Bima-Sumban xalqlarının təqribən 20 dili Avstroneziya dillərinin Mərkəzi Malayya-Polineziya qolunun Bima-Sumban qrupunu təşkil edir. Onların antropoloji tipində protoavstraliya substratının və Cənubi Asiya komponentlərinin izləri müşahidə olunur. Manddarailər və xüsusilə bimalar arasında müsəlmanlar; simbalar, nqadalar, liolar, naqelər, keolar və endelər arasında xristianlar; havular arasında isə ənənəvi etiqadlarını saxlayanlar üstünlük təşkil edirlər.

Əsas ənənəvi məşğuliyyətləri toxa əkinçiliyidir. Əsasən çəltik və digər dənli bitkilər becərirlər. (onların Qərbi İndoneziyadan gətirildiyi ehtimal olunur). Ənənəvi yerli bitkilər köküyumrulardır (yams, taro, maniok). Satış üçün qəhvə, meyvə-tərəvəz, eləcə də bibər və s. ədvalar yetişdirirlər. Ovçuluq, balıqçılıq və heyvandarlıqla (at, camış, davar) məşğuldurlar. Hörmə sənəti, , metal emalı, həmçinin həyat dövrləri ilə bağlı mərasimləri əks etdirən ikat parçalarının istehsalı inkişaf etmişdir.

Dağ yaşayış məskənləri sıx, yaxud dairəvi plandadır, bəzən daş divarla əhatə olunur, mərkəzi meydanda məbəd və əcdadların meqalit ziyarətgahları yerləşir. Evləri iri ailələrdən ibarət icma üçün tikilən yortacəsaslı, uzunsov evdir. ("ana" yortac digər yortaclardan fərqli olaraq bəzədilmir, onun yanında əcdadlar mehrabı yerləşir), manqqarailərdə avstroneziyalılara qədərki avtoxron əhaliyə xas olan dairəvi planlı evlər saxlanılmışdır. Avtoxron əhali ilə həmçinin yerli meqalit mədəniyyəti əlaqələndirilir. Bu mədəniyyət daş divarlar, sarkofaqlar, mehrablar (Bima-Sumban xalqlarının mədəniyyətini Okeaniya ilə bağlayır) və qəbirdaşı, yaxud xatirə abidələri olan mengirlər və dolmenlərlə təmsil olunur. XIII əsrdən Kiçik Zond adaları Yava dövlətlərinin təsirinə məruz qalmışlar. XVII-XVIII əsrlərdə bimalarda və manqqarailərdə erkən dövlət qurumları mövcud olmuşdur. Ata xətti ilə qohum olan qruplar, krosskuzen nikahlar və dairəvi konnubium, gəlin üçün ödəmə, təsərrüfat işləri başlamazdan əvvəl mərasim döyüşləri ilə yekunlaşan bayramlarda qeyd olunan inisasiyalar (oğlanların sünnət olunmaları, qızların dişlərinin mişarlanması və qaraldılması), aqrar və ovçu ayinləri (nqadalarda) qalmaqdadır. XX əsrin ortalarınadək "düşmən başlarının ovu" adəti mövcud olmuşdur.

1. Timothy A. Jinam, Lih-Chun Hong, Maude E. Phipps, Mark Stoneking, Mahmood Ameen, Juli Edo, HUGO Pan-Asian SNP Consortium & Naruya Saitou. (PDF). Advance Access publication. 22 June 2012. İstifadə tarixi: 2017-05-11.
2. J. Stephen Lansing, Murray P. Cox, Sean S. Downey, Brandon M. Gabler, Brian Hallmark, Tatiana M. Karafet, Peter Norquest, John W. Schoenfelder, Herawati Sudoyo, Joseph C. Watkins & Michael F. Hammer. (PDF). Princeton University. 23 August 2007. İstifadə tarixi: 2017-05-11. ^{[ölü keçid]}