük üzərində oyma. — sənətin ən qədim və ən geniş yayılmış növlərindən biridi. , ağac, sümük və başqa materiallar üzərində işlənir. Azərbaycanın ən qədim yaşayış məskənlərindən olan (Qobustan, Gəmiqaya və s.) daş üzərində oymaları bədii oyma sənətinin ilkin nümunələri kimi göstərmək olar.

Mənbə

  1. []
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023