Badminton və ya volan (fr. volant — uçan)—tennisə bənzər idman oyunu. 1992-ci ildən Olimpiya idman növü hesab olunur.
| Badminton | |
|---|---|
 | |
| Xüsusiyyətləri | |
| Oyunçu sayı |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
adı İngiltərənin adından götürülüb. Qədim Malayyada yaranmış, sonralar Asiyanın başqa ölkələrinə yayılmışdır. İlk dəfə 1873-ci ildə İngiltərənin şəhərində Hindistandan qayıtmış ingilislər tərəfindən nümayiş etdirilmişdir.
oyunu tor ilə iki hissəyə bölünmüş düzbucaqlı meydançada keçirilir. Torun hündürlüyü 1 metr 55 santimetr olur. Meydançanın ölçüləri qoşa oynayanlar üçün uzunluğu 13 metr 40 santimetr eni 6 metr 10santimetr, tək-tək oynayanlar üçünsə uzunluğu 13 metr 40 sm eni 5 metr 20 santimetrdir.
üzərinə dəri çəkilmiş və taç şəkilli lələklərə malik, kütləsi 4 tam onda beş—7 qram olan probka top və kütləsi 135 — 190 qram olan tennis tipli raketka ilə oynanılır. Oyunda məqsəd topu meydançanın rəqibə aid hissəsinə salmaq, öz sahəsinə düşməyə imkan verməməkdir. oyunu 3, yaxud 5 hissədən ibarət olur (hər hissənin hesabı 15 xal qazanılanadək davam edir). qoşa və tək-tək oynanılır. Qaydalarının sadəliyinə, kiçik meydançada, çəmənlik və çimərliklərdə oynamaq imkanı olduğuna görə müasir ən kütləvi idman oyunlarından birinə çevrilmişdir. Sıfır hesabında və çüt ədədli xallarda top sağdan çəpinə, tək ədədli xallarda isə soldan şaquli istiqamətdə ötürülür. Qoşa oyunlarda topu birinci olaraq sağdakı idmançı oyuna daxil edir, hər qazanılan xaldan sonra oyunçular yerlərini dəyişir. inkişafına və yarışlarıi təşkilinə rəhbərlik edir. Üç ildən bir kişilər arasında Tomas kuboku, qadınlar arasında isə Uber kuboku uğrunda beynəlxalq miqyaslı badminton yarışları keçirilir. Hər il Uimbldon şəhərində İngiltərə birinciliyi uğrunda açıq yarışları təşkil edilir.
Badmintonun yaranması
Qədim Malayyada yaranmış, sonralar Asiyanın bir çox ölkəsinə yayılmışdır. 1873-cü ildə Hindistandan qayıtmış hersoq Bofort özünün Badminton malikanəsində volan oyunu yarışları keçirmişdir. 1887-ci ildə Badminton həvəskarları klubu açılmış, 1893-cü ildə dünyada ilk Badminton təşkilatı Ümumingiltərə Badminton Assosiasiyası yaradılmışdır. 1934-cü ildə Beynəlxalq Badminton Federasiyası (İBF) təsis edilmişdir; 147 ölkəni birləşdirir (2004). Ən böyük beynəlxalq yarışlar: kişilər arasında – İBF-nin ilk prezidenti, dəfələrlə B.Britaniyanın Badminton üzrə çempionu və şahmat üzrə beynəlxalq usta (1950) C. Tomasın (1881–1972) şərəfinə yığma komandaların Tomas kuboku uğrunda dünya çempionatı (1947 ildən); qadınlar arasında – qadın koman dalarının Uber kuboku uğrunda dünya birinciliyi (1955 ildən). Şəxsi birincilik yarışları: ki şilər və qadınlar arasında Avropa (1968 ildən) və dünya (1977 ildən) birinciliyi; Qran-pri Dünya seriyası (1983 il -dən), mikst (qarışıq qoşa oyunlar) üzrə dünya çempionatı (1989 ildən) keçirilir, 1992 ildən Olimpiya Oyunlarının (Barselona) proqramına daxil edilmişdir. İlk Olimpiya turnirində ən yaxşı nəticəni İndoneziya idmançıları əldə etmişlər (2 qızıl, 2 gümüş, 1 bürünc medal). Sonrakı Olimpiya Oyunlarında Çin və Koreya idmançıları üstünlük qazanmışlar. Azərbaycanda badminton 20 əsrin 60-cı illərindən inkişaf edir. 1962 ildə ilk Bakı çempionatı keçirilmiş, Azərbaycan Badminton Federasiyası yaradılmışdır. S. Əliye va, Y. Əliyeva, R. Mu sayeva, Ş. Orucov, Q. Hadıyev, M. Orucov, A. Vəliyev, E. Şərafəddinova və b. SSRİ çempionatının qalibi və mükafatçıları olmuşlar. İslam Ölkələri Qadınlarının İdman Oyunlarında N. Mehdiyeva həm tək, həm də qoşa yarışlarda (S. Axundova ilə birlikdə) bürünc mükafata layiq görülmüşdür (1997).
Badmintonun faydaları
- Əzələ və sümükləri (daha çox ayaq və qol) gücləndirir;
- Çevikliyi artırır;
- Görmə qabiliyyətin artırır (volana fokuslanan göz əzələləri inkişaf edir);