Antiutopiya (anti və utopiya), həmçinin distopiya (yun. δυσ - inkar və yun. τόπος - yer) və ya kakotopiya (kakotopia və cacotopia yazılışında olur; yun. κακός - pis) — müəllif tərəfindən xoşagəlməz və ya qorxulu sayılan bir icmanın və ya cəmiyyətin təsviri. Utopiyanın əksi və ya onun törəməsidir.
Etimologiya
Mənfi utopiya terminalogiyası qərb dillərində XIX əsrdə formalaşmağa başlayıb. Kakotopiya ("təsəvvür olunan ən pis hökumət") ifadəsi ilk dəfə Ceremi Bentam tərəfindən onun 1818-ci ilin Plan of Parlamentary Reform pamfletində utopiyanın ("təsəvvür olunan ən yaxşı hökumət") əksi kimi təklif olunur. Lora Mensfild qeyd edir ki, bu söz kakofoniya sözünə oxşayır. XX əsrin ədəbiyyatından bu ifadəni iştədən Entoni Börcess idi (1985 romanıda). İngilis dilində ən çox istifadə olunan distopiya ifadəsini ilk dəfə Con Stüart Mill tərəfindən 1868 ildə Böyük Britaniya İcmalar palatasında hökumətin İrlandiyadaki torpaq siyasəti ilə əlaqəli olaraq işlənilib. Ədəbi janr adı kimi isə distopiya sözü Glenn Neqli və Maks Patrikin 1952-ci ildə nəşr edilmiş Utopiyanın axtarışında (ing. The Quest for Utopia) əsərində işlədilmişdir.
İstinadlar
- Laura Mansfield. (PDF). Manchester: The International Anthony Burgess Foundation. 23.05.2013. 2019-04-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-09-07.
- . Bentham Project. University College London. 2020-09-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-09-07.
- . The International Anthony Burgess Foundation. 2019-08-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-09-07.
- Mike Ashley. . British Library. 25 May 2016. 2017-07-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-09-07.
- Claeys G. Dystopia: A Natural History : A Study of Modern Despotism, Its Antecedents, and Its Literary Diffractions. — Oxford : Oxford University Press, 2017. — 556 p. — ISBN 978-0-19-878568-2.